Ngày 15/9, Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Ngãi đã phối hợp với các chuyên gia khảo cổ tiến hành mở niêm phong, kiểm tra số cổ vật vừa tiếp nhận từ cơ quan công an tỉnh.
Số cổ vật được kiểm tra gồm hàng chục chiếc bát, đĩa, lư hương, chậu… được cơ quan chức năng thu giữ trước đó. Có chiếc còn lành lặn, có màu men gốm đẹp với hoa văn phong phú như: song ngư, hoa sen, đường vân uốn lượn. Sau khi tiếp cận thông tin và kiểm tra số cổ vật vừa tiếp nhận, các chuyên gia khảo cổ khẳng định số cổ vật được phát hiện trong chiếc tàu đắm ở xã Bình Châu có niên đại vào thế kỷ 14 thuộc đời nhà Nguyên (Trung Quốc). Tiến sĩ Nguyễn Đình Chiến, Phó Giám đốc Bảo tàng lịch sử Quốc gia cho biết: Chất liệu men gốm, hoa văn trang trí cho thấy các cơ vật này được sản xuất vào cuối đời nhà Nguyên, có niên đại cổ nhất trong số các cổ vật được khai quật dưới nước ở Việt Nam từ trước đến nay.
Đặc biệt, trong số cổ vật thu giữ được, có một khối dính liền gồm 11 chậu cổ. Các chuyên gia nhận định rằng đây không phải là sự kết dính bình thường mà là hậu quả của việc tan chảy men gốm ở nhiệt độ cao. Khối kết dính đã hé hộ được nguyên nhân chiếc tàu chứa cổ vật bị đắm là do xảy ra sự cố cháy nổ, hoàn toàn trùng hợp với nguyên nhân đắm của 5 chiếc tàu được khai quật trước đây.
Qua nghiên cứu tìm hiểu, các chuyên gia còn có nhận định khác rằng: Vết nứt vỡ của các cổ vật đều rất mới, các cổ vật lại được phát hiện vùi sâu trong cát. Điều này cho thấy, hiện tại toàn bộ thân con tàu đắm được bảo toàn nguyên vẹn sâu dưới lớp cát biển. Nếu chúng ta khai quật và đưa toàn bộ thân tàu lên khỏi mặt nước an toàn thì sẽ mở ra một hướng nghiên cứu hoàn toàn mới về chất liệu gỗ, kỹ thuật đóng tàu và nhiều phương diện khác.
Tiến sĩ Nguyễn Đình Chiến khẳng định: "Chúng tôi chưa có cơ hội nghiên cứu thân các con tàu cổ được khai quật trước đây. Bởi chúng đắm ở vị trí nông nên bị hủy hoại theo thời gian. Riêng với chiếc tàu này, chúng tôi rất hy vọng sẽ có điều kiện nghiên cứu về vỏ tàu và đưa ra làm hiện vật trưng bày. Thân tàu là hiện vật rất quý và rất có thể đây là chiếc tàu cổ đầu tiên ở Việt Nam được khai quật và nghiên cứu một cách đầy đủ nhất".
Trước mắt, sau khi được kiểm tra và niêm phong chặt chẽ, số cổ vật trên sẽ được lưu giữ và trưng bày tại Bảo tàng lịch sử tỉnh để tiếp tục phục vụ cho việc nghiên cứu và gìn giữ giá trị lịch sử quý báu.
Đinh Thị Hương