Những thông tin mới nhất về báo cáo GII 2025 đã được chia sẻ tại Hội thảo. Cùng với đó, một số điều chỉnh về phương pháp luận, ý nghĩa của chỉ số, xu hướng đổi mới sáng tạo và triển vọng của Việt Nam trong những năm tới cũng được các đại biểu tham dự bàn thảo, nêu ý kiến.
Đổi mới sáng tạo toàn dân
Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng phát biểu tại Hội thảo.
Phát biểu tại Hội thảo, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh: Đổi mới sáng tạo của Việt Nam phải là đổi mới sáng tạo toàn dân. Đổi mới sáng tạo phải đưa khoa học công nghệ chạm vào, thay đổi và giải các bài toán thực tiễn của Việt Nam, hình thành tinh thần đổi mới sáng tạo trong toàn dân, đưa đổi mới sáng tạo trở thành lối sống, phong cách sống của mọi người dân, của mọi tổ chức, hình thành quốc gia khởi nghiệp dựa trên công nghệ số, dựa trên đổi mới sáng tạo.
Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng đánh giá: "GII là bộ chỉ số đo đổi mới sáng tạo khá toàn diện, nhìn vào đây, chúng ta có thể biết cách nâng cao năng lực đổi mới sáng tạo của Việt Nam. Việc hướng dẫn, phân tích ý nghĩa của từng chỉ số sẽ giúp Việt Nam có căn cứ rõ ràng để nâng cao năng lực, đóng góp trực tiếp vào mục tiêu phát triển bền vững".
Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cũng đề nghị WIPO triển khai chương trình hỗ trợ Việt Nam nâng hạng GII, hướng tới mục tiêu lọt vào top 30 toàn cầu về GII trong 5 đến 10 năm tới. Đây là một mục tiêu đầy thách thức, đòi hỏi sự nỗ lực đồng bộ của cả hệ thống chính trị, cộng đồng khoa học công nghệ và doanh nghiệp.
Để vị trí của Việt Nam trên bảng xếp hạng GII tiếp tục được cải thiện, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cũng đưa ra bốn nhóm giải pháp trọng tâm. Đó là hoàn thiện thể chế và môi trường đổi mới sáng tạo; trong đó, Việt Nam cần tháo gỡ rào cản pháp lý, cơ chế tài chính, sở hữu trí tuệ; đồng thời khuyến khích doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư cho nghiên cứu – phát triển (R&D) và ứng dụng công nghệ mới.
Toàn cảnh Hội thảo giới thiệu Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu GII 2025.
Ba dự án luật quan trọng: Luật Sở hữu trí tuệ, Luật Chuyển giao công nghệ và Luật Công nghệ cao sẽ được sửa đổi theo hướng coi kết quả nghiên cứu là tài sản, có thể giao dịch, định giá, đưa vào báo cáo tài chính, dùng làm tài sản đảm bảo vay vốn hoặc góp vốn.
"Chuyển dịch quan trọng nhất lần này là từ bảo vệ quyền sang tài sản hóa, thương mại hóa và thị trường hóa kết quả nghiên cứu. Sở hữu trí tuệ phải trở thành công cụ cạnh tranh chiến lược của doanh nghiệp và quốc gia. Một quốc gia phát triển là quốc gia có 70–80% tài sản là tài sản trí tuệ. Việt Nam đã đến giai đoạn cần ưu tiên phát triển tài sản trí tuệ để trở thành nước phát triển, thu nhập cao", Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh.
Một giải pháp nữa được đề cập là việc đầu tư cho hạ tầng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và hạ tầng số. Việt Nam sẽ xây dựng các trung tâm nghiên cứu, phòng thí nghiệm hiện đại, siêu máy tính, hệ thống dữ liệu mở và kết nối liên thông quốc gia – những nền tảng căn bản để đổi mới sáng tạo bứt phá.
Bên cạnh đó, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cũng nhấn mạnh tới việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Theo đó, các chính sách liên quan sẽ tập trung đổi mới giáo dục STEM, thúc đẩy liên kết giữa trường đại học – viện nghiên cứu – doanh nghiệp, đồng thời thu hút và trọng dụng nhân tài trong và ngoài nước.
Một điểm nữa là thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong doanh nghiệp. Theo Bộ trưởng, doanh nghiệp phải là trung tâm của hệ sinh thái đổi mới sáng tạo. Nhà nước sẽ đồng hành bằng các chương trình hỗ trợ tài chính, quỹ đầu tư mạo hiểm, cơ chế đặt hàng nghiên cứu và ưu tiên mua sắm công cho sản phẩm mới.
"Làm tốt 4 trụ cột, tôi tin rằng vị trí hiện nay trên bảng xếp hạng sẽ không ngừng được cải thiện, nhưng quan trọng hơn năng lực sáng tạo sẽ trở thành sức mạnh thật sự của quốc gia, góp phần hiện thực hóa mục tiêu 2045 một Việt Nam phát triển, sáng tạo và hùng cường", Bộ trưởng nhấn mạnh.
Biến khoa học công nghệ thành động lực
Ông Daren Tang phát biểu tại Hội thảo giới thiệu Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu GII 2025.
Tổng Giám đốc WIPO Daren Tang đánh giá cao những bước tiến mạnh mẽ của Việt Nam. Với mục tiêu trở thành quốc gia công nghiệp có thu nhập trung bình cao vào năm 2030 và thu nhập cao vào năm 2045, đổi mới sáng tạo và sở hữu trí tuệ sẽ là chìa khóa phát triển của Việt Nam. Cùng với đó là Nghị quyết 57 trong vai trò định hướng, biến khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo thành động lực trung tâm cho phát triển.
Theo báo cáo GII 2025, Việt Nam xếp hạng 44/139 nền kinh tế, đứng thứ 2/37 trong nhóm nước thu nhập trung bình thấp và thứ 9 trong khu vực Đông Nam Á, Đông Á và châu Đại Dương. Đặc biệt, Việt Nam luôn duy trì thành tích vượt trội so với nhóm thu nhập của mình trong suốt một thập kỷ qua. Bên cạnh đó, Việt Nam đã "nội địa hóa" GII thành Chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương (PII), giúp các tỉnh thành tự đánh giá và cạnh tranh lành mạnh; đồng thời ban hành các chính sách sở hữu trí tuệ được gắn kết chặt chẽ với đổi mới sáng tạo...
Ông Sacha Wunsch-Vincent, chuyên gia WIPO cũng đưa ra khuyến nghị giúp Việt Nam tiếp tục nâng hạng GII, tập trung vào 5 trụ cột: Đầu tư nhiều hơn và hiệu quả hơn vào R&D; xây dựng mối liên kết chặt chẽ giữa khoa học và công nghiệp; từ "lắp ráp" tiến tới chủ động sản xuất; phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp và tài chính tăng trưởng; hình thành và quản trị tốt tài sản vô hình để thu hút giá trị.
Các ý kiến tại Hội thảo cũng cho rằng đổi mới sáng tạo không tự nhiên xuất hiện, mà phải được kiến tạo bằng thể chế, hạ tầng, nhân lực, doanh nghiệp và chính sách đồng bộ. Việt Nam đang hội tụ đủ những yếu tố này, với quyết tâm chính trị cao, sự đồng hành của cộng đồng khoa học công nghệ, doanh nghiệp và sự hỗ trợ quốc tế từ WIPO.