Chính phủ vừa ban hành Nghị định 108/2014/CP về kế hoạch tinh giản biên chế giai đoạn 2014-2016. Theo kế hoạch, từ nay đến năm 2016, sẽ giảm 100.000 biên chế trong lực lượng cán bộ, công chức, viên chức đang làm việc trong các cơ quan, đơn vị sự nghiệp, doanh nghiệp Nhà nước. Tổng cộng có 12 diện đối tượng sẽ bị tinh giản biên chế trong kế hoạch này,
Tại các cuộc tiếp xúc cử tri đầu tháng 12 vừa qua, khi đặt vấn đề tinh giản biên chế, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nhấn mạnh rằng, bộ máy hành chính hiện quá cồng kềnh. Do vậy, tinh giản biên chế là một nhu cầu bức xúc và phải đúng thực chất. Nếu không có mục tiêu rõ ràng, thì rất dễ đi vào vết xe cũ, nguồn lực để tinh giản biên chế không những bị lãng phí mà còn bị lợi dụng.
Kết quả một cuộc khảo sát, điều tra của Bộ Nội vụ, cho thấy, trong bộ máy nhà nước chỉ có 40% công chức đủ chuẩn, 40% còn thiếu một vài tiêu chuẩn, còn lại 20% thiếu chuẩn trầm trọng, không thể giao việc. Thế nên, tinh giản biên chế là không ngoài mục đích nâng cao chất lượng đội ngũ công chức, phục vụ cho việc xây dựng một nền công vụ chuyên nghiệp, trách nhiệm, minh bạch và hiệu quả. Tuy nhiên, có những băn khoăn về tính công bằng, sự minh bạch và tiêu cực cũng dễ xảy ra nếu người đứng đầu đơn vị, tổ chức thiếu công minh. Sự lo ngại này là có cơ sở, bởi lẽ trong 5 năm qua, việc tinh giản biến chế theo Nghị định 132 của Chính phủ, bộ máy công chức nhà nước... vẫn phình thêm; người chưa đáp ứng yêu cầu của vị trí việc làm trong cơ quan, tổ chức, đơn vị vẫn tồn tại; nhân sự tuyển vào tràn lan, tổ chức thi tuyển sơ sài, thiếu chặt chẽ.
Bên cạnh đó, nạn “chạy công chức” khiến số lượng công chức được tuyển không đảm bảo về chất lượng, bộ máy hành chính càng thêm cồng kềnh, ngân sách cho bộ máy hành chính ngày càng phình thêm. Bài học những lần giảm biên chế trước đây cho thấy, các điều kiện, tiêu chuẩn để quyết định tinh giản hay không tinh giản biên chế còn thiếu cụ thể, minh bạch; hậu quả là biên chế nơi cần giảm đã không giảm, mà lại tăng thêm; căn bệnh xuê xoa, hình thức thiếu kiên quyết vẫn không được khắc phục. Một công chức yếu kém có thể phác họa trên lý thuyết, nhưng khi áp vào thực tế và đối với từng con người thì rất khó xử lý. Đó là những lý do để giải thích vì sao nhiều năm qua, việc tinh giản biên chế rất khó khăn, trong khi rất nhiều ý kiến than phiền trong bộ máy còn không ít những cán bộ, công chức yếu kém, không đáp ứng được yêu cầu của công việc...
Gần đây, cả nước đã áp dụng phương pháp xác định vị trí việc làm để tìm ra số biên chế cần sử dụng cho phù hợp, chính xác. Phương pháp này tuy mới triển khai thực hiện, nhưng là bước chuẩn bị cần thiết cho lộ trình tinh giản biên chế.
Để thực hiện được lộ trình tinh giản biên chế theo kế hoạch, một trong những việc cần triển khai thực hiện là xác định cho được vị trí việc làm, trình độ cần thiết... của từng chức danh, công việc nhưng phải có những tiêu chí, tiêu chuẩn rất cụ thể mới có thể thực hiện được. Vấn đề đặt ra, quá trình tổ chức thực hiện đợt tinh giản lần này phải thật sự dân chủ, phải đặt dưới sự lãnh đạo tập trung của cấp ủy đảng, sự vào cuộc của các tổ chức, đoàn thể và vai trò của người đứng đầu. Có như vậy việc tinh giản biên chế, làm gọn nhẹ bộ máy nhà nước mới khả thi và phát huy hiệu quả trong thực tế.
Yến Nhi