Phun thuốc khử trùng tại ga Hà Nội. Ảnh minh họa: Huy Hùng/TTXVN
Cần nắm bắt cơ hội về vận tải hàng hóa
Báo cáo tại cuộc làm việc, Chủ tịch Hội đồng Thành viên Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam Vũ Anh Minh cho biết: Năm 2021, dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, khó lường, tác động tiêu cực đến quá trình phục hồi và hoạt động sản xuất kinh doanh của Tổng Công ty. Hoạt động vận tải bằng các phương thức khác bị đình trệ, ngành đường sắt đã chủ động đẩy mạnh vận tải hàng hóa bù đắp cho phần doanh thu vận tải hành khách sụt giảm. Trong đó, ngành đường sắt tập trung vào việc vận chuyển hàng hóa bằng tàu chuyên tuyến, tăng tỷ trọng vận tải hóa bằng container và đẩy mạnh vận chuyển hàng liên vận quốc tế giữa Việt Nam - Trung Quốc và quá cảnh đi châu Âu, Nga, Mông Cổ, các nước Trung Á. Trong năm, Tổng Công ty đã đưa vào khai thác sản phẩm dịch vụ mới là đoàn tàu container Liên vận quốc tế chạy thẳng châu Âu.
Trong năm 2021, vận chuyển hàng hóa đạt 5,6 triệu tấn, bằng 110,4% cùng kỳ, nhưng chỉ vận chuyển được 1,4 triệu lượt hành khách lên tàu, bằng 36,7% cùng kỳ. Doanh thu trực tiếp từ vận tải đạt 2.600 tỷ đồng, bằng 85% cùng kỳ. Doanh thu của Tổng Công ty hợp nhất đạt 6.290 tỷ đồng, bằng 94,6% so với cùng kỳ và đạt 95,3% kế hoạch năm. Thu nhập bình quân của người lao động là 7,2 triệu đồng/người/tháng, đạt khoảng 84 % so với cùng kỳ, trong đó thu nhập của người lao động khối vận tải đạt 5,6 triệu đồng/người/tháng, bằng 68% so với cùng kỳ.
Tại cuộc làm việc, ông Nguyễn Ngọc Đông, Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải, cho rằng dịch COVID-19 ảnh hưởng lớn đến vận chuyển hành khách, tuy nhiên vận chuyển hàng hóa liên vận quốc tế giữa Việt Nam - Trung Quốc và quá cảnh đi châu Âu, Nga, Mông Cổ, các nước Trung Á thời gian qua rất phát triển. Đây là cơ hội lớn cho ngành đường sắt.
"Tuy nhiên, tổ chức vận tải hàng hóa qua đường sắt vẫn tiếp cận theo hướng cũ như hiện nay thì không phát triển được. Nên mô hình vận tải hàng hóa cần xem lại" - Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải nhấn mạnh. Bên cạnh đó, Thứ trưởng cho rằng Tổng Công ty cần có kế hoạch, xây dựng các phương án về vận tải hành khách trong bối cảnh dịch bệnh, nhất là khi hoạt động trở lại bình thường.
Nhắc đến tình trạng ùn tắc hàng hóa, xe container tắc nghẽn ở các cửa khẩu của Việt Nam - Trung Quốc vừa qua, Chủ tịch Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp Nguyễn Hoàng Anh cho rằng nếu vận tải hàng hóa đường sắt vào cuộc tốt thì sẽ giải quyết được phần lớn tình trạng này. Ông cũng mong muốn ngành đường sắt cần đổi mới tư duy trong sản xuất kinh doanh.
Phải mạnh dạn, quyết tâm đổi mới
Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành chia sẻ với những khó khăn mà ngành đang gặp phải. Dịch COVID-19 rất phức tạp nhưng ngành đường sắt đã có nhiều nỗ lực để vượt qua khó khăn, vươn lên.
Phó Thủ tướng cho rằng hiện nay, hạ tầng đường sắt còn nhiều hạn chế, nguyên nhân chủ yếu là do chưa được đầu tư tương xứng; để hiện đại hóa ngành đường sắt đòi hỏi về nguồn vốn rất lớn. Muốn vượt qua khó khăn thì rất cần sự hỗ trợ, Phó Thủ tướng nêu rõ, “Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ sẽ tạo điều kiện thuận lợi để hiện đại hóa ngành đường sắt”.
Để đưa ngành đường sắt phát triển hơn trong thời gian tới, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành cho rằng cán bộ, lãnh đạo ngành đường sắt phải đổi mới tư duy, quyết liệt, chủ động hơn nữa, có các giải pháp, cách làm mới. Trong đó, vai trò của người đứng đầu, Chủ tịch Hội đồng Thành viên, Tổng Giám đốc Tổng Công ty là quan trọng nhất, quyết định sự phát triển của ngành. Lãnh đạo ngành đường sắt phải mạnh dạn, chủ động đề xuất các cơ chế, chính sách, giải pháp đột phá.
Phó Thủ tướng yêu cầu Tổng Công ty đường sắt xây dựng phương án sản xuất kinh doanh trong bối cảnh dịch COVID-19 diễn biến phức tạp để “biến khó khăn, thách thức thành cơ hội phát triển”; cần linh hoạt chuyển đổi, phát huy tối đa lợi thế về vận tải hàng hóa so với các phương thức vận tải khác.
Về dài hạn, Phó Thủ tướng yêu cầu ngành phải tập trung hơn nữa cho đầu tư kết cấu hạ tầng đường sắt, trong đó chú ý bảo dưỡng và đầu tư mới, đầu tư đến đâu dứt điểm đến đó.
Cho rằng phải có cơ chế để huy động nguồn lực xã hội là chủ yếu, đầu tư công mang tính dẫn dắt, Phó Thủ tướng lưu ý, Bộ Giao thông vận tải rà soát, ưu tiên bố trí vốn cho ngành đường sắt bởi lâu nay ngành vẫn đang nhận được ít đầu tư so với các ngành giao thông khác như hàng không, đường bộ.
Đặc biệt, Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Giao thông vận tải và Tổng công ty Đường sắt Việt Nam tiếp tục thực hiện nghiêm chỉ đạo Thủ tướng Chính phủ về quản lý, bảo trì kết cấu hạ tầng đường sắt quốc gia theo tinh thần tại văn bản số 636/TTg-CN, tuyệt đối không để lặp lại những vướng mắc như trong vài năm qua, đảm bảo an toàn khai thác trên toàn hệ thống.
Đối với các đề xuất cụ thể của Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành yêu cầu Bộ Giao thông vận tải và các bộ, ngành tổng hợp, xử lý trên tinh thần tạo điều kiện tối đa để từng bước hiện đại hóa ngành đường sắt.