Mục đích của Đại hội nhằm tiếp tục khẳng định và ghi nhận công lao đóng góp to lớn của đồng bào các dân tộc thiểu số trong công cuộc xóa đói, giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới, phát triển cơ sở hạ tầng, thực hiện chính sách dân tộc, xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và hội nhập quốc tế.
Đại hội cũng là dịp tôn vinh và biểu dương, khen thưởng các tập thể, cá nhân tiêu biểu trong đồng bào các dân tộc thiểu số Việt Nam thời kỳ hội nhập và phát triển đất nước giai đoạn từ 2009 - 2019; đánh giá thành tựu, kết quả thực hiện công tác dân tộc giai đoạn 2009-2019; từ đó rút ra kinh nghiệm, tiếp tục hoàn thiện chính sách dân tộc giai đoạn 2021 - 2025 và định hướng đến năm 2030.
Đây cũng là diễn đàn học tập, trao đổi kinh nghiệm giữa các dân tộc, đồng thời là đợt sinh hoạt chính trị, xã hội sâu rộng nhằm nâng cao nhận thức, củng cố niềm tin vào sự đồng thuận của nhân dân. Các đại biểu tham gia Đại hội phải tiêu biểu, đại diện cho 53 dân tộc thiểu số thuộc mọi thành phần, vùng miền, lĩnh vực của đời sống xã hội, được lựa chọn, suy tôn từ Đại hội các cấp.
Nội dung của Đại hội nhằm tổng kết, đánh giá thành tựu, kết quả thực hiện công tác dân tộc, chính sách dân tộc, phát triển cơ sở hạ tầng, xóa đói giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới từ đại hội lần trước đến đại hội lần này; kết quả thực hiện quyết tâm thư của Đại hội đại biểu các dân tộc thiểu số các cấp.
Đại hội đại biểu các dân tộc thiểu số cấp huyện được tổ chức trong 1 ngày, hoàn thành trước ngày 30/6/2019; Đại hội đại biểu các dân tộc thiểu số cấp tỉnh tổ chức trong 1,5 ngày, hoàn thành trước ngày 30/11/2019; Đại hội đại biểu toàn quốc các dân tộc thiểu số Việt Nam tổ chức trong 3 ngày vào cuối quý I hoặc đầu quý II năm 2020.
Ban Chỉ đạo Đại hội toàn quốc do Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình làm Trưởng ban; Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Đỗ Văn Chiến làm Phó Trưởng ban Thường trực; thành viên Ban Chỉ đạo gồm đại diện lãnh đạo các bộ, ban, ngành trung ương liên quan...