Hàng trăm ngàn tấn gạo đang được buôn lậu từ Campuchia và Myanmar sang Thái Lan, mặc dù Thái Lan có thể đáp ứng được một nửa nhu cầu thương mại hằng năm của thế giới bằng số gạo trong nước.Một kho gạo ở tỉnh Ayutthava, phía bắc thủ đô Bangkok. |
Nghịch lí trên xuất phát từ chương trình trợ giá gạo của chính phủ Thái Lan. Theo chương trình trợ giá gạo này, chính phủ Thái Lan sẽ mua gạo của nông dân với mức giá cao gần gấp đôi giá mức giá ở Campuchia và Myanmar.
Kể từ sau khi lên nắm quyền lực vào năm 2011, Thủ tướng Thái Lan Yingluck Shinawatra đã đẩy mạnh chính sách trợ giá cho gạo nguyên cám
lên mức 15.000 bath (khoảng 10 triệu đồng) một tấn.
Hậu quả là, nông dân và thương nhân ở các quốc gia láng giềng đang cố lợi dụng điều này, tìm cách vận chuyển gạo qua biên giới để bán với giá cao hơn nhằm kiếm lời.
Theo thống kê của các nhà phân tích và thương nhân, có khoảng 750.000 tấn gạo thành phẩm đang được buôn lậu vào Thái Lan mỗi năm. Số gạo buôn lậu này chủ yếu đến từ hai quốc gia Campuchia và Myanmar.
Thái Lan có đường biên giới ở phía đông với Campuchia và không có đường biên giới tự nhiên nào như sông suối nên người dân dễ dàng đi lại giữa hai quốc gia này. Đó cũng là nguyên nhân dẫn đến việc nạn buôn lậu gạo diễn ra không thể kiểm soát.
Noppadol Thetprasit, trưởng một điểm kiểm tra hải quan ở quận Aranyaprathet, tỉnh Sa Kaeo nói: “Gạo được đưa đến Thái Lan trên những chiếc xe bò kéo của người dân và sau đó được chuyển sang những chiếc xe lớn hơn. Sau đó chúng được chuyển tới các tỉnh khác ở Thái Lan để bán lại”.
Một số quan chức Thái Lan cho hay những kẻ buôn lậu thậm chí sử dụng cả xe tải 18 bánh để mang gạo vào Thái Lan.
Kiattisak Kalayasirivat, giám đốc quản lý của doanh nghiệp Thái Lan Novel Agritrade cho biết: “Không ai có thể phân biệt được đâu là gạo Thái đâu là gạo Campuchia. Điều đó khiến cho việc buôn lậu gạo, bán cho chính phủ để kiếm lợi càng trở nên dễ dàng hơn”.
Chính phủ Thái Lan cũng cho hay thất thoát trong chương trình này đã ở mức khoảng 4,4 tỉ USD trong mùa vụ kết thúc vào tháng 9 năm ngoái. Chất lượng gạo trong các kho chứa cũng giảm sút do phần lớn gạo nhập lậu là gạo nát sau đó bị trộn với gạo đẹp của Thái Lan.
Từ vị trí nước xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới, Thái Lan đã tụt xuống vụ trí thứ ba sau Ấn Độ và Việt Nam. Hiện Thái Lan đang dự trữ mức 18 triệu tấn gạo, gần gấp đôi lượng xuất khẩu thông thường mỗi năm và gần một nửa lượng thương mại toàn cầu: 38 triệu tấn.
Trong khi đang phải xử lí một khoản thâm hụt ngân sách khoảng 300 tỉ baht (hơn 200.000 tỉ đồng) trong năm tài chính này thì Chính phủ Thái Lan cũng đang phải đương đầu với việc cấp vốn cho chương trình trị giá nhiều tỉ USD để làm thỏa mãn các cử tri của mình cũng như tìm kiếm đối tác thu mua lương thực.
A.M (Theo Reuters)