Lòng hồ thủy điện Bản Vẽ tạ khu vực xã Hữu Khuông trơ đáy. Ảnh: Nguyễn Oanh/TTXVN
Đặc biệt, các đợt nắng nóng gay gắt xảy ra từ ngày 9 đến 12/6 và từ ngày 20 đến 23/6/2019 với nhiệt độ cao nhất phổ biến từ 37 - 40oC, một số nơi ở Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình nhiệt độ đo được cao nhất trong lịch sử. Tổng lượng mưa từ đầu vụ Hè Thu đến nay thiếu hụt so với trung bình nhiều năm khá lớn. Dung tích trữ ở nhiều hồ chứa thủy lợi, thủy điện chỉ còn khoảng 20 - 60% dung tích thiết kế, thấp hơn so với trung bình nhiều năm, nhiều hồ chứa nhỏ đã cạn nước.
Theo dự báo của Tổng cục Khí tượng thủy văn, thời gian tới, nắng nóng có thể còn tiếp tục xảy ra tại khu vực Trung Bộ, vùng núi phía Tây Trung Bộ có khả năng xảy ra nắng nóng gay gắt, lượng dòng chảy trên các sông tiếp tục suy giảm và thiếu hụt so với trung bình nhiều năm, nhất là tại các tỉnh Quảng Nam, Bình Định và Phú Yên. Nguy cơ xảy ra hạn hán, thiếu nước diện rộng, gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới sản xuất và sinh hoạt của nhân dân.
Theo số liệu của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), đến thời điểm hiện tại, tổng lượng nước đang tích trong các hồ thủy điện đến nay chỉ còn 6,22 tỷ m3. Lượng nước hụt so với mức nước dâng bình thường là 29,37 tỷ m3, tương ứng sản lượng điện 12,49 tỷ kWh. So với cùng kỳ năm ngoái, tổng thể tích nước trong tất cả các hồ thủy điện thấp hơn 7,46 tỷ m3, tương ứng với sản lượng phát từ thủy điện thấp hơn cùng kỳ năm ngoái lên tới 3,38 tỷ kWh.
Ở miền Bắc, ngoại trừ hồ Bản Chát, Tuyên Quang có lưu lượng nước về đạt giá trị trung bình nhiều năm (TBNN), thì các hồ khác đều có nước về thấp. Đặc biệt lưu lượng nước về trên dòng sông Đà tiếp tục thấp, trong đó tính tới thời điểm hiện tại, lưu lượng nước về trung bình ngày của hồ Sơn La chỉ đạt ~ 2100 m3/s, thấp hơn nhiều so với giá trị TBNN (~ 3800 m3/s).
Mặc dù theo quy luật hàng năm, thời điểm này là giữa mùa lũ chính vụ nhưng đến thời điểm hiện tại, nhiều hồ đã về gần đến mực nước chết, khả năng khai thác cả về phát điện và xả nước phục vụ dân sinh đều rất hạn chế, như các hồ Trung Sơn; Sông Bung 2; Sông Bung 4; Sông Tranh 2; Vĩnh Sơn B; Sông Ba Hạ; Kanak; Buôn Tua Srah; Đồng Nai 3; Thác Mơ; Hàm Thuận; Đại Ninh; Bắc Hà; Sông Côn 2A; Bản Vẽ; Chi Khê; Hủa Na; Cửa Đạt; Hương Sơn; A Lưới; Hương Điền; Đồng Nai 2.
Hiện nay, nhiều hồ thủy điện của các đơn vị thuộc EVN trên khắp toàn quốc có mực nước thấp hơn đáng kể so với cùng kỳ năm ngoái, cụ thể: hồ Lai Châu thấp hơn 15,92m; hồ Bản Chát thấp hơn 13,29m; hồ Sơn La thấp hơn 18,89m; hồ Hoà Bình thấp hơn 10,5m; hồ Bản Vẽ thấp hơn 7,41m; hồ Trung Sơn thấp hơn 2,11m; hồ Quảng Trị thấp hơn 9,32m; hồ Sông Bung 2 thấp hơn 2,94m; hồ Vĩnh Sơn A thấp hơn 2,11m; Vĩnh Sơn B thấp hơn 4,34m; hồ Pleikrông thấp hơn 5,42m; hồ Ialy thấp hơn 9,32m; hồ Sê San 4 thấp hơn 3,46m; hồ Kanak thấp hơn 6,87m; hồ Buôn Tua Srah thấp hơn 4,29m; hồ Sông Tranh 2 thấp hơn 9,32m; hồ Thác Mơ thấp hơn 5,81m; hồ Hàm Thuận thấp hơn 7,24m...
Bên cạnh đó, các hồ thủy điện của các đơn vị ngoài EVN cũng trong tình trạng tương tự, ví dụ như: hồ Hủa Na thấp hơn 3,21m; hồ Cửa Đạt thấp hơn 3,95m; hồ Nậm Chiến 1 thấp hơn 6,7m; hồ Hương Sơn thấp hơn 5,46m; hồ Sông Tranh 3 thấp hơn 103,57m; hồ Đăk Mi 3 thấp hơn 3m; hồ Đăk Mi 4A thấp hơn 2m; hồ Đam Bri thấp hơn 5,28m.
Trong tình trạng hạn hán, hết sức khó khăn về nguồn nước, Thủ tướng Chính phủ cũng đã yêu cầu cấp bách nâng cao nhận thức của các cấp, ngành, tổ chức, đơn vị và người dân để thay đổi, nhận thức, chủ động sử dụng tiết kiệm điện, nước, ứng phó với tình trạng hạn hán, thiếu nước có thể thường xuyên xảy ra.
Tập đoàn Điện lực Việt Nam cho biết sẽ nghiêm túc thực hiện đúng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ trong việc chủ động bảo đảm cung ứng điện cho sản xuất, sinh hoạt của nhân dân; tăng cường sử dụng các nguồn điện, ưu tiên dành nước của các hồ chứa thủy điện phục vụ phòng, chống hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn; bảo đảm cung cấp điện cho các trạm bơm phục vụ phòng, chống hạn hán, xâm nhập mặn; phối hợp với các cơ quan truyền thông làm tốt phổ biến, tuyên truyền ý thức sử dụng tiết kiệm điện, đặc biệt là trong các tháng mùa khô.