Hành khách di chuyển trên tàu điện ngầm tại Barcelona, Tây Ban Nha, trong bối cảnh virus bùng phát và sau khi Omicron trở thành biến thể chiếm ưu thế ở châu Âu. Ảnh: Reuters
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), được biết đến với tên gọi “Kraken” vào cuối năm 2022, biến chủng Omicron mới nhất có tên chính thức là XBB.1.5. Hôm 4/1, WHO đã xác nhận XBB.1.5 có “lợi thế tăng trưởng” mạnh nhất so với tất cả các biến thể phụ đang thống trị khác của Omicron. Song giới chức y tế cho rằng châu Âu vẫn còn thời gian để chuẩn bị cho các trường hợp mắc bệnh và khi virus bùng phát thành làn sóng mới.
“Có khả năng biến thể này có tác động ngày càng tăng đối với số ca mắc COVID-19 ở châu Âu, nhưng không phải trong tháng tới vì biến thể này hiện đang xuất hiện trong khu vực với mức độ rất thấp”, Trung tâm Phòng ngừa và Kiểm soát Dịch bệnh Châu Âu (ECDC) cho biết trong đánh giá gần đây về biến thể XBB.1.5.
Hôm 4/1, bà Van Kerkhove, Trưởng nhóm kỹ thuật về COVID-19 của WHO cảnh báo biến thể phụ này có thể nhanh chóng chiếm ưu thế so với các biến thể khác đang lưu hành. Tại Mỹ, theo Điều phối viên phản ứng với dịch bệnh của Nhà Trắng, kết quả giải trình tự gien cho biết số ca nhiễm XBB.1.5 đã tăng từ 4% lên 40% chỉ trong vài tuần.
Tuy nhiên, hiện chưa rõ liệu biến thể này có khiến bệnh nặng hơn hay không và tỷ lệ nhập viện, tử vong do chủng này.
ECDC cho biết rằng XBB.1.5 có tốc độ lây lan nhanh chóng do biến thể này chứa đột biến mới mang tên F486P có khả năng né hệ miễn dịch do tiêm chủng hay mắc bệnh trước đó gây ra. Đột biến này cũng làm gia tăng khả năng virus xâm nhập tế bào, cho phép virus dễ dàng bám vào các thụ thể ACE2 trong cơ thể. Đây cũng là nguyên nhấn khiến XBB.1.5 lây truyền cho con người dễ dàng hơn.
“Đây là biến thể phụ dễ lây truyền nhất từng được phát hiện. Nguyên nhân là do các đột biến trong biến thể phụ này cho phép virus này liên kết với tế bào và nhân lên dễ dàng”, bà Kerkhove nói.
Người đàn ông tiêm vaccine COVID-19 ở Ahrweiler Bad Neuenahr-Ahrweiler, bang Rhineland-Palatinate, Đức. Ảnh: Reuters
Theo các dữ liệu dịch tễ từ Mỹ, XBB.1.5 đã lây lan mạnh mẽ khi các trường hợp mắc bệnh tăng gấp đôi sau mỗi 9 ngày.
Dù đã được phát hiện ở Đan Mạch, Pháp, Áo, Hà Lan, Đức, Italy, Tây Ban Nha, Thụy Điển, Iceland , Bỉ, Cộng hòa Séc, Bồ Đào Nha và Ireland, XBB.1.5 vẫn chỉ là một đốm sáng trên radar số lượng ca bệnh ở châu Âu. Song điều nguy hiểm là các ca nhiễm biến thể mới gia tăng đúng vào thời điểm virus hợp bào hô hấp và dịch cúm hoành hành, đang gây áp lực lớn cho các hệ thống y tế. Tại Bỉ, các cơ quan y tế công cộng đã tuyên bố dịch cúm khi số ca bệnh gia tăng mạnh, với đỉnh dịch dự kiến sẽ diễn ra trong 3 đến 4 tuần tới.
Song theo giới chuyên gia, XBB.1.5 đang bùng phát ở Mỹ không có nghĩa là châu Âu sẽ sớm nằm trong “tâm bão” của dịch COVID-19. ECDC viết: “Chúng tôi đã nhiều lần quan sát và nhận thấy có sự khác biệt lớn về quá trình lưu hành của các biến thể virus giữa Bắc Mỹ và châu Âu trong thời kỳ đại dịch”.