Đồng bào Si La là 1 trong 5 dân tộc rất ít người. Dân số hiện nay chỉ khoảng 700 người, sống tập trung ở các bản Seo Hai, Sì Thâu Chải (xã Can Hồ, Mường Tè, Lai Châu) và bản Nậm Sin (xã Chung Chải, Mường Nhé, Điện Biên). Nhờ được hưởng lợi từ các chương trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội, đến nay đời sống của đồng bào Si La ở đã có những đổi thay đáng kể…
Bài 1: Không còn đói khổ
Chúng tôi bắt xe khách từ thị xã Lai Châu từ sáng sớm, vượt hơn 200 km, nhưng đến được xã Can Hồ, huyện Mường Tè cũng đã cuối buổi chiều. Biết chúng tôi lên để tìm hiểu đời sống của đồng bào Si La, bác tài bảo lên đến cây cầu treo bắc qua sông Đà là sang được 2 bản của đồng bào Si La. Bác tài còn chỉ thêm, nếu đến bản Seo Hai, thì qua cầu rẽ phải, chỉ khoảng gần 1 km là đến, còn bản Sì Thâu Chải ở bên trái, cách gần 2 km. Đường từ đây dễ đi rồi.
Con em đồng bào Si La ở bản Nậm Sin có trường lớp khang trang để học hành. |
Cây cầu dây văng và con đường nối 2 bản của đồng bào Si La chỉ là một trong những công trình Nhà nước đầu tư cho đồng bào Si La. Ông Nguyễn Văn Cao, Chủ tịch UBND xã Can Hồ cho biết: “Nhờ Dự án Hỗ trợ phát triển dân tộc Si La mà đồng bào đã có cầu, đường, trạm y tế, trường học, nhà sinh hoạt cộng đồng, công trình thủy lợi, được hỗ trợ nhà ở, chăm sóc sức khỏe...”.
Qua cầu dây văng, rảo bước trên con đường cấp phối chúng tôi vào bản Seo Hai. Trưởng bản, ông Giàng Chàng Ngời, ra đón khách. Ông rất vui khi có người đến thăm bản. Ông hồ hởi: “Nhờ Nhà nước làm cầu cho, nên rất nhiều người đã vào được đến bản, biết được cuộc sống của người dân Si La chúng tôi như thế nào. Chúng tôi không còn bị cô lập với bên ngoài nữa”.
Cây cầu dây văng bắc qua sông Đà làm thay đổi cuộc sống của người Si La ở bản Seo Hai và Sì Thâu Chải. |
Đồng bào Si La ở Lai Châu có 123 hộ, với 520 nhân khẩu, nhà nào cũng được lợp mái tôn và tráng nền xi măng. “Tất cả các hộ đều được hỗ trợ để kiên cố nhà cửa, không ai phải ở nhà tạm nữa. Chúng tôi còn được hỗ trợ các giống ngô, lúa cho năng suất, chất lượng cao và con giống. Bản này và bản Seo Hai đều có trường mầm non để con em đi học. Dự án cũng đã đầu tư mỗi bản 3 cụm nước sạch, nhà tắm, nhà vệ sinh… Hệ thống mương máng cũng được đầu tư nâng cấp nên mỗi năm đã trồng được lúa hai vụ rồi. Năm nay trúng mùa lúa, nhà nào cũng đầy lúa trong kho, không sợ đói cả năm sau rồi”, Trưởng bản Sì Thâu Chải, ông Hù Chà Hù phấn khởi cho biết.
Theo ông Lý Chà Lối, Phó Chủ tịch UBND xã Can Hồ, thì trước đây đồng bào Si La ở đây gần như tách biệt hoàn toàn với thế giới bên ngoài. Bà con trong bản sống tự cung tự cấp hoàn toàn. Chính vì vậy, không những đời sống của cả bản nghèo nàn, lạc hậu mà việc học hành, tiếp cận với các dịch vụ chăm sóc sức khỏe cũng là những việc lạ lẫm, xa vời. Đến nay, mọi chuyện đã thay đổi hoàn toàn, đời sống vật chất và tinh thần của bà con được nâng lên một bước, số hộ đói, hộ nghèo giảm qua từng năm, số học sinh chuyển lớp tăng, số người được chăm sóc y tế cũng tăng, 100% người nghèo được cấp thẻ bảo hiểm y tế… |
Chị Hù Cố Thúy, bản Sì Thâu Chải (Lai Châu) cho biết: Hàng năm hộ nào thiếu đói đều được Nhà nước hỗ trợ gạo muối, các hộ khác được hỗ trợ giống, nếu chịu khó làm ăn thì nhà nào cũng có lúa, ngô dự trữ trong nhà. Những hộ biết chăn nuôi lợn, thả cá, thì có cái ăn nhiều hơn và thu nhập cũng tăng hơn so với trước, khi chỉ biết làm trên nương.
Còn ở bản Nậm Sin (Điện Biên), kết quả khảo sát cũng cho thấy, dự án Hỗ trợ phát triển dân tộc Si La đã tập trung phát triển cơ sở hạ tầng thiết yếu như: Giao thông, thủy lợi, nước sinh hoạt tập trung và nhà lớp học. Tuyến đường Chung Chải - Nậm Sin dài 8,6 km đã được đưa vào sử dụng, chấm dứt cảnh chia cắt bản Nậm Sin với các thôn bản khác trong vùng. Các công trình thủy lợi gồm đập đầu mối, các tuyến dẫn nước đã đảm bảo tưới cho 10 ha ruộng nước. Công trình nước sinh hoạt gồm 3 bể chứa phát huy hiệu quả tích cực. Điểm trường, với gần chục phòng học và phòng chức năng, do dự án xây dựng và được sự hỗ trợ của các cơ quan, doanh nghiệp, đảm bảo việc học cho con em trong bản và những bản lân cận. Dự án cũng tập trung hỗ trợ khai hoang ruộng nước, làm nương cố định; lồng ghép chương trình, chính sách khác như 134, 167, giúp cho 100% ngôi nhà ở Nậm Sin được tôn hóa và hỗ trợ cây, con vật nuôi khác… Ánh sáng cũng về tới bản nhờ những máy phát điện mini. Có điện chiếu sáng, bà con được xem ti vi, nghe đài để nắm bắt chủ trương, đường lối của Đảng, pháp luật của Nhà nước, tích cực giữ gìn an ninh trật tự địa bàn, bảo vệ vững chắc biên giới Tổ quốc. Nhờ được đầu tư, hỗ trợ về mọi mặt, nên người dân bản đã dần vượt qua đói nghèo.