Mặc dù bánh chưng, bánh tét có quanh năm, nhưng cứ mỗi dịp Xuân về, thị trường này mới thật sự trở nên nhộn nhịp. Dọc các con phố chuyên bán đồ Bắc tại TP Hồ Chí Minh, đâu đâu cũng bày bán và trưng biển nhận đặt bánh chưng ngày Tết. Tuy nhiên, với những gia đình có đông người, phần lớn đều muốn tận tay gói bánh chưng để không làm mất đi hương vị Tết. Vì thế, thị trường lá dong cũng bắt đầu nhộn nhịp. Hàng tấn lá dong đã bắt đầu đổ về thành phố trong những ngày cận Tết.
Lá dong xuống phố
Cứ sau ngày 23 tháng chạp đến cận Tết, chợ lá dong Ông Tạ lại bắt đầu họp trên vỉa hè đường Cách mạng tháng Tám (phường 7, quận Tân Bình, TP.HCM) nhưng nhộn nhịp nhất từ ngày 25 Tết trở đi, vì khoảng thời gian này người dân thành phố từ các quận khác như Bình Chánh, Thủ Đức, Gò Vấp…, cũng thường ghé chợ để mua lá dong về gói bánh. Lá được các thương lái lấy về từ Bà Điểm (Hóc Môn) và Gia Kiệm, Phương Lâm (Đồng Nai). Do năm nay lịch âm chỉ có 29 ngày nên chợ họp cũng sớm hơn.
Cứ 23 tháng chạp hàng năm, chợ lá dong Ông Tạ lại tụ họp. |
Chợ họp suốt ngày đêm. Từ 8, 9 giờ tối, các xe chở lá từ vườn về bỏ mối cho khoảng chục bạn hàng tại chợ. Sau đó, các chủ hàng lại phân phối lá ra các chợ, lò nấu bánh trong thành phố và một phần bán lẻ. So với năm ngoái, giá lá dong năm nay có đắt hơn, dao động 50.000 - 60.000 đồng/bó (một bó 50 lá) với loại lá đại, dài và đẹp; lá dong nhỏ, có chiều dài khoảng 20 cm - 35 cm, giá từ 8.000 - 25.000 đồng/bó. Chị Thủy - một chủ vựa lá dong tại chợ này, cho biết: “Mỗi ngày, tôi phải chở vài chuyến xe lá dong về đây. Do giá xăng tăng hơn năm ngoái nên giá lá dong cũng đắt hơn đến gần 10.000 đồng. Dù giá có tăng, nhưng chợ lá dong vẫn rất nhộn nhịp và đắt khách…”.
Đi kèm với lá dong, lạt buộc để gói bánh cũng được bày bán tại chợ với giá 5.000 đồng/bó, tăng hơn năm ngoái 2.000 đồng/bó. Khuôn gói bánh chưng cũng không thể thiếu tại chợ này, giá 25.000 đồng/cái, tăng 10.000 đồng/cái so với năm ngoái. Ngoài lá dong, lá chuối dùng để gói bánh tét cũng được bày bán với giá 10.000 đồng/bó.
Bánh chưng xuất ngoại
Mặc dù hương vị bánh chưng không thể thiếu trong những ngày Tết, nhưng do tình hình kinh tế khó khăn nên hầu hết các gia đình đều tiết giảm chi phí mua sắm Tết. Theo đó, bánh mứt, bánh chưng, bánh tét đều mua ít hơn mọi năm. Dịch vụ đặt bánh chưng ngày Tết cũng không được nhộn nhịp như trước.
Dạo quanh các tuyến đường Võ Thị Sáu, Trần Quốc Toản, Điện Biên Phủ, Hàm Nghi…, nơi chuyên bán thực phẩm Bắc tại trung tâm TP.HCM, rất nhiều loại bánh chưng được trưng bày, chào bán với giá cả khác nhau, dao động từ 50.000 - 300.000 đồng tùy theo kích cỡ bánh. Điển hình như bánh chưng tại Bánh mì Hà Nội có ba mức giá là 145.000 đồng, 195.000 đồng và 260.000 đồng tương ứng với trọng lượng của chiếc bánh. Cửa hàng Như Lan (quận 1) có giá thấp hơn: 130.000 đồng, 180.000 đồng và 220.000 đồng tương ứng với trọng lượng bánh 1,2 kg, 1,6 kg và 2 kg.
Theo nhân viên cửa hàng Như Lan - đường Hàm Nghi, hiện rất nhiều người đến hỏi thăm giá cả và mua thử về ăn, nhưng lượng đặt hàng không nhiều như năm ngoái… Còn tại cửa hàng thực phẩm Hà Nội trên đường Trần Quốc Toản, mấy ngày này ế ẩm, khách đến hỏi nhiều hơn đặt hàng, trong khi năm ngoái, thời điểm này khách đã đến đặt hàng rầm rộ, mỗi ngày gói đến 300 - 400 cái. Chính vì vậy, hiện mỗi ngày cửa hàng gói khoảng 30 bánh để bán.
Trái ngược với thị trường nội, thị trường bánh chưng xuất ngoại lại nhộn nhịp và khẩn trương. Theo Công ty TNHH Tân Đông (Thủ Đức, TP Hồ Chí Minh), trước Tết hơn hai tháng, toàn bộ công nhân đã hối hả bước vào giai đoạn cao điểm làm hàng Tết xuất khẩu đi châu Âu và Ôxtrâylia. Năm nay, khách đặt hàng nhiều và thêm nhiều hàng mới nên công ty phải tất tả chạy nhiều nơi để lo cho đủ nguyên liệu chế biến. Anh Trần Thanh Phú, Giám đốc Công ty Tân Đông, cho biết: “Công ty đã xuất khẩu hai tấn bánh chưng loại 1 kg/cái và 0,5 kg/cái sang châu Âu. Bây giờ đang tiếp tục chuẩn bị xuất khẩu các mặt hàng khác như bánh ít, hàng khô, chuối La Ba...”.
Tương tự, cơ sở bánh chưng Trần Gia (Biên Hòa, Đồng Nai) cũng đã xuất khẩu được 45 tấn bánh chưng. So với năm ngoái, sản lượng bánh tại cơ sở Trần Gia tăng rất mạnh, hơn 50%, do mở rộng thị trường, riêng tại các thị trường cũ sản lượng cũng tăng khoảng 10-15%. Ngoài xuất bánh chưng, Trần Gia còn xuất khẩu lá dong, lạt buộc kèm theo quy trình gói bánh để tạo điều kiện cho kiều bào tự gói bánh.
Để đáp ứng tiêu chuẩn khắt khe của các nước nhập khẩu, các cơ sở sản xuất phải kỹ càng ngay từ khâu tuyển chọn nguyên phụ liệu, từ chiếc lá dong đến hạt nếp, hạt đỗ đều phải có nguồn gốc rõ ràng và kiểm định chất lượng trước khi đưa vào sản xuất. Anh Trần Thanh Toàn - chủ cơ sở bánh chưng Trần Gia cho hay, sau khi luộc xong và kiểm tra chất lượng, công ty sẽ hút chân không rồi cấp đông bánh chưng đóng vào containơ và đưa xuống tàu.
Bài và ảnh:Hải Yên