Lịch sử quân sự thế giới đã quá quen với các trường hợp khuyển, mã ra trận, còn gấu thì sao? Trong thế chiến lần thứ hai, một chú gấu mồ côi trở thành chiến binh cừ khôi trong quân đội Ba Lan và đã chiến đấu anh dũng ở chiến trường Italia trong cuộc đối đầu với phe Phát xít. Mặc dù đã “qua đời” nhưng Vojtek - tên của chú gấu chiến binh - vẫn tiếp tục được vinh danh nhiều thập kỷ sau đó.
|
Người lính Ba Lan chơi đùa với Wojtek. |
Archibald Brown đã từng chứng kiến nhiều sự kiện xảy ra trong Thế chiến thứ II. Vào một ngày giữa tháng 2/1944, anh có mặt ở cảng Naples, Italia, để tiếp nhận một đơn vị lính Ba Lan vừa mới được điều đến bằng đường thủy từ thành phố cảng Alexandria, Ai Cập. Đơn vị này sẽ sát cánh với quân Anh để đối phó với Phát xít Đức và Italia. Nhiệm vụ hàng ngày của anh là kiểm tra danh sách thủy thủ đoàn và giao tiếp với những người lính vừa mới đặt chân đến. Nhưng hôm đó không phải là một ngày bình thường với Brown.
Brown đã nói chuyện với từng người lính của đơn vị mới, Đại đội đảm bảo pháo binh số 22 Quân đoàn II của Ba Lan - ngoại trừ một người. “Chúng tôi nhìn vào bảng danh sách và chỉ còn một người, Hạ sĩ Wojtek, chưa xuất hiện”, Brown kể lại trong một buổi phỏng vấn diễn ra sau đó. Các tài liệu cho thấy, Wojtek thuộc biên chế của đơn vị này. Brown có số hiệu quân nhân và sổ lương, nhưng dường như người lính này đã biến mất mà không để một dấu vết nào.
Brown gọi tên quân nhân này, nhưng không ai trả lời. Thấy vậy anh liền hỏi những người lính khác tại sao Wojtek không tiến lên trước hàng quân. Một đại tá vui vẻ trả lời: “Anh ấy chỉ hiểu tiếng Ba Lan và Ba Tư thôi”. Brown sau đó được dẫn đến bên một chiếc lồng nhốt một chú gấu Xyri trưởng thành. Đó chính là Hạ sĩ Wojtek.
|
Wojtek chơi trò vật nhau. |
Nghiệp binh của Wojtek bắt đầu năm 1942 ở vùng núi Alborz miền bắc Iran. Nhiều tài liệu ghi lại rằng, có một cậu bé đến từ tỉnh Hamadan tìm thấy con gấu mồ côi ở trong rừng, có lẽ những người thợ săn đã bắn chết mẹ của nó. Cậu bé mang chú gấu bé bỏng về nhà nuôi. Một thời gian sau, cậu đổi nó cho những người lính Ba Lan để lấy vài hộp thực phẩm.
Chú gấu bé nhỏ nhanh chóng trở thành con vật cưng của những người lính thuộc Đại đội bảo đảm pháo binh số 22. Hàng ngày, họ cho nó uống sữa, tắm rửa cẩn thận. Dần dần, chú gấu trở nên cao to và trở thành bạn của những người lính.
Không có nhiều kiến thức về cách nuôi dạy gấu, những người lính đối xử với chú gấu như đối xử với người đồng chí của họ, như thể nó là một phần trong số họ. “Nó giống như một chú khuyển”, người cựu binh Ba Lan Augustyn Karolewski nói với chương trình BBC News năm 2008. Ông còn kể thêm rằng: “Nó uống bia như bao người khác và cũng rất thích thuốc lá nữa”.
Cựu binh Narebski nhớ lại cái cách mà chú gấu thường xuyên “quấy rầy” anh để đòi thuốc là và bia. “Đối với con gấu cao to này - Narebski kể trên BBC News năm 2011 - một chai chẳng thấm tháp gì đâu… Nó chưa bao giờ bị say bia cả”.
|
Khi trưởng thành, Wojtek cũng thích bia và thuốc lá. |
Hôm 14/4/1944, Đại đội bảo đảm pháo binh số 22 nhận lệnh rời Ai Cập lên tàu thủy đi Naples, nơi mà đơn vị sẽ tham gia chiến dịch của quân đồng minh ở Italia. Các quan chức cảng vụ ở Alexandria từ chối cho thú hoang lên tàu, với lý do họ chỉ được phép cho những người lính lên tàu.
Vì thế những người lính thuộc Đại đội này đã tìm cách xoay xở để cho chú gấu cùng đi. Họ nhanh chóng nhận được sự đồng ý của người phụ trách cao nhất ở Cairô - và chuyển chú gấu thành một người lính chính thức. Họ đặt tên cho nó là “Wojtek” - nghĩa là “người thích chiến tranh” hay “chiến binh vui vẻ” theo tiếng Ba Lan. Ngoài ra, người lính đặc biệt này cũng có số hiệu quân nhân, cấp bậc và sổ lương. Cách làm này đã phát huy hiệu quả và Wotjek được phép lên tàu.
Khi Wojtek đến Naples, Archibald Brown chắc hẳn đã nghĩ đó là một trò đùa. Nhưng quân nhân gấu này là một thành viên hợp pháp của quân đội Ba Lan, một thành viên giúp ích rất nhiều cho các đồng đội.
Đến thời điểm đó, từ một con gấu bé nhỏ, Wojtek đã trở thành một chú gấu cao trên 1,8 m và nặng khoảng 220 kg. Quyết tâm phát huy sức mạnh của người đồng đội đặc biệt này, những người lính dạy cho nó cách khuân vác các hòm đạn cối và Wojtek làm việc này rất tốt.
Thật vậy, trong bộ phim tư liệu kể về những chiến công của Wojtek, một cựu binh Anh nhớ lại cảm giác ngạc nhiên đến sững sờ khi trông thấy một con gấu trưởng thành kéo lê những quả đạn cối đi ngang qua anh trong trận đánh đẫm máu Monte Cassino vào mùa xuân năm 1944. Để ghi nhớ công lao của Wojtek, Bộ chỉ huy tối cao Ba Lan ra quyết định đổi phù hiệu của Đại đội bảo đảm pháo binh số 22, với hình một con gấu đang vác một quả đạn súng cối lớn. Năm 1946, Wojtek cùng với các chiến hữu sang Xcốtlen nhận nhiệm vụ mới.
Sau khi hoàn thành nhiệm vụ, các chiến binh của Đại đội bảo đảm pháo binh số 22 bắt đầu giải ngũ. Và vấn đề chú gấu này sống ở đâu được đặt ra. Nó nên trở về Iran hay Ba Lan hay vẫn ở lại Xcốtlen? “Chính quyền ở Ba Lan muốn đưa nó về vườn thú ở Ba Lan”, Narebski kể với BBC News. “Nhưng các đồng nghiệp của tôi, những người đang ở Xcốtlen phản đối quyết định này”. Do đó, chiến binh đặc biệt này không phải trở về Ba Lan. Ngôi nhà mới của Wojtek là vườn thú Edinburgh (Xcốtlen). Ở đó, nó trở thành con thú được quan tâm nhiều nhất và nhiều cựu binh quay trở lại thăm nó.
Augustyn Karolewski - một trong những chiến binh của Đại đội bảo đảm pháo binh số 22 - đến thăm người “đồng chí” cũ vài lần và phát hiện ra rằng Wojtek vẫn đáp lại khi ông nói tiếng Ba Lan. “Ngay khi tôi gọi tên nó, nó liền ngồi dậy và lắc đầu ra vẻ muốn xin một điếu thuốc”, Karolewski nhớ lại.
Khánh Chi