Lãnh đạo đảng Dân chủ/Xã hội Cơ đốc giáo (CDU/CSU) của Đức Friedrich Merz (giữa) mừng chiến thắng trong cuộc bầu cử Quốc hội, tại Berlin ngày 23/2/2025. Ảnh: THX/TTXVN
Một vấn đề lớn đã ám ảnh các chính phủ trước đây và tiếp tục ảnh hưởng lớn đến tiến trình đàm phán thành lập liên minh cầm quyền hiện nay là “phanh nợ”, nhằm hạn chế Chính phủ Đức vay thêm nợ mới để chi tiêu nhiều hơn số tiền thu được.
Để thay đổi vấn đề nêu trên cần có sự đồng thuận của ít nhất 2/3 tổng số nghị sĩ Quốc hội, trong khi những người phản đối lập luận rằng phanh nợ đang ngăn cản nước Đức đầu tư đầy đủ hơn cho quốc phòng. Đảng Xanh đang kêu gọi chính phủ đương nhiệm giải quyết vấn đề này trước khi ông Merz lên nắm quyền.
Thủ tướng tương lai của Đức cũng xác nhận ông sẽ không phản đối cải cách “phanh nợ”, cũng như cởi mở với đề xuất thiết lập quỹ đặc biệt để viện trợ thêm cho Ukraine. Đảng Dân chủ Xã hội (SPD) của Thủ tướng Olaf Scholz đã lên tiếng bày tỏ hoài nghi về kế hoạch này.
Thách thức mà ông Merz phải đối mặt khi tiếp quản chính phủ là các nhóm thiểu số trong Quốc hội có quyền ngăn chặn việc thông qua luật.
Liên quan đến vấn đề “phanh nợ”, hai phe đã xác định rõ lập trường của mình. Đảng cực hữu Sự lựa chọn vì nước Đức (AfD) và đồng Chủ tịch Alice Weidel tuyên bố sẽ bảo vệ chính sách này, cho rằng tiền thuế của người Đức phải được chi dùng “hợp lý” và “phải sử dụng chổi sắt để quét sạch” các chương trình lãng phí của chính phủ và tập trung vào những vấn đề “cốt lõi”.
Trong khi đó, ông Jan van Aken - đồng Chủ tịch của đảng Cánh tả vừa thành công bất ngờ trong bầu cử vừa qua - khẳng định đảng này sẽ “không để mình bị tống tiền” và sẽ không tham gia “những cuộc trao đổi bẩn” như điều chỉnh phanh nợ để đổi lấy chi tiêu quốc phòng nhiều hơn hoặc nới lỏng luật tị nạn.
Tiếp nối quan điểm trên, đồng Chủ tịch của đảng Cánh tả Ines Schwerdter cho biết đảng của bà đã “phản đối phanh nợ ngay từ đầu” và cam kết sẽ sử dụng sức mạnh mới của mình để yêu cầu nhượng bộ khi có đủ 2/3 số phiếu.