Rác thải nhựa tràn ngập tại hồ Suchitlan ở El Salvador ngày 9/9/2022. Ảnh: AFP/TTXVN
Đại diện của 175 quốc gia với những tham vọng khác nhau đã nhóm họp tại trụ sở của Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO) với mục đích đạt được bước tiến hướng tới một thỏa thuận lịch sử về chấm dứt ô nhiễm rác thải nhựa vào năm tới.
Phát biểu trước các đại biểu, người đứng đầu Chương trình Môi trường Liên hợp quốc Inger Andersen nhấn mạnh thói quen vứt bỏ đồ nhựa đang gây ra ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, bóp nghẹt hệ sinh thái của Trái Đất, làm gia tăng biến đổi khí hậu, gây hại cho sức khỏe của con người và những người dễ bị tổn thương nhất chính là những người bị ảnh hưởng nặng nề nhất.
Trong khi đó, trưởng đoàn đàm phán Peru, ông Gustavo Meza-Cuadra Velazquez nhấn mạnh thách thức là "rất lớn, như tất cả chúng ta đều nhận thức được, nhưng không phải là không thể vượt qua... Cả thế giới đang hướng về chúng ta".
Trong thông điệp bằng video được gửi đến cuộc họp, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron kêu gọi các quốc gia tham gia đàm phán chấm dứt mô hình sản xuất "toàn cầu hóa và không bền vững", theo đó các nước giàu xuất khẩu rác thải nhựa sang các nước nghèo hơn. Ông nhấn mạnh ô nhiễm nhựa là "một quả bom hẹn giờ và đồng thời cũng là một tai họa hiện nay", lưu ý các vật liệu dựa trên nhiên liệu hóa thạch có nguy cơ ảnh hưởng đến mục tiêu giảm thiểu sự ấm lên toàn cầu cũng như đối với đa dạng sinh học và sức khỏe con người. Theo ông, các cuộc đàm phán nên ưu tiên giảm sản xuất nhựa và sớm cấm các sản phẩm gây ô nhiễm nhất như nhựa sử dụng một lần.
Trước đó, hồi tháng 2 năm ngoái, các quốc gia đã nhất trí trên nguyên tắc về sự cần thiết phải xây dựng một hiệp ước ràng buộc về mặt pháp lý của Liên hợp quốc để chấm dứt ô nhiễm nhựa trên toàn thế giới, đặt ra thời hạn đầy tham vọng là năm 2024 đạt được thỏa thuận. Các hành động chính sách sẽ được tranh luận trong các cuộc đàm phán bao gồm lệnh cấm toàn cầu đối với các mặt hàng nhựa sử dụng một lần và giới hạn sản xuất sản phẩm nhựa mới.
Vòng đàm phán ở Paris, kéo dài đến ngày 2/6, là cuộc họp thứ 2 trong số 5 phiên đàm phán về vấn đề rác thải nhựa. Theo kế hoạch, một cuộc họp nữa sẽ được tổ chức trong năm nay và hai cuộc họp khác sẽ diễn ra vào năm 2024 trước khi hiệp ước được thông qua vào giữa năm 2025.
Ô nhiễm rác thải nhựa là vấn đề toàn cầu, không chỉ làm gia tăng phải thải khí CO2 mà còn đe dọa tới đa dạng sinh học, đặc biệt là sự sinh tồn của các loài sinh vật biển. Nguy cơ ngày càng tăng cao do sản lượng nhựa hằng năm đã tăng hơn gấp đôi trong 20 năm qua lên 460 triệu tấn và đang trên đà tăng gấp 3 trong vòng 4 thập niên. Ước tính khoảng 66% lượng nhựa sản xuất hằng năm bị thải ra môi trường sau khi được sử dụng một hoặc vài lần, trong khi chưa đến 10% được tái chế. Trong tự nhiên, hạt vi nhựa đã được tìm thấy trong băng gần Bắc Cực và trong cơ thể những con cá sống ở những nơi sâu nhất của đại dương.
Ở người, các mảnh nhựa siêu nhỏ đã được phát hiện trong máu, sữa mẹ và nhau thai. Theo Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), quy trình sản xuất nhựa cũng khiến Trái Đất nóng lên khi chiếm 3,4% lượng khí thải toàn cầu vào năm 2019.