Bí quyết đưa Estonia trở thành 'cường quốc giáo dục'

Theo Chương trình Đánh giá học sinh quốc tế (PISA) của Tổ chức Hợp tác và phát triển kinh tế (OECD) chuyên đo lường khả năng toán, đọc và khoa học của học sinh 15 tuổi, vị trí dẫn đầu thuộc về một số quốc gia châu Á, nhưng ngay sau đó là Estonia. Thứ hạng của Estonia tốt nhất ở châu Âu.

Tờ Guardian (Anh) dẫn lời cô Gunda Tyre tại Hội đồng Giáo dục và Thanh niên Estonia, cho biết thành công của nước này một phần nhờ vào sự kết hợp giữa lịch sử và địa lý. “Nhiều người Thụy Điển, Đan Mạch, Nga, Đức đã đến và rời Estonia. Người Estonia, nếu muốn tồn tại, phải thông minh và họ hiểu rằng giáo dục sẽ đưa họ tiến lên phía trước”, Gunda Tyre chia sẻ.

Theo cô Gunda Tyre, một trong những nguyên tắc giáo dục được tuân thủ tại Estonia là sự bình đẳng với các bữa trưa miễn phí ở trường phổ thông. Hầu như tất cả trẻ em đều đi học mẫu giáo với nhiều trợ cấp, để đến thời điểm chúng bắt đầu đi học khi 7 tuổi sẽ không gặp nhiều bất lợi.

Ngoài ra, thay vì phạt học sinh quậy phá bằng kỷ luật khắc nghiệt, các trường học ở Estonia có xu hướng tiếp cận khác. Họ gộp những học sinh này thành nhóm nhỏ với một giáo viên riêng, và hầu hết các trường đều có nhà tâm lý học và nhân viên tư vấn.

Quyền tự chủ cũng là nền tảng. Cô Gunda Tyre nhấn mạnh các trường học được trao quyền tự quyết định. Khi Estonia bước vào thời đại kỹ thuật số, trường học là một phần trong đó. Từ năm 1997, quốc gia này đã đưa ra sáng kiến mang tên Tiigrihüpe (Bước nhảy của hổ), nhằm nâng cấp nguồn máy tính và khả năng truy cập internet cho các trường học. Tyre cho biết: “Chúng tôi đã đào tạo nhiều giáo viên, kết nối tất cả các trường học và cấp máy tính cho họ. Ý tưởng không phải là có một lớp học công nghệ thông tin mà thay vào đó là tích hợp kỹ năng kỹ thuật số ở mọi nơi”. Nhiều trẻ em còn học lập trình và robot học.

Đáng chú ý, Estonia đánh giá cao các môn học sáng tạo. Tất cả học sinh đều phải học nghệ thuật, âm nhạc và công nghệ. Môn công nghệ bao gồm nội dung về dạy nấu ăn, đan lát... Theo quan điểm của Estonia, những môn học này giúp trẻ tăng cảm giác về thành quả, hạnh phúc.

Cô Gunda Tyre lập luận: “Một số nước loại môn nhạc khỏi thời khóa biểu để dạy thêm toán. Nhưng nhìn vào một bản nhạc, bạn sẽ không nghĩ nó đơn giản hơn toán”. Các môn học sáng tạo có thể thúc đẩy nhiều kỹ năng như làm việc nhóm và giải quyết vấn đề. Cô Tyre mỉm cười khi nhớ lại cảnh nam thiếu niên nhiệt tình tham gia biểu diễn điệu múa dân gian mà các em đã học ở trường tại một lễ hội lớn năm ngoái. “Đó là hoạt động thể chất mang lại cho học sinh niềm vui và chúng ở trong một nhóm, cần phải sử dụng các kỹ năng giao tiếp”, cô phân tích.

Để lên cấp trung học phổ thông, học sinh chỉ phải thi toán, tiếng Estonia và một môn học tự chọn.
Giáo viên Agne Kosk tại trường trung học bang Pelgulinna cho biết mối quan hệ tốt với học sinh là ưu tiên hàng đầu. Hệ thống giáo dục của Estonia dường như đặc biệt hướng tới việc nuôi dưỡng điều đó, từ cách tiếp cận thân mật và sáng tạo đến những giáo viên hầu hết đều vui vẻ. Cô Kosk nói: “Thế hệ này muốn bày tỏ quan điểm cá nhân, muốn được tham gia vào cuộc trò chuyện, muốn biết mọi khía cạnh của vấn đề. Dạy học bằng cách nhắc lại từ sách giáo khoa không còn tác dụng nữa”.