Làm phim cổ trang không dễ. Gần 20 năm mà gia tài của nền điện ảnh Việt Nam ở thể loại này mới chỉ đếm trên đầu ngón tay. Không giống như những thể loại phim khác, phim cổ trang thuộc dạng “kén” diễn viên. Khi chọn diễn viên đóng phim cổ trang, bên cạnh tiêu chí về tài năng diễn xuất của diễn viên, đạo diễn còn đặc biệt chú ý đến chi tiết xem diễn viên đó có dung mạo phù hợp với vai diễn hay không.
Trông người…
Thực tế cho thấy, ngay cả với các nền điện ảnh lớn như Trung Quốc, Hàn Quốc, Mỹ, diễn viên là yếu tố quyết định để làm nên thành công của một bộ phim cổ trang. Đặc biệt, với các nước phát triển mạnh mẽ dòng phim cổ trang thì đội ngũ diễn viên cổ trang cực kỳ ấn tượng. Nhiều diễn viên được “đo ni đóng giày” cho nhân vật lịch sử trong phim.
Diễn viên đóng phim cổ trang phải có dung mạo phù hợp với vai diễn. Ảnh: Internet |
Phải khẳng định, với diễn viên đóng phim cổ trang, dung mạo là điều tối quan trọng. Để chọn người vào vai những giai nhân thời xưa thì các đạo diễn Trung Quốc luôn “chấm” những người đẹp có vẻ đẹp cổ xưa. Với nét đẹp cổ điển, đôi mắt u uẩn, Hồ Tịnh phù hợp với vai những giai nhân liễu yếu đào tơ; với vóc dáng nhỏ nhắn, gương mặt thanh thoát, Tôn Phi Phi rất hợp với vai mỹ nhân trăm năm về trước.
Ngay cả với nền điện ảnh mới nổi về phim cổ trang như Hàn Quốc cũng rất chú ý đến vẻ đẹp cổ điển để chọn diễn viên phim cổ trang. Không phải tự nhiên mà Lee Young Ae đã gần tuổi tứ tuần lại được giao vai nàng Dae Jang Geum tuổi mới xấp xỉ đôi mươi. Sau đà thắng lợi của Nàng Dae Jang Geum, người Hàn lại làm nên cơn sốt Truyền thuyết Ju Mông, nhưng phải thừa nhận, họ đã chọn đúng mặt để gửi vàng. Song Il Guk với xuất thân gia đình làm nghệ thuật khá danh giá đã vào vai thành công nhân vật vị vua anh hùng của người Hàn.
Với Hollywood, những gương mặt đẹp càng quan trọng. Không có nhiều người phù hợp với vai vua Arthur, vị vua khai sinh ra nước Anh ngoài Clive Owen - người đàn ông Anh ngày nay. Đạo diễn bộ phim nổi tiếng ăn khách “Người hùng thành Troy” cũng rất cẩn thận khi chọn diễn viên chính. Gương mặt đẹp lãng tử của Brad Pitt rất hợp để vào vai Asin, còn vẻ đẹp cổ điển, hiền hậu của Eric Bana thì phù hợp với vai người hùng Hector.
…mà ngẫm đến ta
Điện ảnh Việt Nam đã có những cái tên diễn viên được khán giả hâm mộ với những vai cổ trang ấn tượng. Cách đây hơn chục năm, những cái tên: Lý Hùng, Diễm Hương, Lê Tuấn Anh, Công Hậu, Việt Trinh… gắn với những bộ phim như Đêm hội Long Trì (1989), Lửa cháy thành Đại La (1989), Thăng Long đệ nhất kiếm (1990), Tây Sơn hiệp khách (1990), Ngọc Trản thần công (1991)… được đông đảo khán giả đón nhận và có nhiều đại cảnh hoành tráng, ấn tượng.
Dù nổi tiếng với nhiều vai diễn cổ trang từ thập niên 90, nhưng hai năm trước, Lý Hùng lại phải “trẻ hóa” để vào vai vua Quang Trung. Việc đạo diễn Lý Huỳnh từng khẳng định: “Ngoài Lý Hùng, tôi không biết chọn ai”, quả có lý do của nó. Với lượng diễn viên chuyên nghiệp ít ỏi như hiện nay, để tìm một gương mặt đẹp, có khả năng diễn xuất và tài võ lược quả là không dễ, và Lý Hùng chính là giải pháp an toàn và đỡ tốn kém nhất.
Diễn viên nữ vào phim cổ trang hiện nay càng khó tìm. Trước đây, phim cổ trang Việt cũng đã khai thác được vẻ đẹp mong manh của Thu Hà trong “Lá ngọc cành vàng”. Nhưng rồi cũng không có thêm cái tên nào xuất hiện dù cho phim cổ trang vẫn được làm, vì thế, khán giả từng chê diễn viên vào vai nàng Kiều Nguyệt Nga không đủ dịu dàng, mềm mại như cụ Đồ Chiểu miêu tả.
Mới đây nhất, bộ phim “Huyền sử thiên đô”, hai nữ diễn viên chính của bộ phim này không đủ làm khán giả thấy được vẻ đẹp cần có của phim cổ trang. Nhan sắc của Thu Quỳnh quá “bình dân” để hóa thân thành công chúa. Còn vẻ đẹp hiện đại của siêu mẫu Bebe Phạm (vai Giáng Bình, hồng nhan tri kỷ của vua Lý Công Uẩn - một nhân vật được nhà biên kịch Nguyễn Mạnh Tuấn hư cấu) dù đã được “mềm hóa”nhưng khán giả vẫn thấy khiên cưỡng, khô cứng. Trong một cuộc trao đổi về việc đào tạo diễn viên phim cổ trang, đạo diễn Trần Lực từng khẳng định, phim cổ trang rất kén diễn viên, với các quốc gia có nền điện ảnh phát triển, kinh nghiệm của họ cho thấy, không phải cứ diễn viên đẹp là đã được chọn đóng phim cổ trang mà vẻ đẹp đó phải phù hợp với thời kỳ lịch sử mà phim đề cập đến.
Mới đây, một công ty tư nhân công bố sẽ mở lớp đào tạo diễn viên phim cổ trang, và lớp đào tạo này dự kiến sẽ ra mắt trong tháng 7 này. Các học viên cũng được các nghệ nhân gạo cội hướng dẫn những kỹ năng mềm: đánh đàn, chơi cờ, vẽ tranh thủy mặc, thư pháp… cùng những kiến thức hết sức căn bản về lịch sử, văn hóa truyền thống của dân tộc - điều đang rất thiếu ở các diễn viên đóng phim cổ trang Việt hiện nay. Có người cho rằng, đây là tín hiệu vui cho việc phát triển dòng phim cổ trang Việt Nam, nhưng liệu lớp học này có đáp ứng được những cái thiếu và yếu trong diễn viên phim cổ trang hay không thì cũng còn phải chờ hồi sau mới rõ.
Hạnh An