Sau khi khảo sát thực địa huyện Thanh Oai và quận Hà Đông (hai địa phương nằm trong diện dự kiến giải phóng mặt phục vụ dự án Vành đai 4), Đoàn khảo sát ghi nhận những nỗ lực của 2 địa phương trong triển khai thực hiện công tác GPMB; cùng phối hợp với các ngành đề xuất, tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc.
Đại diện UBND huyện Thanh Oai cho biết, tổng diện tích thu hồi để thực hiện dự án trên địa bàn huyện là 86,94ha của khoảng 1.500 hộ gia đình, cá nhân, tổ chức. Trong đó thu hồi đất nông nghiệp khoảng 73,96ha; đất ở khoảng 0,6ha; đất phi nông nghiệp khoảng 10,23ha; đất nghĩa trang, nghĩa địa 2,15ha với 496 ngôi mộ nổi. Tổng dự toán kinh phí bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng khoảng hơn 1.363 tỷ đồng.
Toàn cảnh dự án Vành đai 4.
Tổng chiều dài tuyến đường đi qua huyện Thanh Oai là 7,9km trên địa bàn 6 xã: Bích Hoà, Cự Khê, Bình Minh, Tam Hưng, Mỹ Hưng, Thanh Thùy. Đến nay việc GPMB trên địa bàn huyện Thanh Oai cơ bản đồng bộ, có tiến độ khẩn trương. Việc thực hiện chế độ chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư đến người dân và chính quyền cơ sở được thực hiện đầy đủ, công khai, đảm bảo quy trình các bước theo quy định. Huyện kịp thời nắm bắt nguyện vọng của người dân để xem xét giải quyết hoặc kiến nghị đối với UBND TP các nội dung vượt thẩm quyền.
Tính đến tháng 2/2023, huyện Thanh Oai đã thực hiện thu hồi đất đạt hơn 32%, số mộ đã di chuyển đạt hơn 89%; đã phê duyệt kinh phí bồi thường giải phóng mặt bằng hơn 200 tỷ đồng. Huyện cũng xác định ở giai đoạn tiếp theo, nếu phải tổ chức cưỡng chế thu hồi đất đối với một số trường hợp thì phương án cưỡng chế và đảm bảo an ninh đều sẽ được thực hiện thận trọng, đảm bảo đầy đủ quy trình và phấn đấu diễn ra thành công, không phát sinh sự cố bất thường.
Tại quận Hà Đông, dự án đầu tư xây dựng đường Vành đai 4-Vùng Thủ đô Hà Nội đoạn qua địa bàn quận dài 5,5km, đi qua 4 phường Yên Nghĩa, Đồng Mai, Phú Lương, Phú Lãm. Tổng số 2.158 hộ bị thu hồi đất (trong đó đất ở 56 hộ; đất lúa, phi nông nghiệp 2.102 hộ), phải thực hiện công tác GPMB 66,97ha; có 2.255 ngôi mộ trong dự án phải di dời.
Đại diện UBND quận Hà Đông cho biết, công tác rà soát, kiểm đếm sơ bộ đối với phần diện tích nằm trong quy hoạch của Dự án, xây dựng kế hoạch chi tiết thời gian... đã được chuẩn bị kỹ lưỡng. Đến nay, quận Hà Đông đã ban hành quyết định thu hồi đất đạt hơn 23%, trong đó việc di chuyển các ngôi mộ của 2 phường Phú Lãm và Yên Nghĩa đạt 9,35%; thẩm định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ trên địa bàn 3 phường Phú Lương, Đồng Mai, Phú Lãm của 380 tổ chức, hộ gia đình với số tiền hơn 230 tỷ đồng. Dự kiến đến hết ngày 28/2, tiếp tục giải ngân thêm 73,5 tỷ đồng. Kết quả công tác bố trí tái định cư, quận có 56 hộ đủ điều kiện bồi thường về đất bố trí tái định cư bằng 4.300m2.
Theo chỉ đạo quyết liệt của Bí thư Thành ủy Hà Nội, UBND quận Hà Đông đã phối hợp với UBND huyện Thanh Oai rà soát, thống nhất phương án điều chỉnh quy hoạch lô đất LK1, LK2 thuộc địa bàn xã Tam Hưng, huyện Thanh Oai để báo cáo UBND TP, trên tinh thần đảm bảo quyền lợi cao nhất cho người dân có nhà ở phải tái định cư; ưu tiên bố trí quỹ đất để bố trí tái định cư cho các hộ gia đình (đủ điều kiện).
Phó Chủ tịch Thường trực HĐND TP Hà Nội Phùng Thị Hồng Hà dẫn đoàn khảo sát thực địa tại xã Tam Hưng, huyện Thanh Oai.
Đoàn khảo sát đến thực địa tại khu vực dư kiến GPMB tại địa bàn phường Yên Nghĩa, quận Hà Đông.
Đáng chú ý, qua lần khảo sát này, bà Phùng Thị Hồng Hà, Phó Chủ tịch Thường trực HĐND TP Hà Nội cũng thẳng thắn chỉ ra một số tồn tại, hạn chế và yêu cầu 2 địa phương trên cần sớm phối hợp với các sở, ngành đề xuất với UBND TP có giải pháp tháo gỡ.
Cụ thể như: Cho phép thu hồi đất chéo, méo, khó canh tác nằm ngoài chỉ giới để đảm bảo sau đầu tư tuyến đường được hoàn chỉnh đồng bộ cả về kỹ thuật, cảnh quan, cũng như thuận lợi cho quản lý; mức thưởng tiến độ khi thực hiện các dự án phục vụ như mở rộng nghĩa trang; làm rõ việc vướng mắc đối với việc kiểm đếm mộ, việc xác định đơn giá bồi thường với mộ đã cải táng và chưa cải táng, mộ tổ...
Phó Chủ tịch Thường trực HĐND TP Hà Nội đề nghị UBND huyện Thanh Oai và quận Hà Đông phải xác định công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư là nội dung quyết định đến tiến độ tổng thể của dự án; tiếp tục tập trung cao công tác tuyên truyền, vận động người dân, tạo đồng thuận đối với phương án di dời nơi ở, mồ mả nằm trong phạm vi GPMB.
Trưởng đoàn khảo sát cũng yêu cầu 2 địa phương kiểm tra, rà soát kỹ về quy mô, phạm vi, ranh giới, diện tích, mục đích sử dụng các khu đất đảm bảo không chồng lấn, không bỏ sót các trường hợp được đền bù, GPMB đúng theo quy định. Bảo vệ mặt bằng sau khi thu hồi không để tái lấn chiếm, phát sinh vi phạm tiêu cực; chủ động thường xuyên báo cáo khó khăn, vướng mắc trong quá trình GPMB tới các cơ quan có liên kịp thời có phương án tháo gỡ.
Với các sở, ngành TP, Phó Chủ tịch Thường trực HĐND TP đề nghị khẩn trương rà soát các nội dung giải quyết thuộc thẩm quyền, đảm bảo đúng quy định, kịp thời tháo gỡ các vướng mắc đã nêu; tham mưu cấp có thẩm quyền hướng dẫn việc ứng phục vụ công tác GPMB. Đồng thời, xác định rõ nguồn vốn đầu tư xây dựng dự án chỉnh trang 2 nghĩa trang phục vụ di chuyển mộ; ban hành giá vật kiến trúc, công trình liên quan đến di chuyển mộ, các công trình trên đất đặc thù khác, làm cơ sở đền bù theo quy định hiện hành.
Tại cuộc khảo sát, bà Phạm Thị Thanh Mai, Phó trưởng đoàn chuyên trách Đoàn Đại biểu Quốc hội TP Hà Nội cũng đề nghị các sở, ngành, đơn vị quan tâm tới vấn đề hồ sơ pháp lý. Mặc dù tiến độ công việc gấp nhưng cũng cần làm rõ những vướng mắc trong thủ tục pháp lý về đất, danh mục thu hồi đất... để có đề xuất tháo gỡ kịp thời. Cùng đó, song song với việc đảm bảo khối lượng công việc, các đơn vị cũng cần hoàn thiện hồ sơ để giải ngân kịp tiến độ.