Trái với không khí nhộn nhịp tại Cửa khẩu Ka Long (thành phố Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh), trên tuyến vành đanh biên giới (thuộc địa bàn tỉnh Quảng Ninh) giáp ranh với Trung Quốc – nơi vẫn diễn ra hiện tượng vận chuyển hàng hóa trái phép, mặc dù ở thời điểm 22 giờ đêm là sự im ắng đáng ngạc nhiên. Giải thích hiện tượng này, Tổ trưởng tổ cơ động, Đội Kiểm soát Hải quan số 1 - Cục Hải quan tỉnh Quảng Ninh cho biết, sở dĩ như vậy vì hiện nay đang là cao điểm tăng cường kiểm tra chống buôn lậu, gian lận thương mại của các lực lượng hải quan, công an, biên phòng, quản lý thị trường.
Tuy nhiên, từ nay tới Tết dương lịch và Tết Nguyên đán còn khoảng 2 tháng nữa, lường trước việc các đối tượng buôn lậu sẽ ráo riết tuồn hàng hóa qua biên giới vào nội địa tiêu thụ, các đơn vị thuộc Tổng Cục Hải quan đang tăng cường các biện pháp nghiệp vụ phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại hiệu quả.
Theo Cục Hải quan tỉnh Quảng Ninh (Tổng cục Hải quan), tới 30/10/2011, Cục Hải quan tỉnh đã phát hiện, bắt giữ, xử lý 307 vụ buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa và gian lận thương mại, hàng cấm, giá trị hàng hóa 21,137 tỷ đồng, tương đương về số vụ nhưng tăng gấp 2 lần về giá trị so với cùng kỳ năm ngoái. Không vui mừng vì năm 2011 được xem là năm thăng hoa chống buôn lậu của Cục Hải quan Quảng Ninh, ông Vũ Đức Dũng, Trưởng Phòng chống buôn lậu và xử lý vi phạm Cục Hải quan Quảng Ninh, nhìn nhận: tình hình buôn lậu đang diễn biến ngày càng phức tạp với quy mô lớn.
|
Hàng lậu bị thu giữ tại Móng Cái. Ảnh Minh Đông- TTXVN |
Cụ thể, trong năm 2011, các đơn vị hải quan trực thuộc Cục Hải quan Quảng Ninh đã phát hiện, bắt giữ, xử lý 40 vụ thuốc lá điếu, thuốc lá giả với tổng cộng 91.350 bao. Do giá hàng hóa nông sản thực phẩm, hàng tiêu dùng trong nước liên tục tăng nên hiện tượng nhập lậu gia cầm là gà thải loại, gà vịt giống, trứng gia cầm diễn ra nhiều và phức tạp hơn. Tính từ đầu năm đến nay, các đơn vị hải quan trực thuộc đã phát hiện, bắt giữ xử lý 35 vụ nhập lậu, vận chuyển trái phép gia cầm, sản phẩm gia cầm có nguồn gốc nhập lậu gồm gần 50,5 tấn gà thịt thải loại, 243.440 quả trứng gia cầm; 05 vụ nhập lậu dầu nhờn giả với 2.352 hộp các nhãn hiệu, 09 vụ nhập điện thoại di động với 1.691 chiếc, 12 vụ nhập lậu quần áo các loại với gần 6.000 chiếc, 26 vụ nhập lậu đồ chơi trẻ em, đồ chơi bạo lực với 37.500 chiếc.
Cùng với hoạt động nhập lậu, xuất lậu cũng diễn ra phức tạp với các mặt hàng khoáng sản, xăng dầu, gia cầm... Điển hình, giữa tháng 4/2011, Đội Kiểm soát Hải quan số 2 – Cục Hải quan Quảng Ninh đã phối hợp với lực lượng công an C46- Bộ Công an bắt giữ 01 tàu chở than không có giấy tờ chứng minh nguồn gốc, trị giá lô hàng 869 triệu đồng. Gần đây nhất ngày 19/10/2011, lực lượng kiểm soát chống buôn lậu phối hợp với cán bộ Đội thủ tục hàng hóa xuất nhập khẩu I – Chi cục Hải quan cửa khẩu Móng Cái tiến hành kiểm tra bắt giữ 52 tấn quặng đất hiếm được vận chuyển trên các phương tiện đò vỏ bằng sắt. Giá trị lô hàng ước tính khoảng 1,2 tỷ đồng.
Kiểm soát tuyến biển từ tỉnh Quảng Ninh tới tỉnh Hà Tĩnh, Hải đội kiểm soát trên biển khu vực miền Bắc, Cục Điều tra chống buôn lậu – Tổng cục Hải quan, từ đầu năm đến nay đã bắt giữ 7 vụ vi phạm gồm hơn 5.600 tấn than cám, 35m3 dầu điêden và các mặt hàng khác như mỹ phẩm, điện tử điện lạnh, quần áo cũ. Tổng trị giá hàng hóa vi phạm khoảng 13 tỷ đồng.
Thành phố Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh được xem là địa bàn thuận lợi cho các đối tượng buôn lậu hoạt động vì có đường biên giới với Trung Quốc dài 27 km, chỉ cách con sông Ka Long với 2 bên bờ cỏ le, cây rừng rậm rạp rất dễ dàng ẩn nấp, trốn tránh sự kiểm soát của lực lượng hải quan. Trên tuyến biển, lợi dụng vùng biển Đông Bắc có nhiều luồng lạch, bến bãi, cầu cảng cộng với thị trường tiêu thụ thuận lợi nhiều tiềm năng, các đối tượng buôn lậu đã khai thác tối đa các mặt hàng buôn lậu 2 chiều.
Các phương thức của đối tượng buôn lậu là sử dụng các tàu có trọng tải nhỏ từ 70 đến 140 tấn, lợi dụng thời tiết xấu, địa hình phức tạp, nhiều luồng lạch, trốn tránh sự kiểm tra của các lực lượng chức năng để xuất lậu than sang Trung Quốc. Hoặc bằng hình thức sử dụng tàu trọng tải lớn từ 1.000 đến 3.000 tấn, được trang bị đầy đủ các thiết bị hàng hải hiện đại, đội ngũ thủy thủ có kinh nghiệm sông nước, thông thạo luồng lạch, di chuyển ra vùng biển giáp ranh, vóng tránh các chốt, trạm của lực lượng chống buôn lậu. Khi đã ra khu vực đường phân định biên giới thì “vượt biên”.
Cá biệt, một số đối tượng còn nâng cấp trọng tải của tàu, không qua đăng kiểm, mở tờ khai hải quan số lượng ít, tăng số than thực xuất, trộn lẫn số than được cấp phép với số than không rõ nguồn gốc xuất khẩu ra nước ngoài hoặc lợi dụng việc xuất khẩu than tiểu ngạch hợp thức hóa chứng thư chất lượng để đưa than có chất lượng tốt hơn ra nước ngoài tiêu thụ. Những hình thức này khá nguy hiểm vì các đối tượng buôn lậu đã lợi dụng điểm yếu phương tiện tàu thuyền của lực lượng hải quan là không thể đối phó được với tàu nhỏ cũng như không đủ khả năng truy bắt tàu công suất lớn – một cán bộ hải quan tâm sự.
“Sự chống trả quyết liệt, hình thức thủ đoạn vận chuyển hàng hóa ngày càng tinh vi cùng với tính cộng đồng cao (với hình thức buôn lậu đường bộ) của đối tượng buôn lậu cũng đang là trở ngại lớn cho lực lượng hải quan trong công tác chống buôn lậu” – ông Vũ Đức Dũng cho biết. Ông Lý Trần Tuấn, Đội trưởng Đội kiểm soát số 1 bộc bạch: trong khi phương tiện truy bắt ngày càng già đi, còn đối tượng buôn lậu trang bị ngày càng hiện đại, lại manh động, công tác chống buôn lậu phải đảm bảo được yếu tố bất ngờ, có khả năng trấn áp. Bên cạnh đó, các chuyên án được xây dựng tập trung vào những vụ việc, ổ nhóm lớn, nhằm chặn đứng nguồn hàng nhập lậu vào nội địa.
Ông Vũ Đức Dũng, Trưởng phòng chống buôn lậu và xử lý vi phạm Cục Hải quan Quảng Ninh cho rằng, ngành hải quan cần phải được đầu tư nâng cao năng lực về phương tiện truy bắt, cụ thể là tàu, thuyền; thẩm quyền của lực lượng kiểm soát cũng như mở rộng địa bàn hoạt động. “Do địa bàn hoạt động còn hạn hẹp, khi truy bắt nếu không có sự phối hợp kịp thời với các lực lượng trong và ngoài ngành, việc thất bại của một chuyên án là điều khó tránh khỏi” - ông Vũ Đức Dũng nói.
Thu Hạnh