Trên cung đường chiến lược nối thành phố hoa Đà Lạt với thành phố biển Nha Trang, những buôn làng của xã Anh hùng Đạ Chais (huyện Lạc Dương, Lâm Đồng) hôm nay đã chuyển mình đổi mới. Cuộc sống của đồng bào Chil kiên cường, từng tham gia hai cuộc kháng chiến thần thánh của dân tộc, đã có những nét khởi sắc đáng tự hào.
Bước ra từ huyền thoại
Từ năm 2003 trở về trước, muốn đến vùng này phải mất cả ngày đường băng rừng, lội suối rất vất vả. Ấy vậy mà hôm nay, tỉnh lộ 723 xuyên qua những cánh rừng đã dẫn chúng tôi đến buôn làng của xã Đạ Chais khá dễ dàng. Nằm dưới chân dãy núi Bidoup huyền thoại với địa thế hiểm trở, nơi đây trước kia là căn cứ cách mạng với những chiến sỹ giao liên dũng cảm có nhiệm vụ tiếp lương, tải đạn, phục vụ chiến trường. Trong khi làm nhiệm vụ, nhiều chiến sỹ người dân tộc Chil đã ngã xuống. Đến nay, họ vẫn được nhân dân ghi công, nhớ ơn trên đài tưởng niệm ở vị trí trang trọng nhất.
Về Đạ Chais hôm nay, những ngôi nhà xây, nhà gỗ còn khá mới nằm san sát dọc theo tuyến tỉnh lộ 723. Cạnh đó là những vườn cà phê xanh ngắt trải dọc theo những sườn đồi. Cuộc sống càng trở nên nhộn nhịp khi hàng quán ngày một nhiều, phục vụ người dân địa phương và khách du lịch khi tới đây. Tiếp chúng tôi tại trụ sở UBND xã khá khang trang, Chủ tịch xã Kơ Đơng Ha Quyên vui mừng nói: “Sau khi mở đường đến nay, đã có gần 20 doanh nghiệp đăng ký đầu tư dự án tại xã. Hiện có 3 công ty hoạt động rất hiệu quả, tạo nhiều việc làm thời vụ cho bà con trong buôn”.
Không chỉ có những bước phát triển về kinh tế mà giờ đây, cả 4 thôn buôn trong xã đã có lưới điện sử dụng. Hệ thống trường trạm, chăm sóc y tế ngày càng hoàn chỉnh. Xã đã có trường mẫu giáo, trường tiểu học và trường trung học cơ sở với cơ sở vật chất khá đầy đủ, phục vụ tốt việc học tập của học sinh. Hiệu trưởng trường Tiểu học Long Lanh, thầy Phạm Văn Kiên vui vẻ cho biết: “Trường hiện có 266 học sinh ở các lớp, trong đó 97% là học sinh người dân tộc Chil. Công tác duy trì sỹ số được nhà trường thực hiện khá tốt, nên những năm gần đây không có học sinh bỏ học giữa chừng”.
Những tín hiệu mừng
Năm 2007 và 2008, xã vinh dự được đón nhiều đồng chí lãnh đạo cấp cao của Đảng, Nhà nước về thăm, khích lệ. Đó là động lực lớn để đồng bào người Chil thêm niềm tin vươn lên làm giàu. So với 5 năm trước, cuộc sống người đồng bào Chil ở khu căn cứ cách mạng huyền thoại này đã chuyển biến rõ rệt. Từ nguồn vốn hỗ trợ của chương trình 135, 167, 168, chương trình chuyển giao khoa học kỹ thuật, hướng dẫn bà con làm kinh tế, giao khoán bảo vệ rừng… nhiều gia đình trong buôn đã xây được nhà bê tông kiên cố, có rẫy cà phê, có đàn bò, đàn heo… cho thu nhập ổn định hàng năm.
Theo thống kê của UBND xã, mức thu nhập bình quân của người dân trong năm 2010 đã đạt 9,5 triệu đồng/người, cả xã chỉ còn 124 hộ nghèo theo tiêu chí mới. Bên cạnh đó, công tác văn hóa, giáo dục, chăm sóc sức khỏe và đào tạo nghề cho thanh niên ngày càng được đẩy mạnh, tạo tiền đề cho người dân ổn định cuộc sống, chấm dứt tình trạng du canh, du cư, phá rừng làm rẫy như trước đây.
Điển hình như gia đình chị Kơ Đơng Ka Thu (43 tuổi, thôn Tu Vó, có cha là liệt sỹ trong kháng chiến chống Mỹ). Nhờ sự hỗ trợ của chính quyền địa phương, gia đình chị đã có nhà mới, có vườn cà phê, có đàn bò lên đến 30 con, mua được ô tô riêng, các con của chị đều được đi học đầy đủ… Chị Ka Thu bày tỏ: “Được sự hỗ trợ của Đảng và Nhà nước, gia đình tôi và bà con trong vùng đã có nước sạch, có điện sáng để dùng, cuộc sống ngày một cải thiện”.
Với vị trí thuận lợi, Đạ Chais cũng đang trở thành mục tiêu đầu tư của nhiều doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh. Minh chứng rõ nhất đó là sự thành công của các công ty chuyên đầu tư nuôi cá hồi (loại cá nước lạnh ), trồng rau hoa công nghệ cao như công ty Giang Ly, Ngọc Mai Trang, Vạn Phát… Đây chính là tín hiệu khả quan cho hướng đi mới để các tiềm năng của Đạ Chais sẽ được khai thác triệt để trong tương lai gần.
Đây cũng là cơ hội để Đạ Chais phát huy những “đặc sản” của riêng mình, đó hẳn là không gian cồng chiêng sôi nổi, là ché rượu cần ngây ngất, là làng nghề thổ cẩm truyền thống… Những nét độc đáo này nếu được đầu tư và khai thác đúng cách sẽ trở thành điểm du lịch văn hóa, du lịch sinh thái hấp dẫn. Đạ Chais sẽ trở thành điểm đến không thể bỏ qua của du khách trong và ngoài nước khi đi qua tuyến đường chiến lược nối giữa hai thành phố biển và hoa nổi tiếng.
Nguyễn Dũng – Sơn Tùng