Tình trạng lấn chiếm vỉa hè, lòng đường để buôn bán kinh doanh đang diễn ra tràn lan có một phần nguyên nhân là do việc quản lý chồng chéo giữa chính quyền các cấp và các cơ quan chức năng. Bên cạnh đó, mức tiền phạt đối với hành vi lấn chiếm vỉa hè quá cao cũng khiến cho việc xử phạt khó khả thi.
Nhiều cơ quan cùng quản lý
Trao đổi với phóng viên báo Tin Tức, Phó Chánh thanh tra Bộ Giao thông Vận tải Thạch Như Sỹ cho biết, qua kiểm tra việc quản lý, sử dụng vỉa hè, lòng đường mới đây cho thấy, có thực tế, trên cùng một quận, có tuyến phố, lòng đường thì do Sở Giao thông Vận tải quản lý, còn vỉa hè lại do quận quản lý và ngược lại. Đây chính là bất cập khiến cho thực trạng lấn chiếm vỉa hè khó được xử lý triệt để. Bên cạnh đó, các lực lượng được giao nhiệm vụ xử lý các hành vi này chưa hoàn thành tốt nhiệm vụ.
Vỉa hè phố Hàng Đào bị các hộ kinh doanh lấn chiếm. |
Các chuyên gia giao thông cho biết, việc sử dụng vỉa hè, lòng đường liên quan trực tiếp đến trách nhiệm quản lý của các cấp từ thành phố đến các quận huyện, các Sở GTVT, Sở Xây dựng và các đơn vị trực tiếp triển khai thực hiện nhiệm vụ quản lý, sử dụng vỉa hè, lòng đường. Do đó, việc ban hành các văn bản về quản lý, sử dụng vỉa hè, lòng đường khó tránh khỏi sự chồng chéo.
Theo tìm hiểu của phóng viên báo Tin Tức, trước năm 2008, Hà Nội giao cho Sở GTVT cấp toàn bộ giấy phép sử dụng, duy tu bảo dưỡng vỉa hè, lòng đường. Từ năm 2008 đến năm 2011, thành phố lại giao cho Sở GTVT quản lý lòng đường; còn cấp quận, huyện quản lý vỉa hè và cấp phép trên vỉa hè. Đến năm 2012, Hà Nội giao cho Sở GTVT quản lý tổng thể vỉa hè, lòng đường những tuyến đường trọng điểm, tuyến đường có nguy cơ ùn tắc cao.
Chính việc quản lý và cấp phép chồng chéo này đã tạo ra những “lỗ hổng” khiến tình trạng nạn lấn chiếm vỉa hè khó bị xử. Theo tìm hiểu của phóng viên báo Tin Tức, trên tuyến phố Quang Trung - Tràng Thi, cách cấp phép cho điểm đỗ ở đây có sự chồng chéo khó hiểu. Chỉ một đoạn đường ngắn khoảng 30 m, có tới 3 đơn vị cấp phép khai thác điểm đỗ. Sở GTVT Hà Nội cấp phép điểm đỗ dưới lòng đường, phần vỉa hè lại thuộc thẩm quyền của UBND quận và Công ty khai thác điểm đỗ xe. Lãnh đạo một doanh nghiệp khai thác điểm đỗ xe cho biết: "Một tuyến phố có 3 - 4 công ty khai thác đỗ xe cùng hoạt động nhưng lại do các cơ quan khác nhau cấp phép, thì việc cố tình gây mâu thuẫn, chèn ép nhau rất dễ xảy ra”.
Vỉa hè phố Lương Văn Can bị tận dụng trưng bày hàng hóa. |
Trong những ngày tìm hiểu về công tác xử lý vi phạm lấn chiếm vỉa hè, lòng đường, dù đã cố gắng liên hệ với lãnh đạo các phường có điểm nóng về tình trạng này, nhưng phóng viên không thể liên lạc được với lãnh đạo các phường. Còn nếu liên lạc được thì phóng viên chỉ nhận được câu từ chối trả lời phỏng vấn, một số lãnh đạo còn đùn đẩy trách nhiệm sang người khác.
Trao đổi với lãnh đạo phường Ô Chợ Dừa về tình trạng người dân lấn chiếm vỉa hè, lòng đường diễn ra ngang nhiên trên phố Đê La Thành, Phó Chủ tịch phường Trần Chí Anh cho biết: Chuyện quản lý lấn chiếm vỉa hè, lòng đường, phường đã giao cho công an phường phụ trách, bên UBND phường không quản lý.
Còn Phó trưởng công an phường Ô Chợ Dừa Nguyễn Phúc Hà thì khẳng định: Hiện khó có thể giải quyết triệt để tình trạng lấn chiếm vỉa hè, lòng đường. Cả thành phố tìm mỏi mắt cũng không thể thấy địa bàn nào xử lý triệt để được tình trạng này. Ông Hà phân tích, theo luật định, những trường hợp lấn chiếm vỉa hè, lòng đường được xếp vào vi phạm hành chính. Đây không phải là vi phạm có tính chất nguy hiểm, hậu quả không lớn, nên chế tài xử phạt ở mức độ thấp. Tuy nhiên, khi nhận được câu hỏi: “Vậy, người đi bộ phải đi dưới lòng đường?”, thì ông Hà phân trần: “Không, người dân phải đi trên vỉa hè. Nếu không có vỉa hè thì mới phải đi dưới lòng đường(?!)”.
Đại tá Hoàng Văn Bình, Trưởng phòng Cảnh sát trật tự, Công an TP Hà Nội thừa nhận: Việc quản lý vỉa hè hiện nay vô cùng phức tạp bởi lực lượng mỏng, địa bàn quán lý lại rộng. Ngoài ra, việc cấp phép chồng chéo giữa cấp sở và cấp quận, huyện cũng gây khó khăn trong công tác quản lý. Trung tá Nguyễn Hữu Thành, Phó Trưởng Công an phường Phan Chu Trinh (quận Hoàn Kiếm) cho biết, công an phường này có 19 biên chế, trong đó có 2 biên chế cho cảnh sát khu vực. Nếu chia ca, mỗi người sẽ tuần tra trên đường 12 giờ/ngày. Trung tá Thành chia sẻ: Khi xử lý vi phạm trật tự đô thị, nhiều hộ dân kinh doanh trên vỉa hè cho rằng, vỉa hè đã gắn với đời sống của họ và là nguồn thu nhập chính của gia đình. Họ cho rằng, nếu cấm họ kinh doanh thì cũng nên cấm cả những công ty rào vỉa hè làm điểm trông giữ xe…
Mức phạt cao, khó khả thi
Thêm vào đó, những người lấn chiếm vỉa hè, lòng đường thường có tâm lý trây ỳ, không chịu nộp phạt khi bị xử lý. Trước đây, mức phạt cho hành vi lấn chiếm vỉa hè để kinh doanh buôn bán là 750.000 đồng/trường hợp. Mức phạt này được xem là nhẹ, không đủ sức răn đe. Sau đó, Nghị định 71/2012/NĐ-CP của Chính phủ quy định: Tăng mức xử phạt đối với hành vi này lên mức 30 triệu đồng. Tuy nhiên, khi áp dụng mức phạt này, các cơ quan chức năng lại kêu… khó xử phạt người vi phạm vì mức tiền mà họ phải nộp quá cao!
Đem vấn đề này hỏi chính quyền các phường của quận Hoàn Kiếm, Đống Đa, Hai Bà Trưng…, phóng viên đều nhận được câu trả lời là chưa xử phạt được trường hợp nào với mức tiền như trên. Lý do là mức xử phạt cao, người vi phạm không chấp hành nộp phạt. Nhiều trường hợp đã lập biên bản, nhưng chủ kinh doanh nói chưa đủ tiền nộp phạt. Còn nếu cưỡng chế tịch thu hàng hóa, thì giá trị hàng hóa lại thấp, không đủ bù tiền phạt và chính quyền sở tại cũng không có kho để chứa hàng vi phạm. Vì vậy, xử lý tình trạng lấn chiếm vỉa hè, lòng đường lại đi vào ngõ cụt…
Bài và ảnh:Tiến Hiếu- Thu Hồng
Đón đọc kỳ sau: Trả vỉa hè cho người đi bộ