Người dân quan sát dòng nước tại đập Tam Hiệp (Trung Quốc). Ảnh: AP
Tuy nhiên, tờ Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng (Hong Kong, Trung Quốc) cho biết việc tăng cường nhập khẩu không phải là giải pháp tức thời cho khủng hoảng điện tại nước này.
Trong tháng 9, nhập khẩu điện của Trung Quốc từ Triều Tiên đã tăng 62% lên to 35.974 megawatt giờ (MWh) so với cùng kỳ năm 2020. Mức nhập khẩu trong tháng 9 này đạt giá trị khoảng 1,5 triệu USD. Trong khi đó, Trung Quốc đã chi 11,9 triệu USD nhập khẩu điện từ Triều Tiên trong 3 quý đầu năm.
Các lệnh trừng phạt của Liên hợp quốc (LHQ) áp đặt lên Triều Tiên vào năm 2017 đã khiến một số mặt hàng xuất khẩu của nước này bị hạn chế, bao gồm than đá, quặng sắt, thực phẩm và nông sản, nhưng điện thương mại không nằm trong nhóm hạn chế.
Theo một báo cáo nghiên cứu năm 2013 từ Đại học Điện lực Đông Bắc (Trung Quốc), điện nhập khẩu của Trung Quốc từ Triều Tiên được truyền qua Đan Đông, một thành phố biên giới ở tỉnh Liêu Ninh. Tỉnh Liêu Ninh, cùng với Hắc Long Giang và Cát Lâm ở Đông Bắc Trung Quốc, đã chịu gánh nặng của khủng hoảng thiếu điện quốc gia với hàng triệu khách hàng sử dụng cho mục đích công nghiệp và hộ gia đình bị mất điện kể từ tháng 9.
Trong khi đó, Nga đã xuất khẩu 2.381 GWh điện trị giá 112,6 triệu USD sang Trung Quốc trong ba quý đầu năm 2021, đánh dấu mức tăng 1,3% so với cùng kỳ năm ngoái. Đầu tháng này, công ty năng lượng nhà nước của Nga Inter RAO đã chấp thuận đề nghị từ Tổng công ty lưới điện nhà nước Trung Quốc tăng gấp đôi lượng điện xuất khẩu trong ba tháng cuối năm so với sản lượng bán ra năm ngoái.
Inter RAO xác nhận nguồn điện sẽ được chuyển qua 3 đường dây truyền tải Nga-Trung Quốc với khả năng chuyển 7 tỷ kWh một năm.
Đài truyền hình Trung ương Trung Quốc (CCTV) đưa tin một trạm chuyển đổi công suất tại Hắc Hà, thành phố biên giới thuộc tỉnh Hắc Long Giang, cũng tăng cường hoạt động từ 5 giờ mỗi ngày lên 16 tiếng đồng hồ mỗi ngày để xử lý dòng điện chuyển đến từ Nga.
Trong 29 năm kể từ khi bắt đầu nhập khẩu điện từ Nga, Trung Quốc đã nhận tổng cộng 30.000 GWh chủ yếu dành cho 3 tỉnh Đông Bắc là Liêu Ninh, Hắc Long Giang và Cát Lâm.
Tương quan giữa điện Trung Quốc tự sản xuất và nhập khẩu trong tháng 9.
Lượng điện Trung Quốc nhập khẩu từ Myanmar qua tỉnh Vân Nam cũng tăng 44% lên 1.231 GWh trong 3 quý đầu năm so với cùng kỳ năm 2020 và đạt tổng giá trị 34 triệu USD. Nguồn điện này được sản xuất bởi nhà máy thủy điện Dapein ở Bhamo (Myanmar).
Mặc dù đẩy mạnh nhập khẩu nhưng số lượng điện đến Trung Quốc cũng chỉ đáp ứng được phần nhỏ nhu cầu. Trong tháng 9, Trung Quốc cũng sản xuất 675.100 GWh điện trong nước, lớn hơn nhiều mức 670 GWh nhập khẩu.
Giáo sư dự bị Hou Yunhe tại Đại học Hong Kong đánh giá: “Trung Quốc thực chất nhập khẩu khá ít điện bởi năng lực tự sản xuất của nước này khá lớn và điện là một ngành độc quyền”.
Cũng theo ông Hou, Trung Quốc sử dụng chiến thuật hạn chế nhập khẩu số lượng điện quá lớn bởi lo ngại về an ninh. Ông phân tích: “Một khi mối quan hệ với quốc gia đó xấu đi, họ có thể cắt đột ngột nguồn điện xuất khẩu”. Tờ Nhân dân Nhật báo ngày 21/10 dẫn lời Chủ tịch Tập Cận Bình nhấn mạnh Trung Quốc “phải tự đảm bảo nguồn cung năng lượng”.
Tờ Washington Post (Mỹ) ngày 30/9 đưa tin rằng Bắc Kinh nhấn mạnh lý do chính dẫn đến tình trạng thiếu điện bắt nguồn từ thực trạng giá than đá tăng và nhu cầu sử dụng điện tăng mạnh tại các nhà máy. Theo truyền thông Trung Quốc, giá than đá tăng do sản lượng khai thác giảm bởi các vụ tai nạn trong thời gian qua cũng như lũ lụt gần đây khiến hàng chục mỏ than phải đóng cửa.
Hiện tại than đá chiếm tới gần 60% lượng tiêu thụ năng lượng của nước này. Mặc dù là nhà sản xuất than đá lớn nhưng Trung Quốc vẫn phụ thuộc vào nhập khẩu để đáp ứng nhu cầu trong nước. Nhiều nhà phân tích dự đoán tình trạng thiếu hụt than đá có thể dẫn đến việc Trung Quốc phải giảm 12% tiêu thụ điện công nghiệp trong quý 4 năm nay.