Theo Ngân hàng Nhà nước (NHNN), trong 9 tháng đầu năm 2013, trên cơ sở bám sát diễn biến kinh tế vĩ mô và xu hướng lạm phát tăng ở mức thấp, đánh giá về sự ổn định của thị trường ngoại hối và tỷ giá, NHNN nhận định dư địa để giảm mặt bằng lãi suất trong năm 2013 là không còn nhiều.
NHNN nhận định dư địa giảm lãi suất không còn nhiều. Ảnh: Trần Việt - TTXVN |
NHNN khẳng định, từ quý IV năm 2011 đến nay, NHNN điều hành lãi suất phù hợp với diễn biến kinh tế vĩ mô, đặc biệt là diễn biến lạm phát, đồng thời hài hòa trong mối quan hệ với tỷ giá đã phát huy tác dụng trong việc hỗ trợ ổn định thị trường ngoại hối và tỷ giá. Tính từ năm 2011 tới nay, mặt bằng lãi suất huy động đã giảm mạnh khoảng 7-10%/năm so với thời điểm giữa năm 2011.
Từ cuối tháng 3/2013 đến nay, NHNN thực hiện giảm 2%/năm các mức lãi suất điều hành, chỉ điều chỉnh giảm 0,5%/năm lãi suất tối đa áp dụng đối với tiền gửi dưới 12 tháng. Bên cạnh việc quy định lãi suất cho vay ngắn hạn tối đa bằng VND đối với một số lĩnh vực, ngành kinh tế và kêu gọi các TCTD giảm lãi suất các khoản vay cũ về dưới 13%/năm thì việc lãi suất huy động giảm đã tạo điều kiện cho các TCTD tiếp tục giảm mạnh lãi suất cho vay, qua đó chia sẻ khó khăn đối với các doanh nghiệp.
Đến nay mặt bằng lãi suất cho vay giảm khoảng 9-12%/năm so với thời điểm giữa năm 2011 và đã trở về mức lãi suất của giai đoạn 2005-2006, thấp hơn năm 2007, lãi suất đã không còn là cản trở đối với hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và người dân. Hiện lãi suất cho vay đối với các lĩnh vực ưu tiên hiện ở mức 7-9%/năm, lĩnh vực sản xuất, kinh doanh ở mức 9-11%/năm, trong đó, đối với khách hàng tốt lãi suất cho vay chỉ từ 6,5-7%/năm.
Cũng từ quý IV năm 2011, thị trường ngoại hối đã dần lấy lại sự ổn định, sức ép lên tỷ giá giảm đã củng cố lòng tin của doanh nghiệp, nhà đầu tư và công chúng vào đồng Việt Nam. Nếu như trước đây tỷ giá giữa thị trường chính thức và tự do chênh lệch đáng kể thì từ những tháng cuối năm 2011, tỷ giá được duy trì khá ổn định, sự hoạt động công khai của thị trường ngoại tệ tự do đã bị thu hẹp. T
Tỷ giá bình quân liên ngân hàng được duy trì ổn định với mức biến động không quá 1% trong quý IV năm 2011, không đổi ở mức 20.828 VND/USD trong cả năm 2012 và tăng 1% trong 9 tháng đầu năm 2013. Tỷ giá mua trung bình của các NHTM năm 2012 ở mức 20.836 VND/USD, giảm 1,02% so với năm 2011; tỷ giá thị trường tự do luôn dưới mức 21.000 VND/USD, giảm hơn 1,62% so với năm 2011. Trong cả năm 2012, tỷ giá thị trường tự do thường xuyên ngang bằng thậm chí thấp hơn tỷ giá bán của các NHTM và lần đầu tiên trong nhiều năm qua có mức giảm mạnh hơn tỷ giá chính thức.
Trong công tác điều hành tỷ giá năm 2013, tiếp theo thành công năm trước, NHNN đã đưa ra cam kết biến động tỷ giá trong khoảng 2-3%. Ngày 28/6/2013, NHNN đã điều chỉnh tỷ giá bình quân liên ngân hàng từ mức 20.828 VND/USD tăng 1% lên mức 21.036 VND/USD và đồng thời thực hiện một loạt các giải pháp hỗ trợ khác trong đó có việc quy định lãi suất tối đa áp dụng đối với tiền gửi không kỳ hạn và có kỳ hạn dưới 6 tháng với mức trần là 7%/năm; kết hợp với điều chỉnh giảm lãi suất tối đa đối với tiền gửi bằng USD của tổ chức (từ 2%/năm xuống 0,25%/năm), cá nhân (từ 2%/năm xuống 1,25%/năm) tại TCTD để hỗ trợ duy trì được mức chênh lệch lợi tức giữa việc nắm giữa VND và USD trong điều kiện mức chênh lệch này đã giảm xuống mức thấp nhằm đảm bảo việc điều chỉnh tỷ giá không gây biến động trên thị trường. Từ đó đến nay, tỷ giá và thị trường ngoại hối đã ổn định trở lại và NHNN tiếp tục mua ngoại tệ tăng dự trữ ngoại hối Nhà nước.
Cũng theo NHNN, mặt bằng lãi suất giảm và tỷ giá ổn định là một trong những điểm sáng của bức tranh kinh tế vĩ mô trong năm qua. Sau những năm có nhiều bất ổn, xáo trộn, thị trường ngoại hối và tỷ giá dần lấy lại sự ổn định, lòng tin vào đồng Việt Nam được củng cố, tình trạng đô la hóa từng bước giảm bớt, dự trữ ngoại hối tăng đáng kể. NHNN khẳng định, với việc thực hiện chủ động, linh hoạt, đồng bộ các biện pháp điều hành trong thời gian qua, NHNN đã đồng thời thực hiện được hai mục tiêu quan trọng, đó là giảm mặt bằng lãi suất VND góp phần hỗ trợ sản xuất kinh doanh, tăng trưởng tín dụng, cùng với đó, vẫn duy trì được ổn định thị trường ngoại hối và tỷ giá.
Đỗ Huyền