Từ 1/7/2026, siết quản lý livestream bán hàng và định danh người bán trên nền tảng số

Trên cơ sở nghiên cứu tiếp thu ý kiến của các Đại biểu Quốc hội tại các phiên thảo luận tổ, cũng như các phiên thảo luận trên hội trường Quốc hội; ý kiến của Ủy ban thường vụ Quốc hội, cơ quan chủ trì soạn thảo đã phối hợp với cơ quan thẩm tra và cc cơ quan có liên quan để chỉnh lý, hoàn thiện , bổ sung một số điều của dự thảo Luật Thương mại điện tử. Thay mặt cơ quan chủ trì soạn thảo, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên trình bày báo cáo tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo luật với một số nội dung.

Về hoạt động thương mại điện tử trên mạng xã hội và phương thức livestream bán hàng, tiếp thu ý kiến của nhiều Đại biểu Quốc hội, Cơ quan chủ trì soạn thảo đã quy định rõ trách nhiệm của từng chủ thể tham gia trong quá trình livestream bán hàng (bao gồm người bán, người livestream và chủ quản nền tảng) nhằm tăng cường minh bạch thông tin, nâng cao trách nhiệm pháp lý của các bên và tạo cơ sở cho công tác kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm.

Đối với mạng xã hội có hoạt động thương mại điện tử, dự thảo Luật đã xác định đây là một loại hình nền tảng riêng, độc lập, được thiết kế hệ thống nghĩa vụ phù hợp với tính chất hoạt động, không áp dụng máy móc các quy định như đối với nền tảng thương mại điện tử trung gian, nhưng vẫn bảo đảm không tạo ra khoảng trống trách nhiệm, đặc biệt trong quản lý nội dung kinh doanh, phối hợp xử lý vi phạm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

 Về quy định định danh người bán trên sàn, được xây dựng trên cơ sở khai thác hệ thống định danh và xác thực điện tử quốc gia (VNeID) nhằm góp phần làm sạch thị trường thương mại điện tử và hạn chế hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ thông qua khả năng truy vết người bán, đồng thời hỗ trợ hiệu quả công tác quản lý thuế, chống thất thu ngân sách nhà nước.

Khi xây dựng quy định này, Chính phủ quán triệt nguyên tắc ứng dụng tối đa hạ tầng số và dữ liệu sẵn có của Nhà nước, không phát sinh thêm thủ tục hành chính không cần thiết đối với người dân và doanh nghiệp, nhưng vẫn bảo đảm công cụ quản lý hữu hiệu cho cơ quan nhà nước.

Về trách nhiệm của chủ quản nền tảng nước ngoài hoạt động tại Việt Nam, dự thảo Luật đã được chỉnh lý dựa trên mô hình hoạt động và chức năng của nền tảng thương mại điện tử. Theo đó, yêu cầu về chỉ định đại diện theo ủy quyền, thành lập pháp nhân hoặc chỉ định pháp nhân theo ủy quyền sẽ được áp dụng căn cứ vào mô hình, chức năng hoạt động của nền tảng thương mại điện tử, bảo đảm phù hợp với các cam kết quốc tế mà Việt Nam là thành viên, đồng thời nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và bảo vệ quyền lợi chính đáng của người tiêu dùng trong nước.

Luật Thương mại điện tử gồm 7 chương, 41 điều. Luật  quy định về chính sách phát triển thương mại điện tử; nền tảng thương mại điện tử và trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân trong hoạt động thương mại điện tử; thương mại điện tử có yếu tố nước ngoài; trách nhiệm của tổ chức cung cấp dịch vụ hỗ trợ thương mại điện tử; ứng dụng công nghệ trong quản lý và xử lý vi phạm trong thương mại điện tử.

Luật Thương mại điện tử áp dụng đối với tổ chức, cá nhân trong nước và nước ngoài tham gia hoạt động thương mại điện tử tại Việt Nam và  có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 7 năm 2026.

Về việc xây dựng văn bản hướng dẫn thi hành, ngay sau khi Luật được thông qua, Chính phủ sẽ ban hành Kế hoạch triển khai thi hành Luật, trong đó yêu cầu các văn bản hướng dẫn phải bảo đảm quy định rõ ràng, đầy đủ, khả thi, thống nhất với các luật liên quan; không tạo gánh nặng mới cho DN và người dân; đồng thời, đẩy mạnh hậu kiểm trên cơ sở dữ liệu và quản lý rủi ro; xác định rõ trách nhiệm của từng chủ thể trong hoạt động thương mại điện tử và bảo đảm các văn bản hướng dẫn có hiệu lực đồng thời với hiệu lực của Luật.

Theo đại biểu Bế Trung Anh (Vĩnh Long), Luật Thương mại điện tử có ngôn ngữ hiện đại, cách tiến cận toàn cầu và phản ánh rõ tinh thần Nhà nước kiến tạo, thị trường dẫn dắt, công nghệ hỗ trợ quản trị. Đây là một trong những dự thảo Luật tiến bộ về tư duy lập pháp trong thời kỳ chuyển đổi số, thể hiện rõ ràng khát vọng đưa Việt Nam trở thành quốc gia thương mại năng động và minh bạch hàng đầu khu vực.

Đại biểu Nguyễn Thị Lan (Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội) đánh giá cao nỗ lực, tinh thần đổi mới và sự chuẩn bị công phu của cơ quan soạn thảo, luật có bố cục hợp lý, nội dung toàn diện, phản ánh đúng thực tiễn phát triển nhanh chóng của thương mại điện tử  trong nước và quốc tế. Đặc biệt, luật đã mở rộng phạm vi điều chỉnh đến mạng xã hội, hoạt động livestream bán hàng, nền tảng tích hợp đa dịch vụ; bổ sung cơ chế quản lý đối với tổ chức, cá nhân nước ngoài; chú trọng yếu tố thương mại điện tử xanh, bảo vệ người tiêu dùng, an ninh mạng và dữ liệu cá nhân. Đây là bước tiến quan trọng, hướng tới môi trường pháp lý minh bạch, hiện đại, an toàn cho hoạt động thương mại điện tử Việt Nam.

Ngoài các nhóm vấn đề lớn nêu trên, nhiều Đại biểu Quốc hội đã có những ý kiến góp ý sâu, cụ thể đối với dự thảo Luật, như ngưỡng giao dịch của nền tảng nước ngoài; cơ chế ký quỹ đối với một số nền tảng thương mại điện tử nước ngoài nhằm bảo đảm thực hiện nghĩa vụ bồi thường cho người tiêu dùng trên lãnh thổ Việt Nam và nghĩa vụ tài chính với Nhà nước; (3) Chế độ báo cáo của các nền tảng; quy định về thủ tục hành chính; xử lý vi phạm và chính sách phát triển thương mại điện tử...