Lực lượng chức năng tỉnh Đồng Nai hướng dân người dân tích hợp giấy tờ và giải quyết thủ tục hành chính trên môi trường điện tử. Ảnh: Nhật Bình/TTXVN
Ngày 19/9, Bộ Chính trị, Ban Bí thư ban hành Kết luận số 192-KL/TW về thực hiện pháp luật về phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền khi vận hành chính quyền địa phương 2 cấp. Văn bản ghi nhận Trung ương thống nhất với báo cáo của Đảng ủy Chính phủ, Đảng ủy Quốc hội, Đảng ủy Bộ Nội vụ và các bộ, ngành đã tích cực, chủ động tham mưu, đề xuất nhiệm vụ, kịp thời tháo gỡ nhiều khó khăn, vướng mắc. Các địa phương linh hoạt, quyết tâm trong tổ chức thực hiện, góp phần nâng cao hiệu quả mô hình này.
Bộ Chính trị, Ban Bí thư giao Đảng ủy Quốc hội chỉ đạo ban hành các văn bản quy phạm pháp luật, bảo đảm thống nhất, đồng bộ. Quốc hội qua giám sát phát hiện bất cập, kịp thời đề xuất sửa đổi. Đảng ủy Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành rà soát tính khả thi trong phân quyền, phân cấp; tiếp tục hoàn thiện pháp luật chuyên ngành; tăng cường hướng dẫn, hỗ trợ các địa phương.
Các Bộ: Nội vụ, Tư pháp, Tài chính, Giáo dục và Đào tạo, Khoa học và Công nghệ, Xây dựng, Nông nghiệp và Môi trường đã được giao nhiệm vụ cụ thể. Các bộ trưởng, bí thư tỉnh ủy, thành ủy, chủ tịch UBND tỉnh, thành phố phải trực tiếp kiểm tra, đánh giá nhiệm vụ ở cấp xã, phường để kịp thời hướng dẫn. Kết luận cũng yêu cầu các địa phương điều chỉnh, đề xuất sửa đổi hoặc ban hành văn bản phù hợp thực tiễn; tập trung khắc phục vướng mắc, tăng cường toàn diện cho cấp xã, bảo đảm mô hình vận hành thông suốt, hiệu quả.
Trước đó, ngày 15/9, Trung ương ban hành Công văn số 59-CV/BCĐ về sắp xếp đơn vị sự nghiệp, doanh nghiệp nhà nước và đầu mối bên trong các cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị. Công văn đề nghị Ban thường vụ Đảng ủy Chính phủ lãnh đạo, chỉ đạo các bộ, cơ quan ngang bộ rà soát bộ máy, bảo đảm hiệu lực, hiệu quả. Trong đó tập trung rà soát chức năng, nhiệm vụ, hoàn thiện thể chế phân cấp, phân quyền; cải cách thủ tục hành chính bảo đảm triệt để, hiệu quả, hợp lý; tinh gọn tổ chức bộ máy bên trong, không trùng dẫm về chức năng, nhiệm vụ.
Bộ Tài chính và Bộ Nội vụ chủ trì phối hợp các bộ ngành rà soát, đề xuất phương án sắp xếp doanh nghiệp nhà nước, đơn vị sự nghiệp, trường học, cơ sở y tế. Ban Thường vụ Đảng ủy Quốc hội phối hợp với Ban Thường vụ Đảng ủy Chính phủ nghiên cứu, đề xuất sửa đổi, bổ sung ban hành luật, nghị quyết để tạo cơ sở pháp lý cho sắp xếp bộ máy. Ban thường vụ Đảng ủy Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Trung ương chỉ đạo khẩn trương hoàn thành sắp xếp, tinh gọn các hội quần chúng, cơ quan báo chí trực thuộc.
Ban thường vụ các tỉnh ủy, thành ủy, các cơ quan thuộc Văn phòng Chủ tịch nước, Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Kiểm toán Nhà nước cũng phải rà soát, sắp xếp tinh gọn tổ chức, bảo đảm rõ người, rõ việc, không chồng chéo. Ban Tổ chức Trung ương chủ trì xây dựng mô hình tổ chức Đảng trong trường đại học cho phù hợp và nghiên cứu sắp xếp tinh gọn các cơ quan, đơn vị sự nghiệp của Đảng, cơ quan Mặt trận Tổ quốc cấp tỉnh.
Trong tuần qua, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 07/2025/NQ-CP về chính sách, chế độ đối với đối tượng chịu sự tác động khi sắp xếp tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính các cấp theo Kết luận số 183-KL/TW của Bộ Chính trị, Ban Bí thư. Nghị quyết quy định chính sách cho 5 nhóm đối tượng cụ thể và tùy trường hợp cụ thể được hưởng chế độ nghỉ hưu ngay, nghỉ hưu trước tuổi, thôi việc, bảo lưu hoặc hưởng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp. Mức trợ cấp tính theo thời gian công tác, tối đa không quá 24 tháng tiền lương hiện hưởng. Nguồn chi trả từ ngân sách nhà nước, ngân sách địa phương hoặc nguồn tài chính công đoàn. Nghị quyết có hiệu lực từ 17/9/2025.
Những bước tiến trong vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp thể hiện rất rõ rệt. Mới đây, báo cáo tại cuộc họp của Chính phủ, Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho hay: Các vướng mắc về thẩm quyền, phân cấp phân quyền, phân định thẩm quyền đang được giải quyết; sự cố hệ thống công nghệ thông tin cơ bản được khắc phục. Đến ngày 15/9, đã có 741 thủ tục hành chính được phân cấp, phân quyền từ Trung ương xuống địa phương; đã kiện toàn tổ chức của 465 cơ quan chuyên môn thuộc UBND của 34 tỉnh thành phố; 9.916 phòng chuyên môn thuộc UBND của 3.321 xã, phường, đặc khu đã hoạt động ổn định, hiệu quả.
Tại cuộc họp này, hoan nghênh các Bộ đã cử đoàn công tác xuống 34 địa phương, Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình cũng lưu ý, theo chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền của mình, những vấn đề gì còn vướng, các Bộ hướng dẫn địa phương thực hiện. Bộ Tài chính đôn đốc giải quyết chế độ chính sách, xây dựng các nguồn lực, bố trí cơ sở vật chất, trang thiết bị cho các địa phương; làm rõ vì sao còn nhiều người chưa nhận chế độ theo Nghị định 178.
Người dân đến giải quyết thủ tục hành chính, hộ tịch tại Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Nga My, tỉnh Nghệ An. Ảnh: Bích Huệ/TTXVN
Từ góc độ địa phương, nhiều nơi đã ban hành nghị quyết phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi giữa cấp tỉnh và cấp xã; mở tài khoản tại Kho bạc Nhà nước cho các xã. Việc chi trả lương, chế độ chính sách dù có nơi chưa đầy đủ nhưng đang bám sát lộ trình. Nhiều địa phương đã chỉ đạo, tổ chức tập huấn, bồi dưỡng ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số. Nhưng thực tế cũng cho thấy, vẫn có địa phương chậm trong khâu thực thi; nơi khó khăn chưa được tập trung hỗ trợ đúng mức; nhân sự cấp xã thiếu về số lượng, chưa đủ chuyên môn; vẫn còn vướng mắc trong hệ thống thông tin, trong phân quyền chuyên sâu; chế độ chính sách chi trả có nơi còn chậm; nguồn lực tài chính, phương tiện làm việc đôi nơi chưa đủ.
Tại Thành phố Hồ Chí Minh, công tác cải cách thủ tục hành chính vẫn bộc lộ nhiều vướng mắc. Vẫn còn 4,5% hồ sơ trễ hẹn, tỷ lệ hồ sơ trực tuyến toàn trình thấp; chỉ số phục vụ người dân, doanh nghiệp trên môi trường điện tử của Thành phố thuộc nhóm cuối cả nước. Bố trí nhân lực tại nhiều đơn vị cấp xã chưa đáp ứng yêu cầu khối lượng công việc, dẫn đến quá tải, không đảm bảo tiến độ và chất lượng công việc, một công chức phải đảm nhận nhiều công việc khác nhau. Hạ tầng công nghệ thông tin chưa đồng bộ gây khó khăn cho người dân; thiếu liên thông trong ứng dụng công nghệ, thiếu đội ngũ công chức chuyên nghiệp được đào tạo bài bản.
Nhận diện những khó khăn, vướng mắc này, ông Nguyễn Mạnh Cường, Phó Chủ tịch UBND Thành phố Hồ Chí Minh đã yêu cầu các xã, phường, đặc khu cần đẩy mạnh số hóa hồ sơ, vừa nâng cấp cơ sở vật chất, vừa triển khai thực hiện, nâng cao tỷ lệ hồ sơ công trực tuyến toàn trình.
Tại Nghệ An, quá trình vận hành mô hình đổi mới này cũng bộc lộ những hạn chế cần sớm khắc phục. Để tháo gỡ vướng mắc, UBND tỉnh mới đây đã thành lập 4 tổ công tác do các Phó Chủ tịch UBND tỉnh làm tổ trưởng; cùng lãnh đạo, đại diện sở, ngành và Chủ tịch UBND các xã, phường tham gia. Các tổ còn có thêm đại diện Ban HĐND tỉnh, Văn phòng Đoàn đại biểu Quốc hội - HĐND tỉnh và Ban Thường vụ Đảng ủy UBND tỉnh.