Đoàn cựu chiến binh Tiểu đoàn U Minh 2 thắp hương tưởng nhớ Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại tại Khu Tưởng niệm Người, Phường 1, TP Cà Mau. Ảnh: baocamau.com.vn |
Trong thời kỳ chiến tranh, thị xã Cà Mau từng là trung tâm tỉnh lỵ An Xuyên (do địch đặt tên), tỉnh cuối cùng vùng 4 chiến thuật Ngụy. Ðây là nơi xuất phát các cuộc hành quân càn quét của địch đánh phá vùng giải phóng, vùng căn cứ cách mạng và phong trào cách mạng cả trong nội, ngoại thành Cà Mau lúc bấy giờ.
Trước tình hình địch khủng bố ngày càng khốc liệt, để hỗ trợ phong trào đấu tranh chính trị của quần chúng, tháng 8/1955, Trung ương Cục đã chỉ đạo Liên Tỉnh ủy miền Tây bí mật xây dựng lực lượng giải phóng quân với danh nghĩa “Đội bảo vệ hòa bình”.
Năm 1958, Đội bảo vệ hoà bình được chia ra thành lập hai khung tiểu đoàn lấy tên là Ngô Văn Sở và Đinh Tiên Hoàng. Đến tháng 3/1960, để đáp ứng yêu cầu cách mạng ở địa phương, Tiểu đoàn Ngô Văn Sở chính thức đổi phiên hiệu là Tiểu đoàn U Minh do đồng chí Vưu Hoài Thanh (Tư Bằng) làm Tiểu đoàn trưởng.
Trước khi Tiểu đoàn U Minh được điều động về Trung đoàn 2, Quân khu 9 vào cuối năm 1963, Tỉnh ủy Cà Mau và Tỉnh đội Cà Mau đã chỉ đạo các huyện khẩn trương xây dựng, phát triển lực lượng vũ trang địa phương, chuẩn bị thành lập tiểu đoàn cơ động của tỉnh.
Phát huy truyền thống hào hùng, những chiến công oanh liệt của Tiểu đoàn U Minh, Tỉnh ủy Cà Mau đã thành lập Tiểu đoàn U Minh 2 vào ngày 29/4/1964 tại kinh xáng Bà Kẹo, huyện Trần Văn Thời, tỉnh Cà Mau.
Trong suốt quá trình chiến đấu và trưởng thành, cán bộ, chiến sĩ Tiểu đoàn U Minh 2 luôn vận dụng sáng tạo nhiều hình thức chiến thuật đặc trưng như: Vận động phục kích, hoá trang kỳ tập, cường tập… Nhiều lần các chiến sĩ của Tiểu đoàn đã tiến công vào tận sào huyệt của địch mà đỉnh cao là đợt Tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân năm 1968 khiến kẻ thù kinh hoàng, khiếp sợ.
Đại tá Lê Trung Tính (Tám Tính) cho biết: “Năm 1968, tôi là Trung đội phó Thông tin thuộc Tiểu đoàn U Minh 2 nên hiểu được chủ trương, chiến lược của cuộc tiến công. Tại Cà Mau, với chủ trương “tự lực, tự cường”, Tiểu đoàn U Minh 2 được xác định là mũi nhọn chủ lực. Thời điểm đó, với khao khát đất nước được hòa bình, thống nhất, ở những vùng nông thôn đã giải phóng, người dân nô nức tham gia dân công hỏa tuyến để làm hậu phương cho bộ đội đánh trận Mậu Thân”.
Mùa Xuân năm 1968 được toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ta xác định là một thời cơ hiếm có, xuất hiện nhiều cơ hội có lợi cho công cuộc thống nhất nước nhà. Vì vậy, trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968, các cán bộ, chiến sĩ được quán triệt khả năng giải phóng các đô thị, tiến đến giải phóng hoàn toàn miền Nam.
Công tác chuẩn bị được tiến hành hết sức chặt chẽ, chu đáo, Tiểu đoàn U Minh 2 đã chuẩn bị 2 phương án để tấn công Tiểu đoàn 3, Trung đoàn 32, Sư đoàn 21 của Ngụy, lúc đó đóng dã ngoại tại chùa Phật Tổ, thị xã Cà Mau.
Theo Đại tá Lê Trung Tính, vào đúng 0 giờ ngày 1/2/1968, các mũi của Tiểu đoàn U Minh 2 đồng loạt nổ súng. Bị đánh bất ngờ, đội hình địch rối loạn, một số bị tiêu diệt, một số đầu hàng..., quân ta đã chiếm và làm chủ khu vực chùa Phật Tổ.
Tuy nhiên, sau đó, lực lượng Trung đoàn 32, Sư đoàn 21 Ngụy cho máy bay đến ném bom, bắn phá vào khu vực ta đã chiếm khiến nhiều chiến sĩ và đồng bào bị thương vong. Tuy nhiên, quân và dân ta vẫn kiên cường giữ vững trận địa, đánh địch phản kích...
Có thể nói, ở đất mũi Cà Mau, cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968 đã góp phần tạo “cú đấm chiến lược”, góp phần đưa cục diện chiến tranh chống đế quốc Mỹ sang một bước ngoặt lịch sử.
Suốt những năm tháng ác liệt của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Tiểu đoàn U Minh 2 đã tham gia chiến đấu hơn 700 trận; tiêu diệt trên 11.000 tên địch; tiêu diệt gọn 3 tiểu đoàn địch; đánh thiệt hại 7 tiểu đoàn; 37 đại đội, trung đội; giải tán 120 trung đội dân vệ; diệt và bứt rút 68 đồn; bắn rơi 30 máy bay; bắn chìm 26 tàu chiến; phá huỷ 21 xe quân sự và nhiều quân trang, quân dụng khác của địch…
Vang mãi bản hùng caSau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, Tiểu đoàn U Minh 2 được giao nhiệm vụ tham gia bảo vệ biên giới Tây Nam; làm nhiệm vụ quốc tế, giúp nhân dân Campuchia giải phóng đất nước và hồi sinh mạnh mẽ.
Trung tướng Huỳnh Tiền Phong, nguyên Tư lệnh Quân khu 9 đã từng nhận định: Những tên đất, tên làng, địa danh của quê hương Cà Mau luôn gắn liền với chiến công của Tiểu đoàn U Minh 2. Tiểu đoàn U Minh 2 luôn là biểu tượng cao đẹp về tinh thần chiến đấu, hy sinh anh dũng, kiên cường bất khuất, chí khí oanh liệt của quân và dân tỉnh Cà Mau, qua đó, thể hiện bản chất tốt đẹp của “Bộ đội cụ Hồ”.
Với những thành tích đạt được, Tiểu đoàn U Minh 2 đã vinh dự được Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân vào năm 1976 và năm 1983. Nhiều cá nhân của Tiểu đoàn cũng đã được nhận danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân.
Năm 2008, Tiểu đoàn U Minh 2 được sáp nhập và là một phần của Trung đoàn Bộ binh 896.
Trung tá Phan Chí Linh, Trung đoàn trưởng Trung đoàn Bộ binh 896 cho biết, tiếp tục phát huy những truyền thống vẻ vang, những năm qua, Trung đoàn 896 nói chung, Tiểu đoàn U Minh 2 nói riêng luôn làm tốt công tác xây dựng lực lượng dự bị động viên đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao. Liên tục nhiều năm, đơn vị luôn làm tốt công tác huấn luyện. Riêng trong năm 2017, có gần 2.000 lượt quân dự bị động viên đã được đơn vị huấn luyện; kết quả kiểm tra huấn luyện có 100% đạt yêu cầu, trong đó 75% đạt khá, giỏi.
Để đạt được những kết quả đó, Tiểu đoàn U Minh 2 đã tích cực thực hiện phong trào sáng tạo, cải tiến các mô hình học cụ; trong đó, có 4 mô hình học cụ theo sáng kiến cải tiến của Tiểu đoàn U Minh 2 đã được Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Cà Mau chọn dự thi cấp Quân khu...
Bên cạnh thực hiện công tác chuyên môn, sau những giờ huấn luyện trên thao trường, cán bộ, chiến sĩ của đơn vị còn tích cực tăng gia sản xuất, vừa góp phần cải thiện đời sống của cán bộ, chiến sĩ vừa đóng góp kinh phí vào quỹ để sử dụng cho một số hoạt động của đơn vị. Cán bộ, chiến sĩ của đơn vị còn tích cực hỗ trợ, kết hợp với lực lượng Công an xã Thạnh Phú, huyện Cái Nước - nơi đơn vị đóng quân xây dựng phong trào quần chúng bảo vệ an ninh Tổ quốc, ổn định an ninh trật tự địa phương…
Nhiều năm qua, Trung đoàn Bộ binh 896 luôn đạt danh hiệu Đơn vị trong sạch vững mạnh, trong đó, có sự đóng góp to lớn của Tiểu đoàn U Minh 2. Hàng trăm cá nhân và hàng chục tập thể của đơn vị đã được UBND tỉnh và Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Cà Mau khen thưởng. Năm 2018, đơn vị đã được tỉnh Cà Mau chọn làm điểm về Đảng bộ trong sạch vững mạnh. Đây là niềm vinh dự và tự hào rất lớn cho tập thể cán bộ, chiến sĩ trong đơn vị- Trung Tá Phan Chí Linh cho biết thêm.
Năm tháng qua đi, những cống hiến, hy sinh của các thế hệ cán bộ, chiến sĩ Tiểu đoàn U Minh 2 mãi mãi là niềm tự hào của Ðảng bộ, quân và dân tỉnh Cà Mau. Các cán bộ, chiến sĩ của Tiểu đoàn U Minh 2 đang tiếp nối, phát huy, lập nhiều thành tích mới, góp phần xây dựng, bảo vệ Tổ quốc trong thời kỳ mới.