Nhân dịp Hội nghị OANA lần thứ 44 do Thông tấn xã Việt Nam (TTXVN) đăng cai tại Hà Nội ngày 18 - 20/4/2019, các hãng thành viên chia sẻ kinh nghiệm giải quyết các vấn đề đặt ra cho báo chí đương đại và phương thức để các Hãng thông tấn làm tốt vai trò cung cấp thông tin cho hệ thống báo chí.
Tổng Giám đốc TTXVN Nguyễn Đức Lợi (hàng đầu, thứ 3 từ trái sang) chụp ảnh chung với đại diện lãnh đạo các hãng thông tấn thành viên OANA dự Phiên họp Đại hội đồng OANA lần thứ 16, ngày 18/11/2016 tại thủ đô Baku (Azerbaijan), thảo luận các biện pháp giải quyết thách thức của truyền thông hiện đại. Ảnh: TTXVN phát
Gia tăng sự tương tác thông qua các dịch vụ đa phương tiện
Năm 1994, 1995 và 1996 lần lượt đánh dấu sự ra đời của Facebook, YouTube và Twitter, song đến những năm 2010, các mạng xã hội này mới mang đến sự phát triển mạnh mẽ cho hoạt động phổ biến tin tức, chủ yếu nhờ sự thông dụng của điện thoại thông minh. Nhiều hãng công nghệ đã phát triển các ứng dụng tin nhắn cho điện thoại thông minh, trong khi số người sử dụng Facebook, YouTube và Twitter trên điện thoại thông minh tăng nhanh hơn số người sử dụng các nền tảng này trên máy tính để bàn.
Theo Hãng Thông tấn nhà nước Iran (IRNA), các sản phẩm thông tin trong kỷ nguyên mạng xã hội thường ngắn gọn và dựa trên loại hình đa phương tiện. Nhờ đó, thông tin được chuyển tải tới người tiếp nhận rất nhanh. Trong những năm gần đây, nhiều mạng xã hội đã sử dụng tính năng gọi là “story", hướng tới chuyển tải thông tin nhanh, súc tích và bằng hình thức đa phương tiện giữa những người sử dụng.
Tôn trọng những xu hướng mới nhất của khách hàng và chú trọng phát triển công nghệ, IRNA đã gia tăng sự tương tác của hãng trên web và các mạng xã hội thông qua các dịch vụ đa phương tiện. Trong thời gian 11 tháng từ tháng 4/2018 đến tháng 3/2019, IRNA đã đăng tải 125.208 ảnh, bao gồm ảnh thời sự và ảnh tích hợp tin, bài. Cũng trong thời gian trên, IRNA đã sản xuất được 2.881 video và đăng tải trên trang web chính thức của hãng và trang Aparat - trang chia sẻ video của Iran tương tự như Youtube. Ngoài ra, IRNA sản xuất được 294 tin đồ họa và 574 tin âm thanh.
Trang về Iran của IRNA trên Instagram có 155.000 người theo dõi. Con số này là đáng kể khi các Hãng thông tấn AP (Mỹ) và AFP (Pháp) lần lượt có 342.000 và 439.000 người theo dõi trên Instagram. Ngoài ra, IRNA còn đăng tin cập nhật mới nhất trên Twitter và mạng Soroush của Iran. Cùng với đó, IRNA cũng sản xuất các tin tổng hợp, bài phân tích và các bản tin dành cho những nhóm độc giả riêng biệt. IRNA đang cố gắng đáp ứng nhu cầu thông tin của các nhóm xã hội khác nhau thông qua nhiều loại sản phẩm thông tin.
Phát triển công nghệ sản xuất nội dung mang tính sáng tạo
Nhằm chủ động ứng phó trong môi trường truyền thông đang thay đổi nhanh chóng, Hãng Thông tấn Yonhap (Hàn Quốc) đã phát triển và vận hành thành công những phóng viên Robot sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) với tên gọi Soccerbot và Olympicbot. Các phóng viên AI này được vận hành nhờ công nghệ tự động hóa nội dung, với khả năng tự sản xuất và xuất bản các bài báo.
Theo Hãng Thông tấn Yonhap, Soccerbot là nhà báo Robot đầu tiên của Yonhap, được phát triển để tường thuật kết quả các trận bóng đá trong khuôn khổ Giải Ngoại hạng Anh, sự kiện thu hút sự quan tâm rất lớn của người dân Hàn Quốc. Soccerbot vận hành qua 3 giai đoạn: Động cơ chọn lọc dữ liệu (Data Scraping Engine) thu thập dữ liệu mỗi trận đấu, sau đó sử dụng Thuật toán soạn thảo văn bản (Text-Writing Algorithm) để tự động sắp xếp câu chữ từ những dữ liệu đã có thành một bài viết trọn vẹn, và cuối cùng là dùng chức năng Định dạng bài báo (Article Template) để hoàn chỉnh các bài báo bằng việc chia nhỏ các cấu trúc câu và điều chỉnh chúng cho phù hợp nhờ công nghệ mô phỏng cách hành văn của các nhà báo - con người. Trong thời gian từ tháng 1-5/2018, Soccerbot đã tạo ra 169 bài báo về các trận đấu trong khuôn khổ Giải ngoại hạng Anh.
Olympicbot là một phóng viên AI được phát triển để đưa tin về Olympic mùa Đông PyeongChang 2018. Olympicbot có khả năng tự bình luận diễn biến của các trận đấu và làm ra hàng loạt bài báo có nội dung đa dạng, từ lịch trình các sự kiện sắp tới, tin tức về các trận đấu, bảng tổng sắp huy chương, và quan trọng hơn là tường thuật cả những sự kiện vốn không thường xuyên được phóng viên bao quát do hạn chế về thời gian và sức lực. Olympicbot đã tự động sản xuất 1.190 bài báo về Olympic và Paralympic PyeongChang. Hãng Thông tấn Yonhap sẽ tiếp tục đầu tư vào việc phát triển công nghệ sản xuất nội dung mang tính sáng tạo.
Tận dụng tiềm năng của truyền thông hiện đại
Để thu hút thêm độc giả, ông Seyed Zia Hashemi, Giám đốc điều hành Hãng Thông tấn nhà nước Iran (IRNA) cho biết, thông điệp mang tới Hội nghị Ban Chấp hành OANA lần thứ 44 là cần tận dụng tiềm năng của truyền thông hiện đại, đặc biệt là trong không gian mạng. Theo ông Seyed Zia Hashemi, các Hãng thông tấn khu vực châu Á-Thái Bình Dương đã sử dụng nhiều kỹ thuật đổi mới để cạnh tranh với những Hãng thông tấn lớn của thế giới, nhằm giới thiệu hình ảnh đất nước mình với thế giới một cách chính xác nhất. Nếu các thành viên OANA không lên kế hoạch cho tương lai, họ sẽ không thể bắt kịp xu thế truyền thông chủ đạo của thế giới.
Sử dụng mạng xã hội như một kênh quảng bá thông tin đã trở thành xu hướng phổ biến của các Hãng Thông tấn. Chia sẻ về việc sử dụng sản phẩm “Data mining” trên không gian mạng mang lại hiệu quả cho IRNA, ông Seyed Zia Hashemi cho biết, “Data-mining” (khai phá dữ liệu) đã được IRNA sử dụng hiệu quả trong năm qua. Sản phẩm này giúp xác định được những xu thế thông tin quan trọng, từ đó có thể bao quát tốt hơn các chủ đề và tương tác thành công hơn với độc giả. Sự tương tác giữa hãng truyền thông với độc giả giúp mở rộng ảnh hưởng của truyền thông vì sự tương tác này giúp hãng truyền thông hiểu hơn về bối cảnh thông tin và tác động tới cách họ khai thác các chủ đề, viết bài và đưa tin.
“Chúng tôi đã triển khai “Data-mining” nhằm khai thác cả truyền thông truyền thống và truyền thông trong không gian mạng ở cấp quốc gia và quốc tế. Bằng cách này, chúng tôi đã thành công khi có thể tập trung vào các vấn đề nóng nhất, nhấn mạnh vào các chủ đề quan trọng và có tính hấp dẫn hơn. Tôi khuyến nghị các đồng nghiệp ở OANA sử dụng kỹ thuật “Data-mining” để nâng cao hiệu quả hoạt động của họ”, ông Seyed Zia Hashemi nói.
Phát triển các trang Facebook và Twitter
Chia sẻ về chiến lược của hãng thông tấn ứng phó với sự thay đổi trong hành vi sử dụng nội dung mới, tập trung vào nội dung video và nền tảng YouTube, Hãng thông tấn MONTSAME của Mông Cổ chia sẻ, kể từ tháng 9/2017, hãng thông tấn MONTSAME đã đăng phát thành công các nội dung tin tức thông qua các nền tảng Twitter và Facebook. Truyền thông đại chúng trong thế giới hiện đại đang phát triển nhanh chóng và tốc độ để thông tin đến được với mọi người được đo bằng giây và nano giây. Tiêu chí chính trong việc phát thông tin có sử dụng nền tảng YouTube.com là vấn đề tốc độ (nhất là đối với những tin nóng) và chất lượng. Dó đó, điều quan trọng là cần tăng cường việc sản xuất tin “nóng” cũng như tin tức bằng video. Thông tin video được khai thác từ các nguồn chính thống và chắc chắn sẽ không thể là giả mạo. Và điều đó sẽ giúp giải quyết các vấn đề tin giả và tin đã được làm sáng tỏ; lấy lại lòng tin của khách hàng vốn tin tưởng vào thông tin gốc (tin nguồn).
Để tăng cường vị thế của các hãng thông tấn thành viên trong mạng lưới thông tin toàn cầu thông qua mạng lưới OANA, Hãng thông tấn MONTSAME đề nghị, tập trung cải thiện việc sử dụng trang web của OANA, đặc biệt quan tâm đến việc phát triển các trang Facebook và Twitter, tăng cường cung cấp thông tin video cho các trang web của OANA.
Tích cực sử dụng các công nghệ tiên tiến
Một thực tế đang ngày càng rõ ràng trên thế giới là độc giả của tin tức đang chuyển sang Internet, đặc biệt là Internet trên nền tảng di dộng, với lượng người dùng Internet toàn cầu lên tới hơn 4 tỷ.
Giám đốc khu vực châu Á - Thái Bình Dương, Tân Hoa xã Tôn Dũng cho biết, Tân Hoa xã đang nỗ lực đổi mới các sản phẩm tin tức, chuyển từ việc chủ yếu phục vụ truyền thông truyền thống sang đáp ứng nhiều loại khách hàng và các nhu cầu khác nhau của họ. Tân Hoa xã đã tạo ra các dịch vụ khác nhau cho truyền thông mới và truyền thông video ngắn, cũng như tăng cường các sản phẩm di động, nghe nhìn, trí tuệ và kỹ thuật số,... trung bình 100 video ngắn mỗi ngày.
Giám đốc khu vực châu Á - Thái Bình Dương, Tân Hoa xã chia sẻ, Tân Hoa xã coi việc phát triển và ứng dụng công nghệ là sức mạnh cạnh tranh cốt lõi của mình và hiện đội ngũ công nghệ của hãng đã lên tới gần 1.000 người. Tân Hoa xã đã tạo dựng một nền tảng đưa tin, biên tập tin và phát tin trên mọi loại hình truyền thông, kết hợp nhiều chức năng với nhau gồm lên kế hoạch, thu thập tin tức, sản xuất, phân tích phản hồi và thống kê dữ liệu. Hiện nền tảng này đang được sử dụng tại tất cả các đơn vị của Tân Hoa xã.
Tân Hoa xã đã phát triển “Nền tảng đám mây” (Cloud Platform) để truyền phát trực tiếp tin tức. Hiện có hơn 3.100 cơ quan truyền thông Trung Quốc tham gia nền tảng này, và mỗi ngày thực hiện gần 400 lượt truyền phát trực tiếp, gồm nhiều thể loại.
Giám đốc khu vực châu Á - Thái Bình Dương, Tân Hoa xã cho biết, Tân Hoa xã hợp tác với công ty thương mại điện tử lớn nhất Trung Quốc là Alibaba, thành lập một công ty công nghệ truyền thông mới và tạo dựng một nền tảng “Bộ não truyền thông” (Media Brain) – loại hình đầu tiên kiểu này ở Trung Quốc, đưa điện toán đám mây, Internet vạn vật (IoT), dữ liệu lớn (Big Data) và công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) vào việc sản xuất tin tức. Trên nền tảng này, việc thu thập tin tức, sản xuất và phát video đều được thực hiện hoàn toàn bằng máy móc, và toàn bộ quá trình này chỉ diễn ra trong vòng vài giây.