Những ngôi nhà bị sập trong động đất tại Suzu, tỉnh Ishikawa, Nhật Bản ngày 1/1/2024. Ảnh: Kyodo/TTXVN
Đáng chú ý là tình trạng các hố ga nhô lên khỏi mặt đất, những ngôi nhà bị nghiêng hoặc bị chôn vùi một nửa dưới lòng đất và nhiều đoạn đường bị lõm xuống hoặc nhô lên do hiện tượng hóa lỏng trong lòng đất.
Theo phóng viên TTXVN tại Nhật Bản, hiện tượng hóa lỏng, trong đó độ bền của đất bị suy giảm do động đất, đã cản trở các nỗ lực cứu trợ nhằm khôi phục cơ sở hạ tầng ở các khu vực bị ảnh hưởng. Giáo sư Fumihiko Imamura làm việc tại Viện Nghiên cứu Quốc tế về khoa học thảm họa (thuộc trường Đại học Tohoku), cho biết hiện tượng hóa lỏng xảy ra khi hơi ẩm trong đất, đặc biệt là ở các khu vực ven biển, do bị rung chuyển nên đã thoát ra khỏi các hạt đất thường dính chặt với nhau. Ông nêu rõ: “Nước nhẹ hơn nên dâng lên. Đó là lý do tại sao mọi người sẽ thấy những hố ga được nâng lên hoặc cát nổi trên đất liền”.
Hiện tượng này xảy ra trên phạm vi rộng lớn dọc các địa phương duyên hải của Nhật Bản, từ thị trấn Uchinada gần thủ phủ Kanazawa của tỉnh Ishikawa đến các thành phố Niigata và Joetsu ở tỉnh Niigata lân cận. Tại Bán đảo Noto, hiện tượng hóa lỏng đặc biệt nghiêm trọng ở các thành phố như Wajima và Suzu, tỉnh Ishikawa.
Trước đó, trong trận động đất lớn ở phía Đông Nhật Bản vào tháng 3/2011, vùng đất khai hoang ở Urayasu, tỉnh Chiba, nơi có Tokyo Disney Resort, cũng bị hóa lỏng. Mặc dù cách tâm chấn khoảng 300 km nhưng bùn lầy vẫn sủi bọt từ các vết nứt và đường phố bị biến dạng.
Thống đốc tỉnh Ishikawa - ông Hiroshi Hase - nhận thức rõ tình hình và đã đến thăm Uchinada nhiều lần trong tháng qua để kiểm tra tình trạng ngày càng xấu đi của đất và đường ống ngầm do bị trọng lượng của các tòa nhà và các công trình khác gây áp lực.
Thống đốc đã đề nghị chính quyền trung ương tiến hành một cuộc điều tra về hiện tượng hóa lỏng ở Uchinada vì thị trấn sẽ không thể tự mình xử lý cuộc điều tra cần thiết, có quy mô lớn như thế này.
Ông Hiroyasu Kawashima - người phát ngôn của Bộ Đất đai và Giao thông Nhật Bản - cho biết nắp hố ga và đường ống nước thải ngầm nối với các hố ga cần được sửa chữa riêng. Theo ông, các thành phố sẽ cần loại bỏ các hố ga nhô cao và đặt các tấm sắt lên trên để tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động giao thông.
Tuy nhiên, nhiều đường ống trên khắp Nhật Bản chưa được gia cố địa chấn, có thể cản trở việc nâng nắp hố ga. Thực trạng này đang diễn ra tại nhiều khu vực ở Wajima và Suzu.
Theo Bộ Đất đai và Giao thông Nhật Bản, tính đến cuối tháng 3/2022, trong số 86.594 km đường ống chính cần gia cố địa chấn, chỉ có 47.466 km đường ống (tương đương 55%) được gia cố.
Chuyên gia Imamura nhận định: “Đó là một thảm họa kép. Tình trạng hóa lỏng trùng lặp với các loại thảm họa khác như động đất và sóng thần - có nhiều giai đoạn mà thảm họa này sẽ là nguyên nhân gây ra thảm họa tiếp theo và đây là trường hợp mà chúng ta cần phải có sự đề phòng kỹ lưỡng hơn”.
Theo ông Imamura, sẽ mất nhiều thời gian trước khi tình trạng hóa lỏng do trận động đất ở Bán đảo Noto gây ra có thể được giải quyết, vì cần phải gia cố nền đất và xác định mức độ phục hồi cần thiết.