Nằm cách Nhà tưởng niệm Bác Hồ trên đỉnh Đèo De, xã Phú Đình khoảng 2km, xóm Khuôn Tát có hơn 100 hộ dân, với trên 400 nhân khẩu, chủ yếu là đồng bào dân tộc thiểu số. Xóm có diện tích khoảng 50 ha và có cụm di tích lịch nơi Bác Hồ ở Khuôn Tát: Cây đa, Đoạn suối Khuôn Tát - nơi Bác tắm, giặt và câu cá, Nhà sàn và hầm Bác ở đồi Nà Đình; cùng với danh lam thắng cảnh thác Khuôn Tát. Tại địa điểm này, Bác Hồ đã từng ở và làm việc từ ngày 20/11/1947 đến tháng 1/1954. Trong thời gian tại đây, Bác đã đề ra nhiều quyết sách quan trọng để chỉ đạo kháng chiến, kiến quốc. Với những điều kiện thuận lợi về di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh; bà con nơi đây rất mong muốn sẽ phát huy được những tiềm năng sẵn có, để nâng tầm vị thế du lịch lịch sử, du lịch cộng đồng tại Khuôn Tát.
Thác Khuôn Tát. Nguồn: Du lịch Thái Nguyên
Ông Triệu Đình Thịnh, xóm Khuôn Tát, xã Phú Đình cho biết: “Địa bàn xóm Khuôn Tát chúng tôi có lợi thế về các điểm di tích lịch sử thu hút khách du lịch đến thăm quan. Bà con nhân dân cũng đã chủ động các sản phẩm thực tế tại địa phượng để bán và cung cấp cho khách du lịch. Bên cạnh đó, người dân trong xóm có tinh thần đoàn kết, đồng lòng và đều có mong muốn thực hiện đề án phát triển du lịch cộng đồng”
Theo đề án phát triển du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa, lịch sử truyền thống các dân tộc huyện Định Hóa giai đoạn 2021 – 2025, định hướng 2030 đã được phê duyệt, Khuôn Tát sẽ là trung tâm và điểm đến của khách du lịch, tại đây và các sản phẩm du lịch đặc trưng đó là: tham quan các điểm di tích lịch sử, di tích danh thắng thác và hồ Khuôn Tát, thăm quan các hoạt động văn hóa tại làng du lịch Khuôn Tát. Người dân xóm Khuôn Tát kỳ vọng nhiều vào sự thành công của đề án. Qua đó, đưa ngành công nghiệp không khói trở thành mũi nhọn kinh tế của huyện….
Ông Triệu Đình Thịnh cho biết thêm: “Xóm Khuôn Tát cũng đã họp các hộ dân và tuyên truyền đến người dân được biết về đề án, bước đầu bà con đều đồng tỉnh ủng hộ hưởng ứng. Qua đó, mọi người dân đều muốn đời sống được nâng lên cả về kinh tế, chính trị, văn hóa; góp phần phát huy giá trị các điểm di tích, cải thiện bộ mặt nông thôn mới của xóm”.
Ông Hà Tiến Khải, chủ Khu du lịch sinh thái ATK Định Hóa, xóm Khuôn Tát, xã Phú Đình chia sẻ: “Chúng tôi đang phát triển mô hình homestay tại xóm Khuôn Tát dựa trên việc bảo tồn nhà sàn của dân tộc Tày, bước đầu đã thu hút được khá đông lượng khách du lịch đến thăm quan, từ đó đã tạo được công ăn, việc làm cho nhiều lao động trong xóm. Thời gian tới, chúng tôi sẽ tiếp tục mở rộng quy mô của khu du lịch, đồng thời mong muốn đề án sẽ hỗ trợ thêm chúng tôi trong quá trình phát triển”.
Theo Chủ tịch UBND xã Phú Đình Trương Văn Vựng, thời gian qua, địa phương cũng đã chú trọng quan tâm tới việc lưu giữ, bảo tồn các giá trị văn hóa các dân tộc như: dân tộc Tày, Sán Chỉ, Dao… đây là điểm nhấn để có thể thu hút khác du lịch đến với địa phương, đồng thời cũng là để giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ. Vừa qua, xã cũng được phối hợp với Trung tâm Văn hóa, nghệ thuật tỉnh Thái Nguyên thuộc Sở VH-TT&DL tỉnh, phòng VHTT huyện tổ chức xây dựng mô hình, mẫu hình làng, bản cơ sở về văn hóa văn nghệ với 30 thành viên là nòng cốt của câu lạc bộ hát then đàn tính, câu lạc bộ nhảy tắc xình. Mô hình phát triển góp giúp địa phương thực hiện tốt hơn đề án phát triển du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn , phát huy các giá trị văn hóa, lịch sử truyền thống các dân tộc huyện Định Hóa.
Để phát triển du lịch cộng đồng bền vững ở Khuôn Tát, cùng với việc định hướng cho người dân về du lịch cộng đồng, các hộ trong xóm còn được tạo điều kiện tham quan các mô hình du lịch cộng đồng nổi tiếng trong và ngoài tỉnh; UBND huyện cũng đã có cơ chế hỗ trợ thành lập HTX du lịch; mở rộng đường giao thông, nâng cấp hạ tầng internet, sóng điện thoại, phối hợp với tỉnh để số hóa 3D các điểm di tích để thuận tiện cho khách du lịch thăm quan, tìm hiểu. Và trong Đề án Phát triển du lịch cộng đồng tại huyện Định Hóa đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030, Khuôn Tát được xác định là một trong những điểm đến du lịch cộng đồng nổi bật của huyện.
Ông Nguyễn Minh Tú, Chủ tịch UBND huyện Định Hóa cho biết: “Trong quy hoạch du lịch của huyện, trong nhiệm kỳ 2020 – 2025, Đảng bộ huyện đã xây dựng một đề án riêng về phát triển du lịch trên địa bàn, đồng thời đang thu hút, kêu gọi các nhà đầu tư vào các điểm di tích lịch sử, các địa điểm có tiềm năng về du lịch như: Khuôn Tát, Hồ Bảo Linh, Chùa Hang thị trấn Chợ Chu… Huyện cũng sẽ trích từ nguồn ngân sách huyện thực hiện đề án để đầu tư hạ tầng cơ sở, xây dựng các sản phẩm đặc trưng, hỗ trợ các câu lạc bộ văn hóa văn nghệ... Từ đó sẽ hình thành các sản phẩm du lịch, phục vụ du khách”.