Ra đi để theo đuổi giấc giấc mơ hay đơn giản chỉ là tìm kiếm sự thay đổi, những người di cư trẻ tuổi phải đối đầu với những rào cản ngôn ngữ, văn hóa… đang trở thành thách thức không nhỏ trong môi trường mới.Ảnh minh họa. Nguồn: Internet |
Trong thông điệp phát đi nhân dịp kỉ niệm Ngày Quốc tế Thanh niên (12/8) với chủ đề “Thanh niên di cư: Thúc đẩy phát triển”, Tổng Thư ký Liên hợp quốc Ban Ki-moon cho biết mỗi năm thế giới có khoảng 214 triệu người di cư và thanh niên đóng góp hơn 10% trong số đó. Nguyên nhân khiến thanh niên di cư có nhiều. Một số muốn chạy trốn khỏi sự bức hại, số khác lại muốn thoát khỏi khó khăn về kinh tế. Một số cảm thấy cô đơn, số khác chỉ đơn giản là di cư cùng gia đình hay bị thúc bách bởi nhu cầu thiết lập quan hệ mới.
Tuy nhiên, theo Giám đốc Điều hành Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc (UNFPA), Tiến sĩ Babatunde Osotimehin, mong muốn điển hình của thanh niên di cư thường là nhằm tìm kiếm cơ hội mới cũng như sự tự do hơn về truyền thống và chuẩn mực. Một mục đích không kém phần quan trọng khác là để khẳng định bản sắc riêng của họ. Như vậy, đối với một bộ phận thanh niên, di cư dường như đã trở thành lựa chọn phát triển.
Trong hành trình mơ ước, thanh niên di cư có thể sẽ phải đối mặt với khó khăn, thất vọng, thậm chí là sự hiểm nguy. Nguyên nhân không ngoài việc ở trong môi trường mới, họ thiếu sự hỗ trợ xã hội. Vì giá cả đắt đỏ hoặc do rào cản ngôn ngữ, văn hóa, một số đã phải từ bỏ chuyện học hành hoặc không tiếp cận được với các dịch vụ chăm sóc sức khỏe và dịch vụ xã hội khác. Đứng trước nỗi lo bị trục xuất, một số khác lại không dám tiếp cận các dịch vụ nên trên.
Đặc biệt, trong bối cảnh cuộc khủng hoảng kinh tế tài chính vẫn chưa thấy hồi kết thúc, thanh niên di cư càng dễ bị kì thị. Bởi họ thường bị chính giới và nhân sĩ địa phương cáo buộc là đã cướp đi cơ hội việc làm của người dân sở tại. Nhưng đáng ngại hơn cả là các nữ thanh niên và bé gái, nhóm dễ bị tổn thương nhất trong lực lượng di cư trẻ tuổi, có thể trở thành con mồi của bọn buôn bán người, bị ép buộc hôn nhân khi còn quá bé, bị có thai ngoài ý muốn, hay phải chịu đựng sự bóc lột tệ hại khác.
Hệ quả của những vấn nạn trên là giấc mơ của không ít thanh niên di cư, thường xuất phát từ những nơi nghèo khó, đất chật người đông, ít cơ hội phát triển, điều kiện y tế kém… đành phải dang dở, thậm chí là lụi tàn.
Dẫu vậy, có một thực tế không thể phủ nhận được là thông qua sự chuyển dịch, những người di cư trẻ tuổi đã tạo ra đóng góp đáng kể cho cả tổ quốc nơi họ ra đi lẫn đất nước nơi họ đặt chân đến. Theo ông Ban Ki-moon, những khoản tiền kiếm được nơi đất khách gửi về đã nuôi sống gia đình họ ở quê nhà, trở thành nhân tố quan trọng thúc đẩy kinh tế toàn cầu.
Bên cạnh đó, sau khi trở về, với kinh nghiệm và kĩ năng thu lượm được ở nước ngoài, họ trở thành lực lượng thúc đẩy quê hương phát triển. Trong nhiều trường hợp, nữ thanh niên di cư đã trở nên mạnh mẽ nhờ tài chính và sự độc lập xã hội thu lượm nhờ di cư. Ngoài ra, thanh niên di cư còn có tiềm năng rất lớn trong việc xây dựng cầu nối hợp tác và hiểu biết lẫn nhau xuyên biên giới về xã hội, kinh tế và văn hóa.
Thế giới đang trong quá trình toàn cầu hóa mạnh mẽ. Trong dòng chảy của toàn cầu hóa, thanh niên ngày càng có xu hướng vươn ra bên ngoài biên giới quốc gia. Theo thống kê của UNFPA, trên 40% dân số thế giới hiện nay đang ở độ tuổi dưới 25 và hơn 12% dân số ở độ tuổi từ 15 - 24 đã di cư sang nước khác. Thanh niên di cư không còn là câu chuyện của một quốc gia đơn lẻ nào. Vì thế, vấn đề là phải làm thế nào để phát huy hết tiềm năng của thanh niên di cư, để họ đóng góp vào sự nghiệp phát triển kinh tế, xã hội chung.
Tiến sĩ Babatunde Osotimehin cho rằng một trong những giải pháp là để thanh niên di cư tiếp cận giáo dục, việc làm bền vững cũng như các dịch vụ y tế, bao gồm cả các dịch vụ sức khỏe sinh sản. Theo nhiều chuyên gia, một vấn đề khác quan trọng không kém là các nhà hoạch định chính sách hãy lắng nghe và phản hồi những mong muốn, nguyện vọng của thanh niên, đồng thời mở rộng thêm không gian và cơ hội để ràng buộc thanh niên tham gia vào việc định hình tương lai của họ.
Với sự năng động và sức sáng tạo, thanh niên cần được nhìn nhận như một lực lượng có khả năng thay đổi vận mệnh kinh tế xã hội. Vì thế, thanh niên càng cần được khuyến khích tham gia vào phát triển các sáng kiến, từ cộng đồng đến cấp độ toàn cầu, được khuyến khích cống hiến để tiến tới xây dựng thế giới bền vững hơn.
Hà Ngọc