Tàu, thuyền vận chuyển khách du lịch: Cần sớm có bộ tiêu chuẩn dịch vụ

“Vụ chìm tàu tại vịnh Hạ Long (Quảng Ninh) ngày 17/2 là tiếng chuông báo động về sự an toàn tàu thuyền phục vụ cho du lịch. Với tình trạng quản lý như hiện nay, không sớm thì muộn, những tai nạn đó cũng sẽ xảy ra”, ông Nguyễn Văn Tuấn, Tổng cục trưởng Tổng cục Du lịch đã cảnh báo như vậy tại Hội nghị triển khai công tác năm 2011 của ngành VH,TT&DL mới đây.

Điều đó cho thấy tính cấp thiết phải đưa ra những tiêu chuẩn với phương tiện vận chuyển du lịch bằng đường thuỷ, nhất là giai đoạn tới, du lịch hướng tới phát triển loại hình du lịch biển, đảo.

Điều kiện an toàn đang là yêu cầu đặt ra cấp thiết đối với các tàu, thuyền vận chuyển khách du lịch. Ảnh: Thanh Vũ-TTXVN

Mỗi nơi một kiểu

Du lịch trên sông nước luôn hấp dẫn bởi sự phong phú về cảnh quan, mang tới cảm giác thư thái cho du khách. Điều đó được thể hiện qua thống kê của Sở VH,TT&DL Khánh Hòa, từ năm 2005 đến nay, bình quân mỗi năm Nha Trang đón khoảng 1,5 triệu lượt khách, trong số đó hơn 70% tham gia các tour du lịch biển, đảo. Còn khi đến TP Huế, hầu hết du khách đều chọn đi thuyền dọc tuyến sông Hương (Thừa Thiên - Huế) bởi có nhiều danh thắng dọc tuyến sông thơ mộng này.

Vì vậy, trên tuyến sông Hương có hơn 120 loại thuyền rồng phục vụ vận chuyển khách du lịch, mỗi năm phục vụ gần 800.000 lượt khách... Ngay tại vịnh Hạ Long, khi nhận thấy khách phương Tây thích loại hình ngủ thuyền trên vịnh, một số chủ đầu tư đóng thuyền lớn có thiết kế phòng ngủ, các dịch vụ vui chơi trên tàu... Và thực tế loại hình sản phẩm này rất hấp dẫn du khách, nên nhiều chủ doanh nghiệp thi nhau đóng tàu ngủ đêm. Từ vài chiếc ban đầu, đến nay vịnh Hạ Long có hơn 150 tàu ngủ đêm.

Loại hình vận chuyển khách bằng đường thủy được nhiều doanh nghiệp lữ hành khai thác bởi nó rút ngắn cự ly, tạo nên sự hấp dẫn của sản phẩm du lịch. Ở đâu có sông hồ, đường biển thì nơi đó cũng phát triển mạnh loại hình vận tải đường thủy như: Phú Quốc, đồng bằng sông Cửu Long...

Tuy nhiên, phương tiện vận chuyển này vẫn chưa có quy chuẩn trong phục vụ du lịch. Mỗi địa phương định ra quy chế quản lý riêng dẫn đến loại hình vận tải này còn nhiều hạn chế. Điều dễ nhận thấy đối với các tàu thuyền tham gia vận chuyển khách du lịch chủ yếu do dân địa phương tự thiết kế, đóng theo kinh nghiệm và mẫu thuyền dân gian.

Tàu du lịch phục vụ khách tham quan tại Hạ Long.

Do chưa có quy chuẩn nên tàu thuyền có nhiều chủng loại, kiểu dáng. Đó là chưa kể một số du khách thiếu ý thức khi tham gia giao thông đường thủy, không tuân theo chỉ dẫn của chủ thuyền về điều kiện an toàn. Ngay tại vịnh Hạ Long, sự phát triển nhanh chóng của tàu thuyền tham quan vịnh trong khi công tác quản lý chưa theo kịp với sự phát triển dịch vụ du lịch, điều kiện an toàn đang đặt ra sự cấp thiết phải có bộ tiêu chuẩn để tránh những chuyện đáng tiếc.

Sẽ ban hành tiêu chuẩn trong năm nay

Vịnh Hạ Long là điểm du lịch phát triển khá đa dạng loại hình tàu du lịch với khoảng 500 tàu chở tàu khách tham quan; trong đó có hơn 150 tàu ngủ đêm. Tỉnh Quảng Ninh quản lý loại hình vận chuyển khách du lịch theo cách thức: Sau khi cơ quan thẩm định của tỉnh (Sở GTVT) chấp thuận là tỉnh cấp phép cho lưu thông, không hỏi ý kiến của ngành du lịch. Bên cạnh đó, cũng chưa có những hoạt động cụ thể về đánh giá chất lượng tàu, tàu nào có thể chở khách, tàu nào có thể cho khách ngủ đêm trên vịnh...

Trên thực tế, với các nước phát triển du lịch, một tàu chở khách du lịch gồm 2 yếu tố: Kỹ thuật thuộc trách nhiệm của ngành giao thông vận tải để kiểm tra các thông số kỹ thuật của tàu (gồm máy móc, độ bền vững của tàu, tay nghề, trình độ của người lái, điều khiển). Yếu tố thứ hai là dịch vụ trên tàu thuộc về lĩnh vực của người làm du lịch. Hai lĩnh vực phải gắn kết với nhau và phải đều có tiêu chuẩn. Trong thực tế, nhiều năm qua ở Hạ Long, sự phối hợp giữa hai dịch vụ ấy chưa được nhuần nhuyễn dù từ năm 2009, Tổng cục Du lịch có dự kiến triển khai việc xếp hạng cho tàu và để xếp hạng cho tàu có ngủ đêm với những tiêu chuẩn rõ ràng. Cho đến nay, việc xếp hạng này vẫn chỉ là kế hoạch, chưa thực hiện được. Việc công nhận chất lượng tàu và cấp phép cho lưu hành vẫn là do tỉnh Quảng Ninh làm.

Ông Nguyễn Văn Tuấn cho biết: “Tổng cục Du lịch đã phối hợp với tỉnh Quảng Ninh xây dựng dự thảo bộ tiêu chuẩn quy định về tàu du lịch có dịch vụ lưu trú áp dụng trên cả nước, trước mắt là ở Quảng Ninh. Nhưng để ban hành bộ tiêu chuẩn quốc gia, thẩm quyền thuộc Bộ Khoa học Công nghệ, chứ không phải là của Bộ VH,TT&DL. Tổng cục Du lịch đã đăng ký ban hành chương trình này vào năm 2011. Tuy nhiên qua vụ đắm tàu ở vịnh Hạ Long vừa rồi đặt ra một số vấn đề cần phải hoàn thiện và bổ sung thêm nên chúng tôi đã làm việc với tỉnh Quảng Ninh để thống nhất lần cuối cho bộ tiêu chuẩn này để đề nghị Bộ KHCN ban hành trong năm nay”.

Xuân Cường