Thí sinh thi vào lớp 10 Hà Nội năm 2022. Ảnh: TTXVN.
Theo cô giáo Nguyễn Thị Thu Trang, việc đầu tiên là các em nên tổng quát cấu trúc đề thi, các dạng bài đặc thù, các lưu ý với các dạng bài đặc thù luôn luôn xuất hiện và chuẩn bị cho các dạng bài này.
Cấu trúc đề thi vào 10 Hà Nội gồm 2 phần: Phần I gồm đọc hiểu văn bản trong sách giáo khoa (SGK) và tạo lập đoạn văn nghị luận văn học (nghị luận về thơ và nghị luận về truyện), chiếm khoảng 60 - 70% số điểm. Đây là phần yêu cầu học sinh nắm vững kiến thức đã học và kĩ năng tạo lập đoạn văn nghị luận về thơ và nghị luận về truyện mà các con đã được rèn luyện hàng ngày.
Bên cạnh đó là kĩ năng đọc hiểu và trả lời các câu hỏi đọc hiểu: Tác giả, hoàn cảnh sáng tác, ý nghĩa nhan đề, tình huống truyện, ngôi kể, nhân vật, mạch cảm xúc bài thơ, biện pháp tu từ, chi tiết nghệ thuật… Vì thế khi ôn tập trọng tâm, các em lưu ý ôn theo đặc trưng thể loại của từng kiểu bài.
"Phần II chiếm từ 30 - 40% số điểm: Đọc hiểu văn bản ngoài SGK và tạo lập đoạn văn nghị luận xã hội. Đây là phần yêu cầu học sinh có kĩ năng đọc hiểu tốt vì với văn bản học sinh chưa tiếp cận bao giờ, ngoài các câu hỏi đọc hiểu về phương thức biểu đạt của văn bản, chủ đề, các phép liên kết câu, lý giải các chi tiết… là yêu cầu viết đoạn văn nghị luận xã hội (tư tưởng đạo lí hay hiện tượng đời sống), dưới dạng đề trực tiếp hoặc đề gián tiếp (ý kiến, câu nói, nhận định…)", cô giáo Nguyễn Thị Thu Trang phân tích.
Vì thế, cô giáo Nguyễn Thị Thu Trang khuyên học sinh cần trang bị cho mình kĩ năng đọc hiểu hiệu quả, đọc kĩ yêu cầu đề bài, gạch chân từ khóa quan trọng nêu rõ yêu cầu đề tránh bỏ sót ý, tìm ý ra nháp trước khi làm bài, trang bị kiến thức xã hội để hiểu rõ hơn về vấn đề.
Cô giáo Nguyễn Thị Thu Trang cũng lưu ý đề phòng thí sinh mất điểm không đáng có ở những lỗi thường gặp. Đó là, học sinh không xác định đúng dạng đề nghị luận xã hội, nghị luận văn học. Học sinh mắc lỗi trình bày, diễn đạt. Trình bày chưa đúng bố cục bài văn, đoạn văn và sắp xếp ý lộn xộn, triển khai luận điểm thiếu mạch lạc, chặt chẽ. Có những em còn diễn đạt lặp ý, lan man, dài dòng không đúng trọng tâm, diễn đạt văn nói.
Học sinh mắc lỗi kiến thức là sai kiến thức cơ bản về tác phẩm. Nhầm lẫn kiến thức (tên tác giả, hoàn cảnh sang tác, thể loại, phương thức biểu đạt…). Có em chưa phân biệt đúng các khái niệm (ẩn dụ và hoán dụ, các kiểu câu…).
Học sinh mắc lỗi dùng từ không phù hợp về sắc thái ý nghĩa và sai chính tả, thiếu dấu, thiếu nét (câu truyện). Các em có thể viết sai do đọc chệch âm, vần (lãng mạn - lãng mạng, trách nhiệm - trách nghiệm…). Các em còn dùng từ chưa trau chuốt, lặp từ, bí từ.
Học sinh mắc lỗi sử dụng dẫn chứng. Đó là các em Thiếu dẫn chứng cụ thể, đưa chung chung; Dẫn chứng không tiêu biểu, thuyết phục cho luận điểm; Dẫn chứng chủ quan, cảm tính.
Bên cạnh các lỗi, cô giáo Nguyễn Thị Thu Trang cũng nhấn mạnh các em nên chắt chiu từng 0,25 điểm ra sao... Với mục tiêu 9 điểm, 8,5 điểm, 8 điểm, thì phải như thế nào? Hoàn thành được các câu của các dạng bài nào và kinh nghiệm là gì? Các em phải chắt chiu từng điểm 0,25 khi trả lời những câu hỏi đọc hiểu nhỏ, trả lời rõ ràng bằng câu văn đủ chủ ngữ - vị ngữ, bám sát yêu cầu câu hỏi để trả lời.
Cô giáo Nguyễn Thị Thu Trang cụ thể như sau: Tìm ý, luận điểm trước khi viết đoạn văn; Hoàn thành được hết các câu hỏi đọc hiểu và tạo lập đoạn văn hiệu quả; Nâng cao kĩ năng đọc hiểu và kiến thức xã hội; Kinh nghiệm ôn tập hiệu quả giai đoạn nước rút: Tổng hợp theo sơ đồ tư duy, học theo đặc trưng thể loại; Rèn kĩ năng làm đề thi mỗi ngày; Hệ thống hóa lại kiến thức; Giữ gìn sức khỏe và tâm lý thi vững vàng, tin vào bản thân.