"Luật chơi" phải phù hợp với quốc tế
Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Văn Quảng, đại biểu Quốc hội TP Đà Nẵng phát biểu. Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN
Đối với dự án Luật Tòa án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính quốc tế, vấn đề thu hút sự quan tâm lớn nhất của các đại biểu Quốc hội là quy định về cơ chế bổ nhiệm thẩm phán người nước ngoài. Phát biểu tại phiên thảo luận, Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao Nguyễn Văn Quảng nhấn mạnh đây là yếu tố then chốt để bảo đảm uy tín của thiết chế tài phán trong môi trường tài chính quốc tế.
Giải trình về tính cấp thiết của quy định này, Chánh án Nguyễn Văn Quảng đã nêu ra 5 lý do cốt lõi. Thứ nhất, về ngôn ngữ, đội ngũ công chức tòa án hiện nay chưa đủ trình độ tiếng Anh chuyên ngành kinh tế, quốc tế để đảm bảo xét xử theo yêu cầu của số 222/2025/QH15 của Quốc hội về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam.
Thứ hai, về trình độ pháp lý, thẩm phán Việt Nam chủ yếu được đào tạo theo hệ thống dân luật, trong khi Tòa án tại Trung tâm tài chính quốc tế hoạt động theo hệ thống thông luật. Bên cạnh đó là sự thiếu hụt kinh nghiệm xét xử các vụ kiện tài chính quốc tế và yêu cầu về uy tín độc lập, khách quan để tạo niềm tin cho nhà đầu tư. Thực tiễn từ Dubai cho thấy, trong 10 năm đầu, Trung tâm tài chính quốc tế Dubai phải thuê hoàn toàn tòa án và thẩm phán từ Singapore, Hong Kong (Trung Quốc) hay Anh để giải quyết tranh chấp.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn khẳng định, khi đã thành lập Trung tâm tài chính quốc tế thì "luật chơi” phải phù hợp với quốc tế. Các cơ chế, bao gồm cả tòa án chuyên biệt, phải vượt trội để thu hút vốn; nếu không làm mạnh, nhà đầu tư sẽ không đến.
Đại biểu Đỗ Đức Hồng Hà (Hà Nội) cũng đánh giá dự thảo luật thể hiện tư duy pháp lý đầy khát vọng; việc cho phép áp dụng ngôn ngữ tiếng Anh và pháp luật nước ngoài cho thấy Việt Nam thực sự chấp nhận các chuẩn mực quốc tế.
Tuy nhiên, nhiều đại biểu cũng đóng góp ý kiến để hoàn thiện các quy định cụ thể. Đại biểu Nguyễn Hữu Chính (Hà Nội) cho rằng, việc thẩm phán nước ngoài phải đáp ứng cùng lúc 4 điều kiện như dự thảo là rất khó khả thi, đề xuất nên sửa đổi theo hướng linh hoạt hơn. Trong khi đó, đại biểu Lê Thanh Phong (Thành phố Hồ Chí Minh) gợi ý thay chế độ bổ nhiệm bằng cơ chế tuyển chọn theo hợp đồng để dễ dàng thu hút nhân sự chất lượng cao. Đại biểu Nguyễn Mạnh Cường (Quảng Trị) đề nghị rà soát các thuật ngữ để đảm bảo tính thống nhất và minh bạch trong tố tụng.
Gỡ nút thắt năng lượng
Cho ý kiến vào dự thảo Nghị quyết về cơ chế, chính sách phát triển năng lượng quốc gia giai đoạn 2026 - 2030, các đại biểu thống nhất cao về sự cần thiết ban hành Nghị quyết nhằm hiện thực hóa Nghị quyết số 70-NQ/TW ngày 20/8/2025 của Bộ Chính trị về bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; đáp ứng nhu cầu tăng trưởng.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn chỉ rõ thực tế "nhà đầu tư nào vào nước ta cũng hỏi có đủ điện sản xuất không". Chủ tịch Quốc hội lưu ý Nghị quyết này hướng tới tương lai với các giải pháp đồng bộ, đồng thời nhấn mạnh trách nhiệm của Chính phủ và Bộ Công Thương trong việc ngăn chặn tiêu cực, trục lợi chính sách khi áp dụng các cơ chế đặc thù.
Từ góc độ thực tiễn, nhiều đại biểu bày tỏ lo ngại về tính đồng bộ và rủi ro pháp lý. Đại biểu Vũ Ngọc Long (Đồng Nai) cảnh báo nguy cơ xung đột pháp luật khi Quốc hội ban hành các luật mới trong tương lai, đồng thời đề xuất ưu tiên phát triển điện rác như một nguồn điện nền ổn định, vừa xử lý môi trường vừa giảm áp lực lưu trữ năng lượng.
Vấn đề huy động nguồn lực xã hội hóa cũng được nhiều đại biểu quan tâm thảo luận. Đại biểu Huỳnh Thành Chung (Đồng Nai) cho rằng cốt lõi điểm nghẽn nằm ở khâu truyền tải và phân phối, do đó cần có cơ chế cho phép khu vực tư nhân tham gia đầu tư vào hạ tầng điện. Đại biểu Nguyễn Tuấn Anh (Đồng Nai) cảnh báo về nguy cơ thiếu minh bạch, yêu cầu rà soát kỹ các điều kiện về vốn, giá và các tiêu chí xác định trường hợp "đột xuất, cấp bách" để tránh lạm quyền và rào cản thị trường.
Đóng góp giải pháp cụ thể, đại biểu Hà Sỹ Đồng (Quảng Trị) đề xuất đưa điện khí LNG vào nhóm nguồn chiến lược và mạnh dạn phân quyền cho địa phương điều chỉnh cục bộ quy hoạch nguồn và lưới điện đến cấp 220kV.