Trong thời gian qua, nhất là từ năm 2.000 trở lại đây, công tác phát triển đảng và kết nạp đảng viên có nhiều kết quả quan trọng. Nếu như năm 2.000 toàn Đảng có 1,4 triệu đảng viên, thì đến nay đã có trên 5 triệu đảng viên (tăng gấp hơn 3 lần).
Số lượng đảng viên kết nạp mới tăng nhanh, trình độ học vấn của đảng viên mới kết nạp ngày càng cao. Đồng thời, đã quan tâm rà soát, sàng lọc, đưa ra những đảng viên không còn đủ tư cách ra khỏi Đảng. Những kết quả đó đã góp phần quan trọng khắc phục cơ bản tình trạng ở cơ sở không có đảng viên và tổ chưc đảng. Chất lương đảng viên, năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức đảng được nâng cao; góp phần xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, củng cố lòng tin của nhân dân đối với Đảng.
Tuy nhiên, theo lãnh đạo Vụ Đảng viên (Ban Tổ chức Trung ương), công tác kết nạp đảng viên và rà soát, sàng lọc đảng viên thời gian qua chưa đáp ứng yêu cầu. Công tác kết nạp đảng viên có biểu hiện chạy theo số lượng, chưa coi trọng đúng mức chất lượng; việc kết nạp người chưa đủ tiêu chuẩn, điều kiện, người có động cơ không đúng đắn vào Đảng còn diễn ra ở nhiều nơi; còn vi phạm quy định, nguyên tắc về kết nạp đảng viên.
Công tác quản lý, giáo dục, rèn luyện, đánh giá chất lượng đảng viên còn hình thức. Công tác rà soát, sàng lọc đảng viên chưa kịp thời, không quyết liệt, còn lúng túng, thiếu thống nhất giữa các tổ chức đảng. Còn một bộ phận đảng viên thiếu gương mẫu, thiếu bản lĩnh, bị cám dỗ bởi lợi ích cá nhân, suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”; có việc làm, phát ngôn sai nguyên tắc, trái với Cương lĩnh, đường lối, Điều lệ Đảng; một số có biểu hiện dao động, hoài nghi vì mục tiêu, lý tưởng và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội. Những khuyết điểm, yếu kém đó đã ảnh hưởng không nhỏ đến vai trò lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức đảng và đảng viên; làm giảm sút niềm tin của nhân dân đối với Đảng.
Nhằm nâng cao nhận thức, quán triệt đầy đủ, sâu sắc tầm quan trọng của nhiệm vụ xây dựng đội ngũ đảng viên thực sự tiên phong, gương mẫu, có trách nhiệm cao trong công việc, gắn bó với nhân dân, ngày 21/1/2019, Ban Bí thư đã có Chỉ thị số 28-CT/TW về “Nâng cao chất lượng kết nạp đảng viên và rà soát, sàng lọc, đưa những đảng viên không còn đủ tư cách ra khỏi Đảng”.
Theo Chỉ thị này, cán bộ, đảng viên phải có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức trong sáng, có ý thức tổ chức kỷ luật và năng lực hoàn thành nhiệm vụ. Vững vàng trước mọi khó khăn, thử thách; luôn phấn đấu cho mục tiêu, lý tưởng của Đảng. Đây là nhiệm vụ cấp thiết, thường xuyên, trước mắt và lâu dài của cấp ủy, tổ chức đảng.
Theo ông Nguyễn Văn Định, Vụ trưởng Vụ Đảng viên (Ban Tổ chức Trung ương), việc kết nạp đảng viên và công nhận đảng viên chính thức phải đảm bảo đúng tiêu chuẩn, điều kiện, quy trình, thủ tục theo qui định. Đảng viên mới được kết nạp phải là quần chúng thực sự ưu tú, có phẩm chất chính trị tốt, đạo đức trong sáng, được rèn luyện, thử thách trong thực tiễn, có nhận thức đúng, đầy đủ về Đảng, động cơ vào Đảng đúng đắn.
Cấp ủy có thẩm quyền có thể quy định tiêu chuẩn, điều kiện kết nạp đảng viên cao hơn quy định chung để đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ của địa phương, cơ quan, đơn vị. Các cấp ủy, chi bộ thường xuyên lãnh đạo các tổ chức đoàn thể chính trị - xã hội, qua đó phát hiện nhân tố tích cực, nhất là đoàn viên thanh niên, công nhân, người lao động có thành tích, gương mẫu trong phong trào, có uy tín trong nhân dân để có kế hoạch bồi dưỡng, tạo điều kiện cho họ phấn đấu trở thành đảng viên của Đảng.
Chỉ thị của Ban Bí thư cũng nêu rõ: Thời gian tới, cấp ủy các cấp cần nâng cao chất lượng bồi dưỡng nhận thức về Đảng cho đối tượng kết nạp đảng. Ban Tuyên giáo Trung ương chủ trì, phối hợp với Ban Tổ chức Trung ương và các cơ quan liên quan nghiên cứu bổ sung, hoàn thiện nội dung chương trình, tài liệu bồi dưỡng đối tượng kết nạp đảng và đảng viên mới bảo đảm thiết thực, hiệu quả.
Đồng thời, xây dựng quy trình, hướng dẫn việc kiểm tra, đánh giá nhận thức cuối khóa học bảo đảm kết quả học thực chất. Các cấp ủy thường xuyên kiểm tra việc tổ chức các lớp bồi dưỡng đối tượng đảng, kịp thời chấn chỉnh và xử lý nghiêm các sai phạm, hành vi tiêu cực trong tổ chức thực hiện. Thực hiện nghiêm túc quy định thẩm tra lý lịch và lấy ý kiến nhận xét của tổ chức chính trị - xã hội đối với người được xem xét kết nạp Đảng. Cấp ủy và người được giao thẩm tra phải chịu trách nhiệm về kết quả thẩm tra lý lịch, người đứng đầu các tổ chức chính trị - xã hội phải chịu trách nhiệm về nhận xét của mình đối với đối tượng đảng.
Ông Nguyễn Văn Định cho rằng, việc đổi mới và nâng cao chất lượng học tập lý luận chính trị, học tập nghị quyết đối với đảng viên cần đặt lên hàng đầu. Chủ động khắc phục những biểu hiện phai nhạt lý tưởng, chủ nghĩa cơ hội, thực dụng, vụ lợi, cá nhân, trung bình chủ nghĩa.
Cấp ủy các cấp phân công ủy viên phụ trách, thường xuyên làm việc với chi ủy, chi bộ và tiếp xúc với đảng viên để nắm bắt, giải quyết kịp thời những kiến nghị chính đáng của đảng viên; bảo vệ những đảng viên trung thực, thẳng thắn trong đấu tranh chống tiêu cực. Chi bộ thực hiện tốt việc phân công công tác cho đảng viên, bảo đảm mọi đảng viên trong chi bộ đều được phân công công tác phù hợp. Đối với những đảng viên là cán bộ nghỉ hưu, sức khỏe yếu và tự nguyện thì cho miễn sinh hoạt đảng và công tác theo đúng quy định.
Cấp ủy đảng bộ cơ sở và cấp ủy có thẩm quyền thực hiện nghiêm túc quy định về quản lý sinh hoạt đảng và chuyển sinh hoạt đảng. Cấp ủy khi thực hiện việc chuyển sinh hoạt đổng cho đảng viên, phải thông báo bằng văn bản cho cấp ủy cơ sở nơi đảng viên được chuyển đến. Cấp ủy đảng bộ cơ sở tăng cường kiểm tra việc thực hiện quy định về chế độ sinh hoạt đảng theo định kỳ, sinh hoạt chuyên đề và chế độ đóng đảng phí.
Bảo đảm việc tự phê bình và phê bình trong sinh hoạt đảng được tiến hành thường xuyên, nghiêm túc, thiết thực, hiệu quả. Định kỳ 6 tháng, cấp ủy cấp trên trực tiếp của tổ chức cơ sở đảng phải tiến hành kiểm tra các chi bộ việc thực hiện quy định về sinh hoạt đảng và việc quản lý đảng viên; thông báo kết quả kiểm tra trong toàn đảng bộ và yêu cầu khắc phục những hạn chế, khuyết điểm.
Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác quản lý đảng viên, bảo đảm đồng bộ, liên thông trong toàn Đảng. Sớm hoàn thành việc nâng cấp và khai thác hiệu quả cơ sở dữ liệu đảng viên. Trong năm 2019 tiến hành tổng kiểm tra tình hình đội ngũ đảng viên.