Từ ngày 1/11 tới Nghị định 83/2014/NĐ-CP về kinh doanh xăng dầu (Nghị định 83) thay thế Nghị định 84/2009/NĐ-CP (Nghị định 84) sẽ có hiệu lực. Bên lề Hội nghị phổ biến Nghị định 83 diễn ra tại Hà Nội, ông Phan Thế Ruệ, Chủ tịch Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam đã có cuộc trao đổi với báo chí về những vấn đề mới xung quanh nghị định này. Phan Thế Ruệ - Chủ tịch Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam. |
Phóng viên (PV): Ông đánh giá như thế nào về những điểm mới của Nghị định 83 so với Nghị định 84?
Ông Phan Thế Ruệ: Tôi cho rằng Nghị định 83 có rất nhiều điểm mới căn bản, tạo điều kiện để thị trường xăng dầu Việt Nam vận hành theo cơ chế thị trường, theo đúng tinh thần chỉ đạo xuyên suốt của Thủ tướng Chính phủ là phải đưa thị trường xăng dầu Việt Nam tiệm cận với thị trường xăng dầu khu vực và thế giới.
Điểm mới thứ nhất là các thành phần tham gia, trước đây chỉ có 3 đối tượng tham gia thị trường là đại lý, tổng đại lý và cửa hàng bán lẻ; thì tới đây có thêm 2 đối tượng nữa tham gia là thương nhân phân phối và thương nhân nhận quyền. Quyền và nghĩa vụ của thương nhân phân phối không kém gì đầu mối kinh doanh xăng dầu, chỉ có kém là không được nhập khẩu nhưng được mua xăng dầu từ nhiều đầu mối và tự quyết định giá. Thương nhân nhận quyền có quyền nhận quyền bán lẻ của thương nhân phân phối khác để phân phối bán lẻ.
Đó là những điểm mới tiến bộ, tạo ra sự cạnh tranh của Nghị định 83. Theo Nghị định 84 giá do doanh nghiệp quyết định nhưng thực tế là do cơ quan quản lý quyết định. Còn theo quy định tại Nghị định 83 thì doanh nghiệp là đầu mối quyết định giá mà thương nhân phân phối cũng được tự quyết định về giá nếu biên độ dao động giá dưới 3%. Nghĩa là cứ biến động 1-3% thì doanh nghiệp điều chỉnh giá, có thể có những doanh nghiệp tăng hoặc giảm 1% họ đã điều chỉnh, hoặc có những doanh nghiệp khi tăng, giảm đến 2 hoặc 3% họ mới điều chỉnh. Điều này sẽ tạo ra sự linh hoạt trong giá bán xăng dầu, nghĩa là thị trường sẽ có nhiều giá bán lẻ khác nhau. Đó là điểm mới và rất hay, doanh nghiệp sẽ tự do điều chỉnh giá, người tiêu dùng được quyền lựa chọn mua của doanh nghiệp này hay doanh nghiệp khác.
Nghị định 83 tuy có nhiều điểm mới nhưng khi nghiên cứu kỹ mà không có hướng dẫn cụ thể thì không thể thực hiện được. Đơn cử như quy định “ổn định thuế nhập khẩu”, ổn định là như thế nào, trong thời gian cụ thể bao nhiêu, mức thuế suất ổn định cụ thể bao nhiêu…? Tôi cho rằng cần phải được quy định rất rõ trong Thông tư hướng dẫn. Hay như biên độ dao động giá dưới 3%, từ 3-7% và trên 7% thì cũng phải có hướng dẫn.
PV: Thông tư hướng dẫn Nghị định 84 đã có độ “vênh” nhau giữa hai bộ là Bộ Công thương và Bộ Tài chính. Thông tư hướng dẫn Nghị định 83 sẽ phải theo hướng nào để tránh lặp lại những hạn chế này, thưa ông? Ông Phan Thế Ruệ: Tôi kỳ vọng 2 Bộ trên hợp tác với nhau để làm thông tư liên Bộ. Nếu không có thông tư liên Bộ và anh nào anh ấy hướng dẫn thì lại “dẫm” vào con đường như con đường Nghị định 84. Chỉ còn 1 tháng nữa, nếu không ra nhanh thì không ra kịp, như thế Nghị định 83 sẽ ách tắc ngay. Bởi tới tháng 12, các đầu mối sẽ phải nhập khẩu xăng dầu, vấn đề là ổn định thuế cụ thể ở đây sẽ như thế nào, hay chỉ ra ổn định tạm thời rồi sau đó lại điều chỉnh ?
Hay như theo quy định tại Nghị định 83 thì vẫn giữ Quỹ bình ổn giá xăng dầu được trích lập và sử dụng “liên tục, thường xuyên”, tôi cho rằng không hợp lý. Bởi, nếu trích quỹ liên tục thì người tiêu dùng sẽ thiệt mà xả quỹ liên tục thì doanh nghiệp sẽ chết. Những quy định này phải có hướng dẫn, mà theo tôi là hướng dẫn cực khó chứ không phải dễ.
PV: Vậy yêu cầu để đảm bảo chất lượng xăng dầu khi thực hiện theo Nghị định 83 này như thế nào thưa ông ?
Ông Phan Thế Ruệ:
Chất lượng xăng dầu khi nhiều thành phần tham gia sẽ rất khó kiểm soát. Trước đây tổng đại lý chỉ được mua của đầu mối và đầu mối phải đảm bảo chất lượng. Tới đây tổng đại lý được phép mua của nhiều đầu mối khác nhau, rồi đầu mối lại bán cho thương nhân nhận quyền…. Do đó, chất lượng hàng từ điểm đầu tới điểm cuối sẽ là câu hỏi lớn.
Tôi cho rằng, lúc này cả 4 Bộ là Công Thương, Tài chính, Khoa học & Công nghệ, Tài nguyên & Môi trường phải ngồi với nhau trên cơ sở đưa ra hướng dẫn cụ thể về chất lượng xăng dầu mới mong quản và siết được.
PV: Nghị định 83 không có điều, mục nào nói rõ chế tài xử lý vi phạm trong kinh doanh xăng dầu. Ý kiến của ông về vấn đề này thế nào?
Ông Phan Thế Ruệ: Nghị định 83 vẫn “khuyết” các điều khoản về chế tài xử lý vi phạm trong kinh doanh xăng dầu, mà tôi cho là nó đáng phải đưa hẳn vào nội dung của một chương trong Nghị định. Nhưng tiếc là giờ Nghị định 83 đã ban hành rồi, tôi cho rằng cần hẳn một Nghị định về chế tài, chứ nếu chỉ quy định trong Thông tư hướng dẫn thì e không đủ tính pháp lý. Chế tài xử phạt phải ở mức cao để đủ tính răn đe.
PV: Xin cảm ơn ông !
Đỗ Huyền (Thực hiện)