Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Đối ngoại của Quốc hội Đôn Tuấn Phong.
Nhân dịp này, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội Đôn Tuấn Phong trả lời phỏng vấn báo chí đánh giá về quan hệ của hai nước trong thời gian qua, cũng như chia sẻ ý nghĩa của chuyến thăm.
Xin ông đánh giá về bối cảnh và ý nghĩa chuyến thăm Việt Nam của Chủ tịch Quốc hội Phần Lan Jussi Halla-aho?
Đây là chuyến thăm đầu tiên của Chủ tịch Quốc hội Jussi Halla-aho ngoài khu vực châu Âu kể từ khi ông nhậm chức và chỉ đi thăm Việt Nam, không kết hợp thăm nước khác; là chuyến thăm đáp lễ chuyến thăm của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ tới Phần Lan vào năm 2021 khi dịch COVID-19 đang diễn ra rất căng thẳng.
Điều này cho thấy vị trí đặc biệt của Việt Nam trong chính sách đối ngoại của Phần Lan, cũng như quan hệ hữu nghị tốt đẹp giữa cơ quan lập pháp hai nước.
Chuyến thăm đồng thời cũng là hoạt động trao đổi đoàn cấp cao mừng kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Phần Lan - Việt Nam (1973-2023).
Ta đón Chủ tịch Quốc hội Phần Lan nhằm thực hiện đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa dạng hóa, đa phương hóa quan hệ đối ngoại của Đại hội lần thứ XIII của Đảng và Nghị quyết số 34-NQ/TW ngày 9/1/2023 của Bộ Chính trị về một số định hướng, chủ trương lớn triển khai đường lối đối ngoại Đại hội XIII; khẳng định chủ trương nhất quán của Việt Nam luôn coi trọng quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác nhiều mặt với Phần Lan, mong muốn làm sâu sắc hơn quan hệ tin cậy giữa hai nước trên các lĩnh vực; đồng thời, mong muốn thúc đẩy hơn nữa hợp tác giữa Cơ quan lập pháp hai nước, đưa hợp tác nghị viện song phương ngày càng hiệu quả, thực chất; tạo đà mở rộng hợp tác giữa hai nước trên nhiều lĩnh vực khác, đặc biệt là nâng cao hiệu quả hợp tác kinh tế giữa hai nước; tăng cường và củng cố hợp tác tại các diễn đàn đa phương như Liên hợp quốc, Liên minh Nghị viện thế giới...
Ông có thể đánh giá về tổng thể quan hệ hai nước, nhất là hợp tác trên kênh Nghị viện Quốc hội trong thời gian qua?
Trải qua 51 năm thiết lập quan hệ ngoại giao, quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác nhiều mặt giữa Việt Nam và Phần Lan được duy trì, phát triển tốt đẹp. Phần Lan luôn dành cho Việt Nam sự quan tâm và giúp đỡ hết sức quý báu.
Phần Lan liên tục dành viện trợ không hoàn lại cho Việt Nam từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao. Nhiều dự án hỗ trợ của Phần Lan đã thực sự phát huy hiệu quả rất lớn như các dự án trồng rừng hoặc các dự án về nước sạch ở Thủ đô Hà Nội…
Hợp tác kinh tế - thương mại - đầu tư là lĩnh vực ưu tiên hàng đầu trong quan hệ giữa Việt Nam và Phần Lan. Trong những năm gần đây kim ngạch thương mại giữa hai nước liên tục tăng, năm 2023 đạt gần 380 triệu USD. Tuy nhiên, đây là con số còn khiêm tốn, nhất là trong bối cảnh Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA) có hiệu lực từ năm 2020.
Về đầu tư, hiện nay, Phần Lan xếp thứ 58/140 quốc gia và vùng lãnh thổ có đầu tư vào Việt Nam với 35 dự án đang còn hiệu lực, có tổng số vốn khoảng trên 47 triệu USD. Mức đầu tư này còn khiêm tốn so với tiềm lực kinh tế cũng như thế mạnh của Phần Lan.
Chính vì vậy, thông qua chuyến thăm lần này, lãnh đạo Việt Nam sẽ trao đổi với lãnh đạo bạn các biện pháp để tăng cường hơn nữa hợp tác về kinh tế, thương mại và đầu tư. Trước hết, sớm nâng kim ngạch thương mại 2 nước lên mức cao hơn nữa và tăng cường đầu tư của Phần Lan vào Việt Nam, thu hút các doanh nghiệp Phần Lan vào Việt Nam, nhất là lĩnh vực mà nước bạn có thế mạnh và Việt Nam có nhu cầu như: Công nghệ cao, chuyển đổi số, giáo dục - đào tạo, sản xuất linh kiện.
Về lĩnh vực giáo dục và đào tạo, đây là một lĩnh vực rất tiềm năng giữa 2 nước. Hiện có khoảng 2.500 sinh viên Việt Nam đang theo học các chương trình khác nhau ở Phần Lan, chủ yếu theo hình thức tự túc. Chuyến thăm lần này là dịp rất quan trọng để hai bên trao đổi nhằm tăng cường hợp tác trong lĩnh vực này.
Đây cũng là dịp để lãnh đạo Đảng, Nhà nước cảm ơn sự quan tâm và tạo điều kiện của nước bạn đối với cộng đồng người Việt Nam tại Phần Lan (khoảng 12.000 người); đề nghị tiếp tục tạo điều kiện để cộng đồng hòa nhập sâu hơn và đóng góp cho phát triển kinh tế-xã hội của Phần Lan cũng như quan hệ hai nước.
Việt Nam và Phần Lan có truyền thống phối hợp rất chặt chẽ và ủng hộ lẫn nhau. Quan hệ hợp tác giữa Quốc hội hai nước được duy trì tốt đẹp thông qua trao đổi đoàn cấp cao và các cơ quan của Quốc hội. Chủ tịch Quốc hội Phần Lan thăm Việt Nam 2010, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ thăm Phần Lan tháng 9/2021.
Trong khuôn khổ hợp tác đa phương, hai bên duy trì tiếp xúc, phối hợp và ủng hộ lẫn nhau tại các diễn đàn nghị viện khu vực và quốc tế như IPU, ASEP. Chuyến thăm lần này của Chủ tịch Quốc hội Jussi Halla-aho sẽ góp phần củng cố và thúc đẩy hơn nữa quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác nhiều mặt giữa Việt Nam và Phần Lan, trong đó có Cơ quan lập pháp hai nước.
Trong chuyến thăm lần này, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ và Chủ tịch Quốc hội Phần Lan sẽ bàn các biện pháp để tăng cường hợp tác giữa hai Cơ quan lập pháp, nhất là trong việc trao đổi kinh nghiệm trong lập pháp, giám sát tối cao và quyết định các vấn đề quan trọng quốc gia. Từ đó tạo điều kiện cho hợp tác song phương trên tất cả các lĩnh vực nhất là kinh tế, thương mại, đầu tư, khoa học, giáo dục đào tạo…
Tôi cho rằng, một trong những biện pháp quan trọng trong hợp tác Nghị viện/Quốc hội 2 nước là trao đổi đoàn các cấp, nhất là cấp cao. Cùng với đó, việc trao đổi đoàn ở cấp nhóm nghị sĩ hữu nghị, các ủy ban của Quốc hội hai bên cũng rất quan trọng để tăng cường sự hiểu biết, chia sẻ kinh nghiệm, giao lưu học hỏi lẫn nhau và phối hợp tại các diễn đàn nghị viện đa phương.
Chúng ta cũng hy vọng rằng, thông qua chuyến thăm cấp cao lần này, sự phối hợp, ủng hộ lẫn nhau giữa 2 nước tại các diễn đàn quốc tế, trong đó có các diễn đàn nghị viện quốc tế ngày càng chặt chẽ hơn.
Trân trọng cảm ơn ông!