Bộ trưởng Thương mại Quốc tế Anh Liz Truss (trái) và Ngoại trưởng Nhật Bản Toshimitsu Motegi tại tại London ngày 6/8/2020. Ảnh: BBC
Theo Kyodo, Bộ trưởng Thương mại Quốc tế Anh Liz Truss và Ngoại trưởng Nhật Bản Toshimitsu Motegi đã đạt được thỏa thuận được đánh giá là có ý nghĩa lịch sử nói trên trong một cuộc hội đàm qua cầu truyền hình. Thỏa thuận này sẽ mở đường cho việc tăng cường mạnh mẽ hơn nữa quan hệ thương mại giữa hai bên sau khi Anh kết thúc giai đoạn chuyển tiếp hậu Brexit vào tháng 12 tới.
Trong một thông cáo, Bộ Thương mại Quốc tế Anh nêu rõ: "Anh đã đạt được một FTA với Nhật Bản. Đây là thỏa thuận thương mại lớn đầu tiên của Anh với tư cách là một quốc gia thương mại độc lập (không nằm trong Liên minh châu Âu - EU), sẽ góp phần tăng kim ngạch thương mại với Nhật Bản ước tính đạt 15,2 tỷ bảng Anh (19,5 tỷ USD)".
Tokyo và London đã xúc tiến đàm phán về một thỏa thuận thương mại từ tháng 6 trong bối cản Anh sẽ không còn là một thành viên trong Hiệp định Thương mại Tự do Nhật Bản-EU sau tháng 12 tới. Các bộ trưởng của Anh và Nhật Bản sau đó đạt được tiếng nói chung đối với hầu hết lĩnh vực kinh tế sau cuộc đàm phán ngày 7/8 ở London. Hai bên thậm chí đang nỗ lực triển khai thỏa thuận mới ngay tháng 1/2021.
Tuy vậy, trên thực tế, quá trình đàm phán song phương về thỏa thuận thương mại này cũng vấp phải một số trở ngại, như việc hai bên không thể đạt được mục tiêu ban đầu là nhất trí thỏa thuận nguyên tắc trước cuối tháng 8, bởi những bất đồng liên quan tới cách thức Nhật Bản cắt giảm thuế suất đối với những mặt bơ và nông sản nhập khẩu từ Anh.
Thỏa thuận song phương mới này dự kiến về cơ bản là bản sao của FTA Nhật Bản-EU, có hiệu lực từ tháng 2/2019. Theo thỏa thuận này, EU sẽ giảm thuế nhập khẩu đối với ô tô Nhật Bản xuống 10% trước năm 2026, trong khi Nhật Bản sẽ giảm 29,8% thuế suất đánh vào mặt hàng bơ theo giai đoạn xuống mức 0% trước năm 2035.
Đối với Nhật Bản, một thỏa thuận thương mại tự do sẽ đảm bảo không xảy ra kịch bản thuế suất đột biến khi giai đoạn chuyển tiếp Brexit kết thế vào cuối năm 2020. Một thỏa thuận Anh-Nhật Bản cũng được coi là bước đi quan trọng hướng tới việc Anh gia nhập Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) gồm 11 nền kinh tế thành viên, trong đó có Nhật Bản, Việt Nam và Singapore.
Đối với Anh, thỏa thuận này được đánh giá là chiến thắng chính trị của Chính phủ Thủ tướng Boris Johnson trong bối cảnh London đang theo đuổi một chính sách thương mại độc lập mới lần đầu tiên sau hơn 40 năm. Bộ Thương mại Quốc tế Anh ước tính thỏa thuận FTA Nhật-Anh có thể góp phần tăng 0,07% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Anh. Về lâu dài, thỏa thuận này sẽ thúc đẩy kim ngạch thương mại song phương tăng 19,9 tỷ USD.
Nhật Bản là một đối tác đầu tư quan trọng của Anh, là nhà đầu tư lớn thứ hai không phải là một nước châu Âu tại “xứ sở sương mù”, ngược lại, Anh là nhà đầu tư lớn thứ 5 tại Nhật Bản. Theo Đại sứ quán Nhật Bản, hiện nay gần 1.000 công ty Nhật Bản đang hoạt động ở Anh, tạo ra hơn 180.000 việc làm.