Gọi là lịch sử bởi đây là lần đầu tiên sau 66 năm, một nhà lãnh đạo Trung Quốc mới có cuộc gặp với người đứng đầu chính quyền Đài Loan. Mọi lời nói, mọi cử chỉ chắc chắn sẽ được theo dõi kĩ. Để tạo sự hài hòa và tránh những rắc rối về địa vị pháp lý, ông Tập Cận Bình và Mã Anh Cửu sẽ gọi nhau là “ngài”. Cả hai sẽ có màn bắt tay trước ống kính phóng viên, nhưng sẽ không có buổi họp báo chung. Sau cuộc gặp, hai người sẽ cùng dự bữa tối mà ở đó hóa đơn thanh toán sẽ được “chia đều” – một quan chức liên quan đến việc lập kế hoạch cho cuộc gặp tiết lộ.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (trái) và người đứng đầu chính quyền Đài Loan (Trung Quốc) Mã Anh Cửu. Ảnh: Bloomberg |
“Mọi người sẽ chăm chú dõi theo xem ai là người chủ động đưa tay ra bắt, ai là người tiến lên trước để thực hiện nghi lễ bắt tay. Liệu có cái ôm hay không và nếu có thì ai là người chủ động? Ngôn ngữ cơ thể sẽ như thế nào? Hai người có nhìn thẳng vào nhau hay không?.. Tất cả sẽ được phân tích kỹ”, William Stanton, Giám đốc Trung tâm chính sách châu Á tại Đại học Thanh Hoa (Đài Loan) bình luận.
Cuộc gặp lần này là kết quả hai năm đàm phán chuẩn bị và được xem là cơ hội để giảm căng thẳng trong quan hệ hai bờ eo biển Đài Loan. Theo kế hoạch, Chủ tịch Tập Cận Bình và ông Mã Anh Cửu sẽ có cuộc gặp kéo dài hơn 1 giờ. Tại đó hai bên sẽ đề cập đến rất nhiều nội dung, từ an ninh giữa hai bờ cho đến các vấn đề chính trị nội bộ ở Đài Loan. Hai bên cũng sẽ định vị lại nguyên tắc “một Trung Quốc” trong quan hệ ngoại giao. Trong mọi tài liệu hay bản đồ chính thức, Trung Quốc luôn khẳng định Đài Loan là một tỉnh.
Cuộc gặp diễn ra vào lúc 15h00 (giờ Singapore). 10 phút đầu tiên sẽ mở cửa đối với giới báo chí, truyền thông, sau đó là sẽ là hội đàm kín. Kết thúc, mỗi bên sẽ tiến hành họp báo riêng. Ông Mã Anh Cửu cho biết sẽ không có bất kì “thỏa thuận hay cam kết bí mật nào”, thay vào đó hai bên hướng tới cách thức tạo dựng một cơ chế thúc đẩy đàm phán thường xuyên giữa lãnh đạo hai bờ eo biển.
Địa điểm gặp gỡ lần này cũng đã được chọn lựa kĩ – Singapore. “Đảo quốc sư tử” là nơi cộng đồng người Hoa chiếm đa số, cũng là nước có được quan hệ tốt với cả Trung Quốc và vùng lãnh thổ Đài Loan/Trung Quốc. Chính Singapore là “người trung gian” đứng ra tổ chức cuộc gặp không chính thức nhưng mang tính chất “phá băng” trong quan hệ giữa hai bờ eo biển Đài Loan hồi năm 1993. Ông Mã Anh Cửu sẽ tới Singapore để gặp ông Tập Cận Bình khi Chủ tịch Trung Quốc có chuyến thăm chính thức tới “Đảo quốc sư tử” trong hai ngày, từ 6-7/11.