Nhiều bất cập trong kiểm soát tàu cá ra vào cảng

Tại hội nghị, các đại biểu đã tập trung thảo luận, thống nhất các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức triển khai thực hiện nhằm quản lý tốt đội tàu cũng như sản lượng khai thác để phát triển bền vững, nâng cao hiệu quả quản lý tàu cá và cơ sở dịch vụ hậu cần nghề cá. Đồng thời, trao đổi các nội dung về phần mềm cơ sở dữ liệu các cảng cá, kết nối hệ thống cảng cá, chia sẻ thông tin giữa các cảng cá để phục vụ công tác chỉ đạo điều hành; việc tổ chức kiểm tra, kiểm soát tàu cá ra vào cảng, lao động trên tàu cá, kiểm soát sản lượng thủy sản qua cảng và thực thi pháp luật, xử phạt các hành vi khai thác IUU; việc cấp giấy xác nhận, giấy chứng nhận thủy sản khai thác.

Bên cạnh những kết quả đạt được thời gian qua, các đại biểu cũng chỉ ra một số tồn tại, hạn chế như: tình hình thế giới đang tác động đến giá nhiên liệu, vật tư, các mặt hàng phục vụ cho hoạt động khai thác thủy sản; cảnh báo “Thẻ vàng” của Ủy ban châu Âu đối với sản phẩm hải sản của Việt Nam tiếp tục gây khó khăn cho hoạt động xuất khẩu thủy sản vào thị trường EU…

Bà Nguyễn Thị Trang Nhung, Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học Công nghệ và Hợp tác Quốc tế, Tổng cục Thủy sản, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, hiện nay khâu kiểm soát giữa cảng cá và hoạt động chế biến còn chưa chặt chẽ, việc kiểm soát tàu cá ra vào cảng, quản lý dữ liệu còn nhiều bất cập, chưa rõ ràng. Trước thực trạng này, thời gian tới đoàn thanh tra của bộ sẽ tăng cường kiểm tra các cảng cá trong cả nước.

Tại Khánh Hòa, hiện có 5 cảng cá gồm: Hòn Rớ, Đá Bạc, Vĩnh Lương, Đại Lãnh, Quảng Hội và 1 khu neo đậu tránh trú bão Ninh Hải; trong đó, cảng cá Hòn Rớ được công bố là cảng chỉ định thực hiện xác nhận nguồn gốc thủy sản khai thác tại Quyết định số 3930/QĐ-BNN-TCTS ngày 05/10/2020 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

Theo ông Trần Hòa Nam, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa, thời gian vừa qua, UBND tỉnh đã quan tâm đầu tư, nâng cấp cơ sở hạ tầng dịch vụ cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão trên địa bàn tỉnh, nhưng cơ sở hạ tầng phục vụ phát triển nghề cá của tỉnh vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển của nghề cá địa phương và các tỉnh lân cận trong khu vực.

Đại diện các tỉnh Bình Định và Bà Rịa - Vũng Tàu cũng nêu nhiều khó khăn, bất cập về cảng cá. Theo đó, đại diện Ban quản lý Cảng cá tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cho rằng, hiện nay các hạng mục công trình của cảng cá trên địa bàn tỉnh đã được đưa vào sử dụng qua nhiều năm, một số cảng cá thường xuyên duy tu, sửa chữa, song so với nhu cầu thực tế cần được đầu tư nâng cấp để đáp ứng nhu cầu phục vụ tốt nhất cho hoạt động của ngư dân, đảm bảo yêu cầu an toàn thực phẩm và bảo vệ môi trường tại cảng cá.

Theo lãnh đạo Cục Thủy sản, việc quản lý hoạt động khai thác thủy sản tại cảng cá vẫn còn một số tồn tại, khó khăn như: nguồn nhân lực của các tổ chức quản lý cảng cá hiện rất thiếu và chưa được đào tạo chuyên môn; chưa có phần mềm cơ sở dữ liệu về các cảng cá, kết nối hệ thống cảng cá, chia sẻ thông tin giữa các cảng cá để phục vụ công tác chỉ đạo điều hành; tình trạng tàu cá mất kết nối thiết bị VMS dẫn đến không thể kiểm soát được đầy đủ hoạt động của đội tàu nên việc theo dõi, xác nhận, chứng nhận không đảm bảo đủ dữ liệu theo quy định.

Ngoài ra, việc tổ chức kiểm tra, kiểm soát tàu cá ra vào cảng, lao động trên tàu cá, kiểm soát sản lượng thủy sản qua cảng và thực thi pháp luật, xử phạt các hành vi khai thác IUU khi phát hiện tại cảng cá còn rất thấp so với các vụ việc vi phạm; kiểm soát, giám sát sản lượng thủy sản lên bến (cập cảng) còn nhiều hạn chế, thậm chí nhiều cảng còn xuất hiện tình trạng kiểm soát, giám sát gián tiếp thông qua các đầu mối, thu mua sản phẩm thủy sản…

Tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến đề nghị ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn các địa phương tham mưu cho UBND cấp tỉnh bố trí nguồn vốn đầu tư xây dựng, nâng cấp, nạo vét luồng lạch các cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão; bổ sung nguồn lực cho cơ quan quản lý thủy sản, tổ chức quản lý cảng cá và phát huy vai trò của ngư dân trong việc tham gia quản lý cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá.

Đồng thời, tuyên truyền, vận động cộng đồng ngư dân ven biển và các tổ chức, cá nhân có liên quan tuân thủ các quy định pháp luật về IUU. Đặc biệt, khẩn trương hoàn thành việc đăng ký, đăng kiểm, cấp giấy phép khai thác thủy sản, lắp đặt thiết bị giám sát hành trình tàu cá; tuân thủ quy định việc xác nhận, chứng nhận và truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác theo quy định pháp luật; kiểm tra, xử lý nghiêm các vi phạm về khai thác IUU tại cảng cá, về gian lận hồ sơ xác nhận, chứng nhận, truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác…