Tại các điểm đăng ký bảo hiểm thất nghiệp của tỉnh Đồng Nai có rất nhiều người lao động đến làm thủ tục đăng ký bảo hiểm thất nghiệp. Theo thống kê của Trung tâm giới thiệu việc làm tỉnh, 3 tháng đầu năm 2012, toàn tỉnh đã có hơn 10.000 người đến đăng ký bảo hiểm thất nghiệp, trong đó có gần 5.000 người nộp hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp. Số hồ sơ trợ cấp thất nghiệp từ các tỉnh khác chuyển về Đồng Nai cũng tăng 80% so với cùng kỳ năm trước. Số người thất nghiệp tăng đột biến, trong lúc thị trường lao động Đồng Nai đang thiếu nguồn cung, đặt ra câu hỏi có hay không việc người lao động lợi dụng kẽ hở chính sách để hưởng trợ cấp thất nghiệp?
Chị Nguyễn Thị Hồng, một người đến nộp hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp tại Trung tâm giới thiệu việc làm Đồng Nai giải thích: “Trước tôi cũng đi làm công nhân tại khu công nghiệp Biên Hòa II, nhưng vì mới sinh con nhỏ mà công ty tăng ca liên miên nên tôi phải nghỉ việc một thời gian để nuôi con. Tôi đi làm công ty đã được hơn 3 năm, chắc đủ điều kiện để hưởng trợ cấp thất nghiệp”.
Khác với chị Hồng, anh Nguyễn Văn Thắng đã làm công nhân cho một công ty sản xuất phụ tùng xe máy tại khu công nghiệp Hố Nai 3 (huyện Trảng Bom) được gần 4 năm. Tuy nhiên, thu nhập thấp, không có cơ hội thăng tiến nên anh đã quyết định nghỉ việc. Anh cho biết: “Mình nghỉ công ty cũ được một thời gian rồi, giờ đang nộp hồ sơ ở một công ty khác và chắc vài hôm nữa là họ gọi đi làm. Nghỉ việc có chế độ bảo hiểm thất nghiệp dại gì mình không hưởng. Một số người nghỉ việc ở công ty cũ một vài tháng rồi đi làm chỗ mới, họ vẫn được trợ cấp thất nghiệp”.
Nguyên nhân đăng ký bảo hiểm thất nghiệp tăng đột biến, theo đánh giá của Trung tâm giới thiệu việc làm tỉnh Đồng Nai là do người lao động đã hiểu biết nhiều hơn về bảo hiểm thất nghiệp. Bên cạnh đó, giá cả các mặt hàng liên tục tăng cao đã làm cho đời sống của người công nhân rơi vào khó khăn. Việc điều chỉnh tăng lương trong thời gian qua không khiến cho đời sống người lao động được nâng lên trên thực tế. Chính những điều này dẫn đến tình trạng công nhân thường xuyên thay đổi chỗ làm để hi vọng kiếm đồng lương có thể đảm bảo cuộc sống của họ. Ngoài ra, một số doanh nghiệp tái cơ cấu lại lao động nên họ dần cắt giảm lao động; một số doanh nghiệp bị phá sản, ngưng sản xuất khiến lao động rơi vào cảnh mất việc làm...
Tuy nhiên, hiện các doanh nghiệp tại Đồng Nai đang thiếu lao động và tình trạng người lao động nhảy việc để hưởng trợ cấp thất nghiệp đã gây ra nhiều xáo trộn trong hoạt động sản xuất của các công ty. Người lao động nghỉ việc đột xuất khiến doanh nghiệp thiếu hụt lao động và điều này gây ra tình trạng đình trệ sản xuất. Việc tuyển lao động mới là rất phức tạp bởi người mới thường phải mất một thời gian làm quen với công việc.
Theo Sở Lao động – Thương binh và Xã hội Đồng Nai, sau hơn 2 năm triển khai bảo hiểm thất nghiệp, Sở đã ra quyết định trợ cấp thất nghiệp cho hơn 42.000 người với số tiền trên 130 tỷ đồng. Năm 2012, dự báo số người đăng ký hưởng trợ cấp thất nghiệp sẽ tiếp tục tăng cao, điều này dù không dẫn đến tình trạng vỡ quỹ bảo hiểm thất nghiệp, nhưng đây là một thực tế đáng báo động bởi người lao động cố tình “nhảy” việc để hưởng trợ cấp thất nghiệp. Ông Phạm Minh Thành, Phó Giám đốc Bảo hiểm xã hội tỉnh Đồng Nai nhấn mạnh: Số hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp tăng cao song người thất nghiệp thực tế ở Đồng Nai rất khiêm tốn (chỉ khoảng 50%), số còn lại là con số ảo do những người này đã tìm được việc làm mới. Ông Thành chứng minh: Rất nhiều người lao động đề nghị nhận bảo hiểm thất nghiệp bằng cách ủy quyền. Qua tìm hiểu, những người này cho biết họ không thể xin nghỉ việc ở công ty mới để đi nhận tiền trợ cấp.
Bảo hiểm thất nghiệp nhằm mục đích hỗ trợ người lao động khó khăn khi chưa tìm được việc làm mới. Tuy nhiên, quy định đóng đủ 36 tháng bảo hiểm thất nghiệp, người lao động sẽ được hưởng trợ cấp thất nghiệp, đang bộc lộ nhiều kẽ hở.
Công Phong