Trong thời gian gần đây, các cơ quan chức năng liên tục nhận được đơn thư tố cáo của nhiều hộ xã viên HTX rau Nghĩa Phương, phường Phương Lâm, thành phố Hòa Bình (Hòa Bình) về hành vi vi phạm pháp luật của ông Nguyễn Văn Khuê- Chủ nhiệm HTX.
Qua điều tra, chúng tôi được biết: HTX Nghĩa Phương được thành lập năm 1966 với tổng diện tích đất gần 40ha nằm ở hai phường (Phương Lâm và Đồng Tiến) gồm 240 hộ xã viên và gần 1.000 người ăn theo. Năm 1996, HTX Nghĩa Phương giao cho 30 hộ xã viên mỗi hộ từ 20- 40m2 đất không vi phạm hành lang đường Điện Biên Phủ thuộc tổ 28, phường Phương Lâm để xây dựng các kiốt tiêu thụ một số sản phẩm rau, củ, quả và gia súc, gia cầm mà HTX sản xuất ra, trong đó có 2 kiốt phải tháo dỡ để mở đường vào chợ đã được Đại hội xã viên năm 2009 nhất trí và sắp xếp trong chợ của HTX. Tuy nhiên, cho đến nay, chưa có cơ quan nhà nước có thẩm quyền nào quyết định thu hồi các kiốt nói trên. Vậy mà, tháng 4/2011 ông Nguyễn Văn Khuê - Chủ nhiệm HTX lại ban hành Thông báo số 44 và 48 về việc giải phóng mặt bằng mở rộng chợ và yêu cầu các hộ xã viên có kiốt phải tháo dỡ, nếu hộ nào không thực hiện sẽ bị cưỡng chế và giữ lại các quyền lợi được chia từ HTX. Ông Khuê còn hứa sẽ giao cho mỗi xã viên một kiốt trong chợ mở rộng rồi tiếp tục có hành vi ép xã viên phải nộp tiền để xây kiốt mới, nếu không nộp sẽ huy động vốn góp từ bên ngoài. Đến nay, là hơn một năm 24 kiốt đã bị phá dỡ mà ông Khuê vẫn chưa đưa họ vào chợ như đã hứa…
Cụ Trần Thị Mão, 87 tuổi ở tổ 3, phường Đồng Tiến là xã viên HTX bức xúc: Năm 1996 HTX Nghĩa Phương giao cho gia đình tôi khoảng 30m2 đất, tôi tự bỏ tiền ra xây dựng làm kiốt vừa để bán hàng và cũng là chỗ trú mưa, trú nắng của cả gia đình (5 người) với số tiền hơn 50 triệu đồng. Trong khi nhà đông người, chỗ ở đã chật giờ lại bị ông Chủ nhiệm HTX lừa, ép phá dỡ kiốt và bắt nộp tiền để HTX xây cho một kiốt khác trong chợ, gia đình tôi đã nộp 15 triệu đồng (đợt 1) cho HTX. Đến giờ, chỗ ở cũng không có, mẹ con, bà cháu phải đi thuê nhà để ở, cuộc sống khó khăn trăm bề…
Không dừng lại ở đó mà sai phạm của ông Chủ nhiệm HTX lại nối tiếp sai phạm, đó là: Năm 2008, UBND tỉnh Hòa Bình ra Quyết định số 216/QĐ-UBND về việc chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp sang đất phi nông nghiệp để xây dựng chợ rau quả thực phẩm Nghĩa Phương. Đến tháng 9/2009, chợ rau, quả Nghĩa Phương được xây dựng và đi vào sử dụng với 216 kiốt, từng bước ổn định và hoạt động có hiệu quả… Ngày 22/12/2011, ông Khuê ban hành Thông báo số 72/TB-HTX trái pháp luật về việc quản lý các kiốt tại chợ Nghĩa Phương. Thông báo này ông Khuê dựa vào Nghị quyết Đại hội đại biểu xã viên bất thường trái pháp luật ngày 15/11/2011, với nội dung: Kể từ ngày 5/1/2012 HTX Nghĩa Phương quản lý toàn bộ các kiốt tại chợ Nghĩa Phương để cho thuê, giao khoán và triển khai dự án sửa chữa, cải tạo mở rộng chợ, đề nghị các hộ di chuyển tài sản ra khỏi kiốt và bàn giao lại chìa khoá cho HTX.
Nhận được thông báo, xã viên HTX vô cùng bức xúc đồng thời có đơn tố cáo khẩn cấp gửi lên UBND thành phố. Ngày 5/1/2011, UBND thành phố Hòa Bình đã ký văn bản số 11, nội dung nêu rõ: Quá trình triển khai, thực hiện phương án xây dựng chợ còn nhiều tồn tại, yếu kém. Sau khi có sự chỉ đạo của UBND thành phố, Ban quản trị HTX đã có phương án điều chỉnh. Tuy nhiên, đây là nhiệm vụ nặng nề liên quan đến quyền lợi của một số công dân đang quản lý, sử dụng kiốt tại chợ… nên UBND thành phố cần có buổi làm việc với các cơ quan liên quan làm rõ những nội dung khiếu nại, tố cáo của dân. Trước mắt, UBND thành phố yêu cầu Chủ nhiệm HTX Nghĩa Phương tạm dừng việc thực hiện thông báo số 72. Nhưng ông Khuê không chấp hành mà còn huy động thợ ra xây dựng, mở rộng chợ, trong khi đó không có dự án thông qua Đại hội xã viên và không được cấp có thẩm quyền cho phép. Do đó, mới dẫn đến việc ngày 7/1/2012, nhiều xã viên HTX đã tụ tập dỡ giàn giáo xây dựng cổng, tường rào và yêu cầu ngừng xây dựng.
Ông Nguyễn Văn Thành xã viên HTX cho biết: Chợ rau quả Nghĩa Phương được hình thành là tiền của cá nhân chúng tôi đóng góp 100% chứ HTX không có một đồng vốn nào. Vậy thì, tại sao HTX lại thu kiốt của chúng tôi để đưa vào quản lý tập thể. Hóa ra chúng tôi bỏ tiền ra làm, sửa chữa rồi chúng tôi lại phải thuê lại chính đồng tiền của mình, như thế có đúng pháp luật không?…
Bên cạnh đó, ông Nguyễn Văn Khuê còn có nhiều sai phạm trong công tác thu, chi tài chính của HTX như lập hợp đồng “ma” để chiếm đoạt hơn 700 triệu đồng tiền quỹ của HTX. Cụ thể là: Ngày 15/2/2002, HTX Nghĩa Phương ký hợp đồng kinh tế thầu 5ha ao Mỏ Sét ở phường Phương Lâm với ông Nguyễn Văn Thà là xã viên HTX. Thời hạn 5 năm kể từ ngày ký đến hết ngày 15/2/2007 (lúc đó ông Khuê là Phó Chủ nhiệm ký tên đóng dấu). Đến ngày 1/4/2007, ông Thà có đơn gửi Ban quản trị, Ban kiểm soát HTX đề nghị thanh lý hợp đồng thầu ao Mỏ Sét thì ngày 26/4/2007 Ban quản trị, Ban kiểm soát HTX và Chủ nhiệm HTX là ông Lâm Văn Nam yêu cầu ông Thà chấm dứt hợp đồng đã hết thời hạn và giao trả ao cho HTX. Ngày 21/11/2007, UBND tỉnh Hòa Bình có Quyết định 2830/QĐ-UB về việc thu hồi 84.000m2 đất tại phường Phương Lâm, trong đó có 5ha ao Mỏ Sét để xây dựng công viên Tuổi trẻ. Đến ngày 20/11/2008, UBND thành phố Hòa Bình ban hành văn bản 883/UBND- BQLDA với nội dung:
Để đảm bảo cho việc thi công công trình công viên Tuổi trẻ đã được UBND tỉnh thu hồi giao cho UBND thành phố xây dựng không gặp vướng mắc, yêu cầu HTX Nghĩa Phương không được ký bất kỳ loại hợp đồng thuê mướn, kinh doanh đối với các cá nhân hoặc các tổ chức đầu tư trên diện tích đất đã thu hồi, đền bù, giải phóng mặt bằng và diện tích 5ha ao Mỏ Sét và đến tháng 10/2009 thì công trình công viên Tuổi trẻ chính thức khởi công xây dựng. Thế nhưng, không hiểu sao ngày 1/7/2010 ông Thà lại có được hợp đồng (mà xã viên gọi là hợp đồng “ma”) do ông Nguyễn Văn Khuê ký rồi đòi tiền đền bù cá sớm (cá non) và ông Khuê đã rút 734 triệu đồng tiền quỹ của HTX chi trả cho ông Thà. Thậm chí, ông Khuê còn lợi dụng chức vụ, quyền hạn yêu cầu thủ quỹ cho tạm ứng một khoản tiền hơn 300 triệu đồng (ký vào sổ tay cá nhân của thủ quỹ) để đi công tác. Tự ý chi 1 tỷ 350 triệu đồng tiền thưởng cho ông Nguyễn Công Chính- Phó Ban quản lý chợ (do ông Khuê tự bổ nhiệm) với lý do là ông Chính đã có công đòi được tiền bồi thường 5ha ao Mỏ Sét… Ngoài ra, ông Chủ nhiệm HTX còn tự ý “cắt” đất, nhận tiền đền bù để giao đất cho UBND phường Đồng Tiến, trạm y tế và trường Mầm non Phương Lâm khi chưa có quyết định thu hồi đất, giao đất của các cấp có thẩm quyền và không trình Đại hội xã viên định đoạt.
Hiện nay, xã viên HTX rất lo lắng không biết cuộc sống của mình sẽ ra sao khi đất sản xuất không còn, kiốt bị tháo dỡ và đưa vào quản lý tập thể... Đề nghị các cơ quan có thẩm quyền xử lý dứt điểm và đúng quy định pháp luật để đảm bảo quyền lợi cho xã viên, tránh kéo dài sự việc khiếu kiện gây bức xúc trong dân.
Vũ Hà(Phân xã TTXVN tại Hòa Bình)