Vùng 2 Hải quân - lực lượng nòng cốt giữ gìn biển đảo Tổ quốc

Kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam và 35 năm Ngày hội Quốc phòng toàn dân (22/12), phóng viên báo Tin tức (TTXVN) đã có cuộc trao đổi với Chuẩn Đô đốc Lê Bá Quân - Tư lệnh Vùng 2 Hải quân về những nhiệm vụ quốc phòng mà lực lượng Vùng 2 Hải quân đang thực hiện.

Là lực lượng nòng cốt bảo vệ vùng biển, đảo phía Nam của Tổ quốc, xin đồng chí khái quát đôi nét về nhiệm vụ chính trị, quốc phòng - an ninh trên biển mà Vùng 2 Hải quân đảm nhiệm?

Bộ Tư lệnh Vùng 2 Hải quân được giao nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền vùng biển, đảo từ mũi Ba Kiệm (Bình Thuận) đến cửa sông Gành Hào (Bạc Liêu) gồm 7 tỉnh phía Nam giáp biển kéo dài ra khu vực bãi cạn trên biển, vùng đặc quyền kinh tế giáp ranh với đường phân định giữa Việt Nam - Indonesia - Malaysia. Đây là vùng biển trọng điểm quan trọng về quốc phòng, an ninh cũng như về kinh tế, nơi có khu vực bãi cạn Nhà giàn DK1. 

Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, Bộ Tư lệnh Vùng 2 Hải quân luôn bảo vệ vững chắc, trọn vẹn chủ quyền, quyền chủ quyền trên vùng biển, lãnh hải, giữ vững đối sách trên biển hòa bình, ổn định để phát triển. Hiện nay, khu vực này vẫn có hiện tượng tàu thuyền nước ngoài xâm phạm vùng biển đặc quyền kinh tế của ta, đặc biệt là ở khu vực các bãi cạn DK1.

Xác định nhiệm vụ quan trọng như vậy, nên lực lượng Vùng 2 Hải quân đóng quân trên các điểm đảo, nhà giàn và bố trí tàu trực luôn đề cao cảnh giác; kịp thời nhằm phát hiện, ngăn chặn, xua đuổi tàu nước ngoài xâm phạm vào vùng biển của ta. Cán bộ, chiến sĩ Vùng 2 Hải quân luôn luôn cảnh giác cao, giữ vững vị trí trực 24/24h, sẵn sàng thông báo, báo động thực hiện các nhiệm vụ ngay khi có lệnh. 

Về mặt kinh tế, khu vực biển này sầm uất, nơi tập trung tới 90% khối lượng dầu khí của cả nước. Chính vì vậy, tàu nước ngoài hay "nhòm ngó" gây khó khăn cho hoạt động của ta; do đó nhiệm vụ của Vùng 2 Hải quân tương đối nặng nề, nhưng toàn lực lượng vẫn cương quyết không để cho tàu nước ngoài xâm phạm vào vùng biển của ta, phải xử lý đúng đối sách để giữ hòa bình, ổn định trên biển với phương châm không để xảy ra xung đột và quyết tâm không để xảy ra chiến tranh, giữ vững chủ quyền biển, đảo Tổ quốc.

Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, cán bộ, chiến sĩ của Vùng 2 Hải quân luôn dày dạn kinh nghiệm trong việc đấu tranh bảo vệ chủ quyền. Là vùng biển nhạy cảm nên từ năm 2010 đến nay, khu vực biển, đảo do Vùng 2 Hải quân quản lý đã xảy ra nhiều vụ va chạm, chủ yếu là ngăn chặn tàu nước ngoài xâm phạm vùng biển của ta khi chúng ta tiến hành khảo sát, thăm dò dầu khí. Cán bộ, chiến sĩ Vùng 2 Hải quân luôn xác định rõ trách nhiệm và nhiệm vụ của mình, kiên quyết đấu tranh giữ vững an ninh chính trị trên biển mà Đảng, Nhà nước, Quân đội và nhân dân giao phó.

Bên cạnh nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền và các hoạt động kinh tế trên biển, Vùng 2 Hải quân còn làm nhiệm vụ bảo vệ ngư dân vươn khơi bám biển để bà con yên tâm khai thác thủy sản, phát triển kinh tế; làm nhiệm vụ cứu hộ, cứu nạn, giúp đỡ ngư dân trong lúc khó khăn. Nhiều năm qua, Vùng 2 Hải quân đã giúp đỡ nhiều ngư dân không may gặp nạn trên biển do sóng to, gió lớn, bão biển làm chìm ghe, tàu; hoặc trong quá trình làm ăn trên biển, bà con hết nhiên liệu, lương thực, thực phẩm, hoặc những người không may mắc bệnh trên biển... luôn được lực lượng Hải quân giúp đỡ. Bà con ngư dân rất tin tưởng vào cán bộ, chiến sĩ Vùng 2 Hải quân. Ngoài việc tuyên truyền biển đảo, chúng tôi còn có mối liên hệ chặt chẽ với các địa phương để thực hiện chương trình Hải quân nhân dân Việt Nam đỡ đầu con em ngư dân có hoàn cảnh khó khăn, giúp đỡ các địa phương, gia đình chính sách... được chính quyền, nhân dân ghi nhận đánh giá cao. 

Đóng quân trên địa bàn trải dài từ Bà Rịa - Vũng Tàu, Đồng Nai, Thành phố Hồ Chí Minh đến Bình Thuận..., chúng tôi luôn coi trọng công tác dân vận, gắn kết với các địa phương, có quy chế phối hợp thực hiện tuyên truyền biển, đảo và các hoạt động khác. Chúng tôi thường xuyên cử các cơ quan, đơn vị phối với các tỉnh làm tốt công tác tuyên truyền biển, đảo; đặc biệt là 7 tỉnh, thành phía Nam có biển. 

Ngoài ra, Vùng 2 Hải quân còn làm nhiệm vụ đối ngoại quốc phòng. Mỗi khi Hải quân các nước sang thăm Việt Nam thì Vùng 2 Hải quân thường được Quân chủng Hải quân chỉ đạo trực tiếp đón tiếp đón, giao lưu đối ngoại quốc phòng, huấn luyện chung trên biển... Những hoạt động đó đã được Đại sứ quán, lãnh sự quán và tùy viên quân sự các nước cũng như bạn bè quốc tế đánh giá cao về sự chuyên nghiệp, trọng thị của Hải quân nhân dân Việt Nam.

Trong công tác phòng, chống khai thác thủy sản bất hợp pháp không báo cáo và không theo quy định, Vùng 2 Hải quân đã triển khai những gì, thưa đồng chí?

Ngoài nhiệm vụ bảo vệ vững chắc chủ quyền an ninh trên biển, lực lượng Vùng 2 Hải quân còn thực hiện nhiệm vụ chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định (IUU), ngăn chặn tiến tới đẩy lùi việc khai thác thủy sản bất hợp pháp, không khai báo trên các vùng biển. Việc này rất phức tạp, nhưng từ năm 2017 lực lượng Hải quân đã thực hiện rất quyết liệt và theo đánh giá của tôi thì đã ngăn chặn được 70% số vụ tàu cá vi phạm. 

Tuy nhiên, số lượng tàu, ghe trong  khu vực biển phía Nam rất nhiều và số vụ vi phạm cũng rất lớn, trong khi các đối tượng vi phạm dùng đủ mọi mánh khóe để trốn tránh ra vùng biển nước ngoài đánh bắt hải sản không theo quy định. Nguyên nhân là do sự quản lý tàu cá, việc đánh bắt thủy sản không khoa học... nên nguồn lợi thủy sản đang cạn kiệt dẫn đến việc ngư dân đã vi phạm vùng biển nước ngoài. Số ít, vì quyền lợi cá nhân mà một số ngư dân chưa nghĩ đến lợi ích quốc gia, vẫn vi phạm đánh bắt hải sản trái phép, từ đó ảnh hưởng lớn đến kinh tế, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam, nhất là khu vực đồng bằng sông Cửu Long xuất khẩu sang các nước châu Âu.

Trước tình hình trên, cán bộ, chiến sĩ Vùng 2 Hải quân đã nỗ lực, tổ chức tuyên truyền liên tục cho ngư dân các tàu, thuyền trên biển; phối hợp với chính quyền địa phương, đặc biệt là tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu xây dựng kế hoạch và cùng các lực lượng liên quan như Công an, Biên phòng, các sở, ban, ngành, nhất là Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh ký kết, phối hợp chặt chẽ trong công tác phòng, chống IUU. Tuy nhiên, vì lợi ích cá nhân mà nhiều ngư dân vẫn cố tình vi phạm, hiện tượng đánh bắt thủy sản trái phép ở vùng biển nước ngoài vẫn chưa xử lý dứt điểm…

Bà con ngư dân cần nâng cao ý thức chấp hành pháp luật trong việc khai thác thủy sản. Không vì Ủy ban châu Âu (EC) cảnh báo thẻ vàng mà chúng ta mới "gỡ", mà việc ngăn chặn khai thác IUU cần làm triệt để, để chúng ta hòa đồng với cộng đồng thế giới.

Về phía các địa phương, theo tôi, các sở, ban, ngành liên quan cần có chiến lược lâu dài để làm sao vực dậy ngành thủy sản tốt hơn, đủ điều kiện xuất khẩu.

Nhiều năm nay, TP Hồ Chí Minh luôn dành tình cảm đặc biệt với lực lượng Hải quân trong việc thực hiện công tác an sinh xã hội, hậu phương quân đội. Đồng chí có đánh giá, ghi nhận gì về việc này?

Là một trong những thành phố lớn của cả nước, đầu tàu kinh tế khu vực trọng điểm phía Nam, Vùng 2 Hải quân luôn có quan hệ gắn kết chặt chẽ với Thành phố Hồ Chí Minh. 

Thành phố Hồ Chí Minh là địa phương luôn đi đầu trong công tác an sinh xã hội, gắn kết đặc biệt với Quân chủng Hải quân nói chung và Vùng 2 Hải quân nói riêng. UBND Thành phố cùng các tổ chức chính trị -  xã hội và nhân dân thành phố mang tên Bác rất quan tâm đến biển, đảo quê hương. Quân chủng Hải quân và Vùng 2 Hải quân luôn ghi nhận và trân trọng tình cảm của chính quyền và nhân dân TP Hồ Chí Minh. 

Trong quá trình phối hợp, chúng tôi luôn có kế hoạch cụ thể, có quy chế hàng tuần, hàng tháng thông báo thông tin về tình hình biển, đảo trong khu vực. Về phía thành phố, các tổ chức chính trị - xã hội, các quận, huyện cũng đều liên lạc với các đơn vị hải quân và BTL Vùng để tổ chức đưa cán bộ, nhân dân đến thăm, giao lưu hiểu rõ hơn về đời sống, sinh hoạt, nhiệm vụ của lực lượng Hải quân nhân dân Việt Nam nói chung và Vùng 2 Hải quân nói riêng.

Qua những lần thăm hỏi, giao lưu giữa Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh cũng như các tỉnh phần nào hiểu rõ về biển, đảo Việt Nam cũng như đời sống cán bộ chiến sĩ hải quân... Sau khi nhân dân tiếp xúc với bộ đội Hải quân, người dân tin tưởng hơn, hiểu rõ hơn và rất yên tâm khi có lực lượng Hải quân Việt Nam bảo vệ chủ quyền biển, đảo Tổ quốc. Chính từ đó đã gắn kết tình cảm, chung tay góp sức giải quyết những khó khăn để động viên tinh thần cho cán bộ, chiến sĩ vững chắc tay súng, không ngại hy sinh gian khổ để bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo, thềm lục địa phía Nam. Cán bộ, chiến sĩ Hải quân luôn tin tưởng phía sau đã có hậu phương vững chắc, không để phía trước lo lắng. Trong quá trình hoạt động công tác dân vận luôn được chính quyền và nhân dân các tỉnh quan tâm giúp đỡ lực lượng Hải quân nơi tuyến đầu Tổ quốc.

Để cán bộ, chiến sĩ trên các điểm, đảo và nhà giàn DK1 yên tâm công tác, đồng chí có kiến nghị gì?

Những năm trước đây, các lực lượng làm nhiệm vụ ở tuyến đầu rất khó khăn. Thời gian gần đây, kinh tế đất nước đã có sự phát triển, thay đổi rất lớn. Trong bối cảnh chung đó, Đảng và Nhà nước, quân đội luôn quan tâm tới các lực lượng, đặc biệt là lực lượng hải quân nơi tuyến đầu như Trường Sa, nhà giàn DK1 hay tuyến đảo phía Nam... Các chế độ, tiêu chuẩn cho bộ đội Hải quân cơ bản đã được nâng lên nhiều, anh em không còn khó khăn nữa. Cơ sở vật chất đã được xây dựng mới, an toàn, chịu được sóng gió to... Chế độ, tiêu chuẩn ăn uống, huấn luyện cơ bản được đáp ứng nên cán bộ, chiến sĩ an tâm công tác.

Tuy nhiên, do sống xa đất liền, xa nhà, nên điều kiện ăn ở, sinh hoạt của cán bộ, chiến sĩ vẫn thực sự chưa hết khó khăn. Cơ sở vật chất về lâu dài cũng cần được bổ sung, tăng cường để anh em yên tâm công tác.

Nguyện vọng của bộ đội Hải quân thì rất nhiều. Dẫu biết rằng Đảng, Nhà nước và nhân dân luôn luôn quan tâm nhưng nếu có điều kiện, chúng tôi mong muốn được quan tâm hơn nữa về chính sách hậu phương quân đội. Ví dụ như cán bộ, chiến sĩ ở Nhà giàn DK1, có người đi liên tục trong 6 tháng đến 1 năm mới được về thăm nhà, nên thiếu thốn, khó khăn cả về mặt vật chất và tinh thần. Nhiều trường hợp vợ, con cán bộ, chiến sĩ hiện vẫn phải đi thuê nhà để ở, nên mong muốn các ngành, các cấp và địa phương quan tâm hơn nữa đến vấn đề nhà ở công vụ, đáp ứng được phần nào cho cán bộ, chiến sĩ công tác nơi đảo xa, làm nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển đảo.

Trân trọng cảm ơn đồng chí Tư lệnh!