Kiên Giang: Khai mạc Festival Nước mắm Phú Quốc truyền thống trăm năm, lần I - năm 2025

Phát biểu khai mạc, Chủ tịch UBND thành phố Phú Quốc Trần Minh Khoa nhấn mạnh: Festival Nước mắm Phú Quốc truyền thống trăm năm không chỉ đơn thuần là lễ hội mà còn là dịp tôn vinh di sản văn hóa ẩm thực quý báu đã đồng hành cùng bao thế hệ người dân Phú Quốc qua hàng trăm năm hình thành và phát triển. Từ những ngày đầu sơ khai, khi cư dân đất liền tìm đến vùng biển nơi đảo xa lập nghiệp, họ mang theo tinh thần lao động bền bĩ, sáng tạo và đậm đà bản sắc. Trong hành trình đó, nước mắm không chỉ là một sản phẩm mà là một biểu tượng, một phần máu thịt, gắn bó sâu sắc đời sống người dân đảo. Từ con cá cơm tươi rói ngoài khơi, qua bàn tay của những nghệ nhân với bí quyết truyền đời, sau hàng trăm ngày ủ chượp, nước mắm Phú Quốc ra đời, trong suốt như hổ phách, thơm nồng tự nhiên với mùi hương thanh tao, vị mặn - ngọt hài hòa và đậm đà hồn Việt.

Nước mắm Phú Quốc không chỉ là thương hiệu quốc gia mà còn là một biểu tượng văn hóa mang tầm vóc quốc tế. Năm 2013, sản phẩm nước mắm Phú Quốc được vinh dự trở thành sản phẩm Việt Nam đầu tiên được Liên minh Châu Âu cấp chứng nhận Chỉ dẫn địa lý tại 28 quốc gia; năm 2021, Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch công nhận "Nghề thủ công truyền thống, tri thức dân gian - nghề làm nước mắm Phú Quốc" là di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia. Đây là dấu mốc quan trọng đưa nước mắm Phú Quốc bước ra thế giới với một vị thế hoàn toàn mới, không chỉ là một loại gia vị, mà là một phần trong câu chuyện văn hóa di sản và ẩm thực toàn cầu.

Lãnh đạo thành phố Phú Quốc kỳ vọng, Festival Nước mắm Phú Quốc truyền thống trăm năm là cơ hội quý giá để các nghệ nhân chia sẻ kỹ thuật, bí quyết và câu chuyện làm nghề nước mắm; đồng thời, là cầu nối để các doanh nghiệp giới thiệu sản phẩm, tìm kiếm đối tác, mở rộng thị trường; là dịp để du khách và người tiêu dùng được trải nghiệm trực tiếp quy trình ủ chượp, tham quan nhà thùng, nếm thử nước mắm nguyên chất, và hiểu sâu hơn về giá trị văn hóa - lịch sử  khoa học đằng sau từng giọt nước mắm.

Festival Nước mắm Phú Quốc truyền thống trăm năm diễn ra trong 3 ngày (27 - 29/6/2025), với chuỗi sự kiện phong phú như: Trưng bày triển lãm nước mắm Phú Quốc; giới thiệu sản phẩm OCOP, sản phẩm đặc trưng của Phú Quốc; giới thiệu, quảng bá du lịch; không gian ẩm thực; hội thảo chuyên đề và nhiều hoạt động văn hóa, nghệ thuật… Qua đó, lan tỏa giá trị nước mắm Phú Quốc đến cộng đồng trong nước và quốc tế, đặc biệt là thế hệ trẻ - những người sẽ kế thừa và phát huy di sản này hiện tai và trong tương lai.

Vùng biển đảo Phú Quốc nằm trong vịnh Thái Lan được thiên nhiên ưu đãi có nguồn cá cơm quanh năm để làm nước mắm đã được hình thành hơn 200 năm, với quy trình sản xuất nước mắm truyền thống. Cá cơm được đánh bắt và muối ngay trên tàu, đem về ủ chượp trong thùng gỗ bời lời thiên nhiên thời gian 12 - 15 tháng, sau đó cho ra thành phẩm nước mắm.

Chủ tịch Hội nước mắm Phú Quốc Đặng Thành Tài cho biết, hiện nay, Hội có 50 hội viên là chủ nhà thùng, các cơ sở sản xuất nước mắm, tập trung chủ yếu ở 2 phường Dương Đông và An Thới, với hơn 7.000 thùng gỗ ủ chượp cá, mỗi thùng có sức chứa từ 12 - 15 tấn cá, tổng nhu cầu sản lượng nguyên liệu bình quân hàng năm khoảng 25.000 - 30.000 tấn cá cơm, sản xuất cho ra sản lượng nước mắm 20 - 30 triệu lít nước mắm từ 25 độ đạm trở lên, với quy trình sản xuất theo phương pháp truyền thống, luôn được bảo tồn và phát triển.

Để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng hiện nay, ngành sản xuất nước mắm Phú Quốc tiếp tục kết nối với các tour, tuyến du lịch trong và ngoài nước; đẩy mạnh xuất khẩu chính ngạch và xây dựng kênh thương mại điện tử quốc tế. Thành phố Phú Quốc đề xuất với các cơ quan thẩm quyền xây dựng Trung tâm nghiên cứu và bảo tồn nước mắm truyền thống ngay tại đảo Ngọc Phú Quốc. Đặc biệt, nước mắm Phú Quốc cần chính sách hỗ trợ đồng bộ từ Trung ương đến địa phương để bảo vệ thương hiệu, ngăn chặn hàng giả, hàng nhái và hỗ trợ đẩy mạnh truyền thông trong nước, khu vực và thế giới, để nước mắm Phú Quốc giữ vững tinh hoa - vươn xa - chinh phục thế giới.