Bảo tồn nghệ thuật hát then, sli, lượn dân tộc Nùng, Tày

Đây là hoạt động ý nghĩa, nét sinh hoạt văn hóa đặc trưng trong đời sống của đồng bào các dân tộc xứ Lạng, góp phần bảo tồn, gìn giữ loại hình nghệ thuật này.

Những điệu then, câu sli, lượn mượt mà, ngọt ngào, sâu lắng, tình tứ, đắm say hòa vào tiếng đàn, tiếng nhạc giữa tiết trời mùa Xuân như thúc giục bước chân nhân dân, du khách gần xa. Tại khu vực công viên Tượng đài Hoàng Văn Thụ, thành phố Lạng Sơn, đông đảo người dân khắp nơi, chủ yếu là đồng bào Tày, Nùng ở các địa phương của tỉnh Lạng Sơn và các tỉnh, thành phố trong khu vực đã tụ hội về đây để gặp gỡ, giao lưu hát then, trẩy hội, du Xuân.

Bà Hoàng Thị Quế, người dân tộc Nùng cùng hơn 30 người bạn ở huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang lên Lạng Sơn tham gia Hội hát then, sli, lượn chia sẻ, 5 năm qua, năm nào dịp đầu Xuân, bà cùng nhóm bạn bè cũng lên thành phố Lạng Sơn để tham gia các hoạt động văn hóa, văn nghệ, nghe giao lưu hát then, sli, lượn. Hội hát rất đông vui. Đến đây, mọi người như được hòa mình vào sinh hoạt văn hóa đặc trưng của dân tộc mình, giao lưu, trao đổi, học hỏi những điệu hát, câu sli mang đặc trưng riêng ở các địa phương.

Là một trong 20 người trong đoàn hát của huyện Văn Quan tham gia Hội hát then, sli, lượn, ông Hứa Văn Khai, người dân tộc Nùng ở xã Khánh Khê, huyện Văn Quan (Lạng Sơn) cho hay, do đam mê hát sli nên từ lúc hơn 10 tuổi ông đã theo đoàn hát của địa phương để nghe những người trong xóm hát, đến năm 18 tuổi ông Khai đã hát thành thạo các làn điệu sli. Nhiều năm qua, cứ nơi nào có hội hát then, sli, lượn, ông sẽ cố gắng thu xếp công việc gia đình để tham gia, với mong muốn được giao lưu, học hỏi nét đẹp văn hóa, văn nghệ của các địa phương trong và ngoài tỉnh.

Dân tộc Tày, Nùng chiếm phần đông dân số tỉnh Lạng Sơn. Người Tày, Nùng có nhiều đặc điểm gần gũi nhau về dân tộc học, nơi cư trú, văn hóa, đặc biệt là ngôn ngữ; thường sử dụng ngôn ngữ của mình ở mọi lúc mọi nơi, trong cuộc sống hằng ngày khi nói chuyện với nhau và hát sli, lượn giao duyên với nhau. 

Để bảo tồn nét đẹp văn hóa của đồng bào các dân tộc nói chung và nghệ thuật hát then, sli, lượn dân tộc Nùng, Tày nói riêng, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Lạng Sơn đã chỉ đạo các phòng chuyên môn, đơn vị trực thuộc tăng cường sưu tầm các tài liệu, hiện vật chữ viết, thu âm ghi hình các phong tục, tập quán, dân ca có sử dụng ngôn ngữ Tày, Nùng; biên dịch các tác phẩm, trích đoạn then cổ, quan làng, cỏ lẩu, sli xuất bản thành sách để lưu trữ, phục vụ công tác tìm hiểu của nhân dân.

Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh hướng dẫn các huyện, thành phố đẩy mạnh tuyên truyền, khuyến khích người dân sử dụng ngôn ngữ dân tộc trong cuộc sống hằng ngày, động viên thế hệ lớn tuổi truyền dạy lại những làn điệu hát then, sli, lượn cho thế hệ trẻ.