Phó Tổng thống Afghanistan Amrullah Saleh (giữa) phát biểu tại cuộc họp báo ở Kabul ngày 20/1/2019. Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN
Không giống như Tổng thống Ashraf Ghani và nhiều quan chức cấp cao khác đã rời khỏi đất nước khi lực lượng Taliban giành quyền kiểm soát, Phó Tổng thống thứ nhất của Afghanistan Amrullah Saleh đã quyết định ở lại và tự xưng là "Tổng thống lâm thời hợp pháp" của nước này vào hôm 17/8.
“Tôi đang có mặt tại đất nước của mình và là Tổng thống lâm thời hợp pháp. Tôi đang liên hệ với tất cả lãnh đạo để đảm bảo sự ủng hộ và đồng thuận của họ”, ông Saleh tuyên bố và cho biết ông sẽ không bao giờ khuất phục trước Taliban.
Khi Taliban giành quyền kiểm soát thủ đô Kabul, ông đã đến Thung lũng Panjshir, nơi được xem là thành trì cuối cùng không nằm trong tay Taliban. Tại đây, ông Saleh đang ra sức tập hợp lực lượng để chống lại Taliban. Bộ trưởng Quốc phòng Bismillah Mohammadi và một số nhân vật khác trong lực lượng đặc nhiệm của Afghanistan cũng thề sát cánh cùng ông. Một ngày sau đó, lá cờ "Liên minh phương Bắc" hay "Mặt trận Hồi giáo thống nhất cứu quốc", phong trào chống Taliban, đã tung bay ở Panjshir lần đầu tiên kể từ năm 2001.
Từ quan chức tình báo đến chính trị gia
Ông Saleh sinh ra trong một gia đình dân tộc Tajik ở Panjshir và mồ côi cha mẹ từ khi còn rất nhỏ. Lớn lên trong cái nôi kháng chiến chống Taliban, Selah tham gia phong trào từ khi còn trẻ. Bản thân ông đã chịu nhiều mất mát bởi các tay súng Taliban.
Trước khi trở thành một quan chức tình báo, một chính trị gia, ông Saleh từng là thành viên của Liên minh Phương Bắc. Chị gái của ông cũng từng bị các tay súng Taliban tra tấn đến chết vào năm 1996.
“Quan điểm của tôi về Taliban đã thay đổi mãi mãi từ những gì đã xảy ra năm 1996", ông Saleh chia sẻ với Tạp chí Time hồi năm ngoái.
Năm 1997, ông Saleh được bổ nhiệm làm lãnh đạo văn phòng liên lạc quốc tế của Mặt trận Thống nhất tại Đại sứ quán Afghanistan ở Dushanbe, Tajikistan. Tại đây, ông đảm nhiệm vị trí điều phối viên cho các tổ chức nhân đạo phi chính phủ và là đối tác của các cơ quan tình báo nước ngoài.
Sau khi al-Qaeda thực hiện vụ tấn công khủng bố 11/9/2001 nhằm vào Mỹ, ông Saleh đã trở thành một nhân vật có ý nghĩa quan trọng với Cục tình báo trung ương Mỹ (CIA). Năm 2004, ông trở thành người đứng đầu cơ quan tình báo quốc gia Afghanistan trong chính quyền được lập ra sau khi Taliban bị lật đổ. Những tin tức tình báo mà ông Saleh thu thập được là những thông tin mà ông cho rằng là bằng chứng cho thấy quân đội Pakistan tiếp tục chống lưng cho Taliban. Tuy nhiên, ông bất ngờ bị sa thải vào năm 2010.
Đến năm 2018, ông trở lại với tư cách Bộ trưởng Nội vụ Afghanistan trong chính quyền của Tổng thống Ashraf Ghani. Vào ngày 19/1, Saleh từ chức Bộ trưởng Nội vụ để tham gia nhóm bầu cử của ông Ghani. Khi ông Ghani tái đắc cử, Saleh được bổ nhiệm làm Phó Tổng thống thứ nhất của Afghanistan vào tháng 1/2019.
Sống sót sau nhiều vụ ám sát
Ông Saleh đã sống sót sau nhiều vụ ám sát. Vào ngày 9/9/2020, ông Saleh đã bị thương trong một vụ đánh bom ở Kabul, khiến 10 người thiệt mạng. Vào ngày 28/7/2019, ba tay súng đã xông vào văn phòng của ông Saleh ở Kabul và thực hiện một vụ đánh bom liều chết. Dù Saleh vẫn giữ được mạng sống, nhưng vụ tấn công đã khiến 20 người thiệt mạng, trong đó có nhiều đồng nghiệp và 2 cháu trai của ông.
Trước đó, trong một cuộc phỏng vấn vào tháng 12/2009, ông Saleh từng nói: “Nếu kẻ nào đó tìm cách ám sát tôi, tôi sẽ nói với gia đình và bạn bè đừng phàn nàn gì hết. Tôi trở thành một mục tiêu ám sát là hoàn toàn bình thường bởi vì tôi đã đứng ra chống lại những kẻ đó, khao khát chống lại chúng đã ăn sâu vào máu tôi”.
Giờ đây, Saleh đã quay trở lại nơi ông bắt đầu và trở thành một phần của lực lượng kháng chiến chống Taliban.
“Tôi sẽ không khiến cho hàng triệu người lắng nghe tôi thất vọng. Tôi sẽ không bao giờ đứng về phía Taliban. Không bao giờ”, ông Saleh khẳng định trên Twitter.