Toàn cảnh Hội nghị trực tuyến toàn quốc sơ kết 5 năm thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị khóa XII, triển khai Kết luận số 01-KL/TW của Bộ Chính trị khóa XIII về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW "Về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh". Ảnh tư liệu: Phương Hoa/TTXVN
Các điểm mới tập trung ở 3 nội dung chính, đó là xây dựng quy định mới; tăng nặng hoặc giảm nhẹ chế tài đối với hành vi; thêm hoặc bớt động cơ, mục đích, hậu quả của hành vi vi phạm, để phù hợp, đồng bộ với quy định của Trung ương.
Chống lợi ích nhóm trong xây dựng cơ chế, chính sách
Theo đó, tại Điều 9: Vi phạm trong việc ban hành, tổ chức thực hiện nghị quyết, chỉ thị, quy định của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, bổ sung quy định tại điểm a, d, Khoản 2, kỷ luật bằng hình thức cảnh cáo đối với hành vi: Không thực hiện nghị quyết, chỉ thị, quy định của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; chỉ đạo, ban hành thể chế, cơ chế, chính sách có nội dung trái với nghị quyết, chỉ thị, quy định của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, cài cắm "lợi ích nhóm", "lợi ích cục bộ".
Quy định này nhằm chống việc lợi ích nhóm trong công tác xây dựng cơ chế, chính sách, khắc phục tình trạng không thực hiện đúng quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước như một số vụ việc vi phạm trong thời gian qua. Quy định các hành vi vi phạm trên phải bị xem xét, xử lý kỷ luật là tiếp thu, cập nhật các quy định trong Kết luận Hội nghị Trung ương 4, Khóa XIII và Quy định số 37 về những điều đảng viên không được làm.
Điều 10: Vi phạm các nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Đảng, bổ sung các quy định tại: Khoản 1: “Không đề ra giải pháp và tổ chức thực hiện khắc phục vi phạm, khuyết điểm được cấp có thẩm quyền kết luận” và “Không chấp hành các nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Đảng. Khoản 2: "Ban hành văn bản trái quan điểm, đường lối, nghị quyết, chỉ thị, quy định của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước". Khoản 3: “Không tổ chức sinh hoạt đảng ba kỳ liên tiếp mà không có lý do chính đáng dẫn đến xảy ra vi phạm gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng” và “Ban hành nghị quyết chống lại chủ trương, quy định của Đảng, phủ định các nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Đảng”.
Việc bổ sung này nhằm siết chặt kỷ luật, kỷ cương của Đảng trong tổ chức, thực hiện chủ trương, quy định của Đảng và cụ thể hóa nội dung Quy định 22-QĐ/TW, ngày 28/7/20221 về công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật của Đảng, đáp ứng yêu cầu thực tiễn hiện nay.
Kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ, chống chạy chức, chạy quyền
Điều 11: Vi phạm trong công tác tổ chức, cán bộ và đảng viên, bổ sung quy định tại: Khoản 1: “Xét công nhận đạt chuẩn chức danh, thi nâng ngạch, bậc, khen thưởng đối với cán bộ không đúng quy định”, “Công nhận đảng viên chính thức không đủ tiêu chuẩn, điều kiện; không đúng nguyên tắc, thẩm quyền, quy trình, thủ tục”, “Cho đảng viên chuyển sinh hoạt đảng, cho đảng viên ra khỏi Đảng, xác nhận tuổi Đảng cho đảng viên không đúng quy định”. Khoản 2 kỷ luật bằng hình thức cảnh cáo đối với hành vi: "e) Bao che, không xử lý hoặc không kiến nghị xử lý đối với đảng viên có hành vi chạy chức, chạy quyền, tham nhũng, tiêu cực, sử dụng văn bằng, chứng chỉ giả, giấy chứng nhận, giấy xác nhận không hợp pháp".
Đây là hành vi cụ thể hóa nội dung Quy định số 205-QĐ/TW ngày 23/9/2019 của Bộ Chính trị về kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ và chống chạy chức, chạy quyền; ràng buộc trách nhiệm của thủ trưởng cơ quan, đơn vị, nhất là trách nhiệm của người đứng đầu, quản lý trực tiếp đảng viên; đồng thời bỏ hành vi cố ý vì đảng viên luôn phải nghiên cứu, quán triệt để thực hiện đúng quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước, theo Quy định về những điều đảng viên không được làm.
Tăng cường tự kiểm tra, giám sát, không bao che cho sai phạm của đảng viên
Điều 12: Vi phạm quy định về bầu cử, bổ sung nội dung khoản 2, tổ chức đảng bị cảnh cáo nếu: “Buông lỏng lãnh đạo dẫn đến việc để giới thiệu người không đủ tiêu chuẩn, điều kiện vào các chức danh lãnh đạo, quản lý” và “Buông lỏng lãnh đạo dẫn đến vi phạm nghiêm trọng nguyên tắc bầu cử” để gắn trách nhiệm của tổ chức đảng trong kiểm tra, giám sát đảng viên thuộc tổ chức mình quản lý.
Điều 13: Vi phạm trong quản lý, sử dụng ngân sách, tài chính, tài sản của Đảng, Nhà nước, bổ sung quy định tại Khoản 1, cụ thể là: Buông lỏng việc lãnh đạo, quản lý, thiếu kiểm tra, giám sát, để xẩy ra tình trạng mua sắm, quản lý, sử dụng tài chính, tài sản của Đảng, Nhà nước, nhận, cho, tặng, mượn tiền, tài sản của tổ chức, cá nhân không đúng quy định. Để tổ chức và cá nhân đi học tập, tham quan, du lịch, chữa bệnh ở trong nước và nước ngoài bằng tiền của doanh nghiệp hoặc cá nhân có liên quan đến ngành, lĩnh vực mà cơ quan, đơn vị được giao nhiệm vụ theo dõi, quản lý không đúng quy định hoặc ảnh hưởng đến việc thực hiện nhiệm vụ. Khoản 2: "d) Ban hành văn bản về quản lý, sử dụng ngân sách, tài chính, tài sản trái quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước".
Điều 14 quy định về vi phạm trong lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện việc tiếp thu ý kiến góp ý của nhân dân; việc giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội, đã bổ sung Điểm d, Khoản 1: "d) Không kiến nghị các vấn đề bức xúc đã được phản ánh gây ảnh hưởng lớn đến lợi ích, đời sống của người dân", cập nhật nội dung Quy định số 37-QĐ/TW ngày 25/10/2021 của Bộ Chính trị về những điều đảng viên không được làm, cụ thể hóa hành vi thờ ơ, vô cảm.
Điều 15 quy định vi phạm các quy định về thanh tra, kiểm tra, kiểm toán, đã bổ sung quy định tại Khoản 1: b) Cung cấp hoặc chỉ đạo cung cấp thông tin, tài liệu chưa được phép công bố; g) Không xử lý hoặc không kiến nghị với cấp có thẩm quyền xử lý đối với tổ chức đảng hoặc đảng viên có khuyết điểm, vi phạm. Việc bổ sung này nhằm thống nhất với quy định của Luật Thanh tra, Luật Kiểm toán nhà nước, chế tài xử lý trách nhiệm của tổ chức đảng, chống các hành vi bao che cho sai phạm của đảng viên.
Khuyến khích tố giác hành vi tham nhũng, tiêu cực, lãng phí
Điều 16: Vi phạm các quy định về giải quyết khiếu nại, tố cáo, đã bổ sung quy định tại Khoản 2, kỷ luật bằng hình thức cảnh cáo đối với hành vi: "a) Che giấu, báo cáo không đầy đủ, không trung thực các thông tin liên quan đến giải quyết tố cáo, khiếu nại của tổ chức đảng, đảng viên thuộc thẩm quyền", để thống nhất theo quy định của Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo; ngăn chặn các hành vi đối phó, che dấu, không trung thực trong hoạt động giải quyết khiếu nại, tố cáo. Tăng chế tài xử lý kỷ luật từ khiển trách sang cảnh cáo đối với hành vi vi phạm tại Khoản 1: Vi phạm các quy định về tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo: "c) Không thực hiện hoặc không chỉ đạo thực hiện việc bảo vệ người tố cáo hoặc không xử lý kỷ luật các trường hợp vi phạm về khiếu nại, tố cáo theo thẩm quyền”. Nhằm khuyến khích, động viên đảng viên, công dân tố cáo, tố giác những hành vi tham nhũng, tiêu cực, lãng phí đối với tổ chức đảng, đảng viên trong xã hội, Quy định nhằm tăng tính răn đe theo Chỉ thị số 27-CT/TW ngày 10/01/2019 của Bộ Chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác bảo vệ người phát hiện, tố giác, người đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.
Điều 17: Vi phạm quy định phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, bổ sung nội dung về phòng, chống “tiêu cực” vào cả 3 khoản của điều này để thống nhất với tên gọi quy định của Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực.
Điều 19: Vi phạm quy định về phòng, chống tội phạm, bổ sung nội dung khoản 1: “Chỉ đạo thực hiện không đúng quy định về xét ân xá, đặc xá, thi hành án, tha tù trước thời hạn”; khoản 2: “Chỉ đạo cấp dưới, cán bộ trực tiếp điều tra, kiểm sát, xét xử, xét ân xá, đặc xá, tha tù trước thời hạn không đúng quy định”. Việc bổ sung các nội dung này nhằm quy định đầy đủ để xử lý các vi phạm trong hoạt động tư pháp đã được Ủy ban kiểm tra Trung ương phát hiện, xử lý trong thời gian qua, thể hiện tinh thần thượng tôn pháp luật.
Phù hợp, đồng bộ với các quy định mới của Đảng và pháp luật
Điều 21: Vi phạm quy định về kinh tế, tài chính, ngân hàng, bổ sung nội dung tại khoản 1: “Chỉ đạo thực hiện sản xuất, kinh doanh bạc, đá quý, tiền, ngoại tệ trái quy định”; tại khoản 2: “Cho chủ trương hoặc chỉ đạo góp vốn trái quy định; chỉ đạo thực hiện thoái vốn doanh nghiệp nhà nước không đúng quy định làm thiệt hại tài chính, tài sản của Đảng, Nhà nước” và “Buông lỏng lãnh đạo để xảy ra lập tài khoản kế toán trái quy định”. Việc bổ sung này nhằm đồng bộ, thống nhất với quy định của Luật Tài chính – ngân hàng, Luật Kiểm toán nhà nước.
Điều 22: Vi phạm quy định về tài nguyên, đất đai và nhà ở, bổ sung quy định tại Khoản 1: “a) Ban hành nghị quyết, chỉ thị, quy định về tài nguyên, đất đai và nhà ở trái chủ trương, quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước”, để phù hợp với các quy định của pháp luật hiện hành và thực tiễn các vi phạm xảy ra trong quản lý tài nguyên, đất đai.
Điều 23: Vi phạm các quy định về giáo dục, y tế, văn hóa - xã hội, bổ sung thêm trách nhiệm của tổ chức đảng trong lãnh đạo, quản lý về lĩnh vực y tế thành: Vi phạm các quy định về lĩnh vực giáo dục, y tế, văn hóa - xã hội cho đồng bộ với Điều 43: Vi phạm trong lĩnh vực y tế đối với đảng viên.
Điều 24: Vi phạm quy định về an sinh xã hội và chính sách đối với người có công, bổ sung quy định tại khoản 1: “Thờ ơ vô cảm, trong lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện dẫn đến cấp dưới trực tiếp kê khai sai hoặc khai khống để hưởng lợi từ chính sách an sinh xã hội”; tại khoản 2: “Hoạt động câu kết lợi ích nhóm nhằm trục lợi bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp” và “Thiếu trách nhiệm trong lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra, giám sát, thanh tra việc phòng, chống dịch bệnh, khắc phục thảm hoạ”.
Phần III: Quy định về kỷ luật đảng viên vi phạm - Cập nhật, bổ sung, tổng kết từ thực tiễn