Từ 'vùng than' lịch sử đến cực tăng trưởng năng động phía Bắc

Ngày nay, tỉnh Quảng Ninh được định vị bởi 6 giá trị đặc trưng “Thiên nhiên tươi đẹp, Văn hóa đặc sắc, Xã hội văn minh, Hành chính minh bạch, Kinh tế phát triển, Nhân dân hạnh phúc”. Nằm trong dòng chảy 80 năm thành lập nước Việt Nam dân chủ cộng hòa (nay là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam), danh xưng Quảng Ninh trải qua nhiều giai đoạn lịch sử hào hùng, vinh quang.

Quá khứ oai hùng

Nhìn khái quát, từ năm 1963 - 1975, cùng với cả nước, tỉnh Quảng Ninh vừa sản xuất, vừa chiến đấu chống chiến tranh phá hoại bằng không quân và hải quân của đế quốc Mỹ, góp phần vào sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ miền Bắc, chi viện cho sự nghiệp cách mạng giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc, khẳng định vai trò của một trung tâm công nghiệp khai thác than và sản xuất nhiệt điện lớn nhất miền Bắc gắn với phong trào công nhân sôi động.

Từ 1975 - 1986, trong điều kiện cơ chế kế hoạch hoá và có chiến tranh bảo vệ biên giới, Quảng Ninh tiếp tục khẳng định là trung tâm công nghiệp khai khoáng và nhiệt điện lớn của đất nước, bước đầu hình thành các ngành kinh tế biển, kinh tế rừng, kinh tế nông thôn sản xuất nhỏ, làm tròn nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biên giới cả trên biển và trên bộ.

Từ 1986 – 2010, Quảng Ninh tiến hành công cuộc đổi mới, hình thành nhiều ngành nghề và cơ cấu xã hội đa dạng gắn với chuyển đổi sang cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, nhất là từ sau khi vịnh Hạ Long được UNESCO vinh danh là di sản thiên nhiên thế giới (năm 1994) đã mở ra cơ hội mới cho phát triển du lịch; khôi phục và xây dựng biên giới hòa bình, hữu nghị và hợp tác kinh tế quốc tế sôi động, bảo vệ vững chắc chủ quyền biên giới.

Từ 2011 đến nay, Quảng Ninh đưa công cuộc đổi mới toàn diện đi vào chiều sâu, chuyển đổi phương thức phát triển từ “nâu” sang “xanh”, chuyển dịch mạnh mẽ cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá, xanh hoá, lấy du lịch làm mũi nhọn gắn với phát triển bền vững dựa trên các trụ cột thiên nhiên - con người - văn hoá, chú trọng bảo vệ môi trường, tạo bứt phá về tốc độ phát triển các hạ tầng chiến lược, nhất là hạ tầng giao thông đồng bộ, hiện đại, kết nối…

Vững bước vào tương lai

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, Quảng Ninh đã giành được những thành tựu to lớn, nhiều mặt nổi bật, mang tính tiên phong và đột phá, đóng góp quan trọng vào sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc, đổi mới và phát triển đất nước. Từ một tỉnh còn yếu kém, Quảng Ninh đã “vươn lên trở thành một trong những tỉnh đi đầu trong công cuộc đổi mới sáng tạo của vùng đồng bằng Bắc Bộ, một cực tăng trưởng của khu vực phía Bắc”  - như cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã đánh giá khi về thăm, làm việc năm 2022.

Những năm gần đây, Quảng Ninh kiên trì chuyển mình theo hướng phát triển chuyển từ “nâu” sang “xanh”; đẩy nhanh hiện đại hóa hạ tầng giao thông chiến lược chủ yếu bằng nguồn lực xã hội hóa dựa trên nguyên tắc “đầu tư công dẫn dắt đầu tư tư”; đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng và thúc đẩy cải cách hành chính, đổi mới quản trị phát triển bền vững địa phương, xây dựng chính quyền phục vụ, thân thiện với người dân và doanh nghiệp.

Tỉnh nhiều năm liên tiếp dẫn đầu chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI), chỉ số cải cách hành chính (PAR INDEX), tạo lập môi trường đầu tư thông thoáng, minh bạch. Nhờ đó, giai đoạn 2021-2025, tốc độ tăng trưởng kinh tế của tỉnh đạt bình quân 10,4%/năm, gấp 1,7 lần bình quân cả nước; quy mô nền kinh tế năm 2025 ước đạt 395.000 tỷ đồng, GRDP bình quân đầu người trên 11.000 USD, thuộc nhóm dẫn đầu cả nước. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch tích cực, trong đó công nghiệp chế biến, chế tạo tăng trưởng 23%/năm, trở thành ngành động lực; ngành Than vẫn giữ vai trò trụ cột, sản lượng khai thác than ước đạt 219 triệu tấn/5 năm, đóng góp khoảng 40% thu ngân sách nội địa của tỉnh.

Trên nền tảng và đà phát triển đã được tạo dựng, Quảng Ninh đặt mục tiêu hướng đến năm 2030 trở thành một tỉnh tiêu biểu của cả nước về mọi mặt; tỉnh kiểu mẫu giàu đẹp, văn minh, hiện đại, nâng cao đời sống mọi mặt của nhân dân; cực tăng trưởng của khu vực phía Bắc, một trong những trung tâm phát triển năng động, toàn diện; trung tâm du lịch quốc tế, trung tâm kinh tế biển, cửa ngõ của Vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và cả nước. Quảng Ninh phấn đấu duy trì tốc độ tăng trưởng GRDP hằng năm trên 10%, GRDP bình quân đầu người đến năm 2025 đạt trên 10.000 USD, đến năm 2030 đạt 19.000 - 20.000 USD.

Riêng năm 2025 là năm có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, là năm cuối của nhiệm kỳ và kế hoạch 5 năm 2021 - 2025; năm diễn ra nhiều ngày lễ kỷ niệm trọng đại của Đảng, đất nước, dân tộc; năm tiến hành đại hội đảng các cấp, đất nước đang bước sang kỷ nguyên phát triển giàu mạnh. Kế thừa, phát huy tinh thần “Kỷ luật và Đồng tâm” và những thành tựu, kết quả đạt được, tỉnh Quảng Ninh chọn chủ đề công tác năm là “Bứt phá trong phát triển kinh tế, tạo đà cho nhiệm kỳ mới”, phấn đấu mục tiêu tăng trưởng cả năm 2025 đạt 14% trở lên, và tạo lực, tạo thế để tăng trưởng kinh tế hai con số trong những năm tiếp theo.

Tỉnh Quảng Ninh đã xác định, một trong những giải pháp quan trọng để thực hiện các nhiệm vụ nêu trên là phải hoàn thiện kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội chiến lược đồng bộ, hiện đại, lấy đầu tư công dẫn dắt đầu tư tư, kích hoạt và khơi thông mọi nguồn lực để phát triển.

Quảng Ninh đi đầu cả nước về phát triển hạ tầng giao thông đồng bộ, hiện đại với đường bộ, cảng biển, sân bay, cửa khẩu quốc tế tạo thuận lợi lớn cho giao thương, thu hút đầu tư. Đến năm 2025 toàn tỉnh có 825km đường bộ được đầu tư, trong đó nổi bật là tuyến cao tốc Vân Đồn - Móng Cái dài 80,2km, hoàn thành đưa vào khai thác, giúp Quảng Ninh hiện trở thành địa phương có mạng lưới cao tốc dài nhất nước với 176km.

Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Quảng Ninh Vũ Văn Diện chia sẻ: Thực hiện chủ trương của Đảng, thời gian qua, UBND tỉnh Quảng Ninh đã quyết liệt chỉ đạo, tập trung các nguồn lực, tháo gỡ nút thắt, hóa giải khó khăn, điểm nghẽn, vượt qua thách thức để hoàn thành sớm các dự án trọng điểm ngay trong năm 2025, theo đó: Trong 8 tháng đầu năm 2025, tỉnh Quảng Ninh đã phê duyệt và phê duyệt điều chỉnh 244 dự án, với tổng vốn đầu tư đăng ký, điều chỉnh tăng khoảng 191.830 tỷ đồng; trong đó, tổng số dự án được phê duyệt và phê duyệt điều chỉnh từ ngành than là 12 dự án với tổng số vốn đăng ký đầu tư hơn 8.000 tỷ đồng.

Riêng dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám thành công, chào mừng 80 năm Quốc khánh 2/9, UBND tỉnh Quảng Ninh đã tổ chức Lễ khánh thành, khởi công và trao quyết định đầu tư các dự án, công trình cho 50 dự án, công trình có tổng vốn trên 135.000 tỷ đồng, trải rộng khắp các lĩnh vực – từ hạ tầng giao thông, công nghiệp, thương mại, dịch vụ, đô thị, nhà ở xã hội, giáo dục, y tế...

Theo Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh, các công trình này đều là những dự án quan trọng, có ý nghĩa chiến lược, tạo sức lan tỏa mạnh mẽ, thúc đẩy tăng trưởng, bảo đảm an sinh xã hội, nâng cao đời sống nhân dân, góp phần khẳng định vị thế một địa phương năng động, sáng tạo, hội nhập sâu rộng. Những dự án này không chỉ là những công trình kiến trúc hiện đại mà còn là minh chứng sinh động cho tinh thần đoàn kết, khát vọng vươn lên, sự quyết tâm của cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và nhân dân toàn tỉnh, cùng chung sức, đồng lòng dựng xây Quảng Ninh giàu đẹp, văn minh.

Có hạ tầng đồng bộ, cùng với việc đẩy mạnh cải cách hành chính, Quảng Ninh từng bước trở thành điểm đến của các nhà đầu tư trong và ngoài nước. Năm 2024, Quảng Ninh thu hút được 2,8 tỷ USD nguồn vốn dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), nằm trong nhóm các địa phương dẫn đầu cả nước. 7 tháng năm 2025, Quảng Ninh thu hút đầu tư vốn FDI đạt 306,3 triệu USD; trong đó, có 14 dự án FDI được cấp mới với tổng vốn đăng ký 181,84 triệu USD, 12 dự án điều chỉnh tăng vốn với tổng vốn tăng thêm là 122,56 triệu USD

Đại diện Công ty TNHH Khoa học kỹ thuật Texhong Ngân Long (Hong Kong – Trung Quốc) cho hay: Lựa chọn đầu tư tại Khu công nghiệp Hải Yên, công ty đã luôn nhận được sự hỗ trợ, giúp đỡ về mọi mặt từ phía tỉnh Quảng Ninh. Khi công ty gặp khó khăn đều được nhanh chóng hỗ trợ, tháo gỡ, giải quyết. Đây là cơ sở tạo niềm tin cho công ty tiếp tục phát triển dài hạn.

Với khát vọng cháy bỏng về một Quảng Ninh giàu đẹp, văn minh và bền vững, toàn tỉnh đang đồng lòng bước vào công cuộc đổi mới, vững tin vào tương lai rạng rỡ, tiếp tục khẳng định vị thế của một cực tăng trưởng kinh tế và điểm sáng cải cách hành chính của cả nước.