Người Ê Đê ở Tây Nguyên rất cần cù, khéo léo, thể hiện rõ trong nhiều sản phẩm thủ công như vải vóc, mây tre, gốm và rèn.Chỉ với một số ống nứa, thanh tre, gỗ và dây, một khung cửi đã có thể thành hình. Đây gọi là khung dệt buộc lưng, thảm sợi được căng nhờ một đầu buộc vào lưng người ngồi dệt, đầu kia buộc chếch lên cột nhà. Khổ vải hẹp, tối đa chỉ chừng một mét, có con thoi luồn chỉ màu tạo hoa văn. Sợi được nhuộm từ vỏ cây, gần đây người dân dùng màu công nghiệp và sản phẩm dệt chủ yếu phục vụ du lịch.
Làm gốm bằng kỹ thuật dải cuộn. |
Nghề làm gốm truyền thống hiện vẫn còn ở tộc người Ê Đê Bih ở Buôn Trấp thuộc Krông Ana. Đây là công việc của phụ nữ, thường thực hiện vào mùa khô và không dùng bàn xoay. Người Ê Đê dùng kỹ thuật dải cuộn, tức là tạo các dải đất dài, xếp dần thành hình đồ vật. Sau đó dùng cật tre hoặc vòng sắt ép mỏng và gắn kết các dải đất. Cuối cùng dùng đá cuội miết cho nhẵn bóng bề mặt và dùng que tre vẽ hoa văn. Màu có thể làm từ nước vỏ cây. Sản phẩm được phơi khô rồi nung lộ thiên trên củi.
Cố định nan dọc khi đan gùi. |
Vẽ tạo hoa văn trên sản phẩm gốm. |
Y phục truyền thống (nữ) của người Ê Đê Kpă. |
Xà gạc của người Ê Đê K pă. |
Gùi đựng đồ vải và trang sức của người Ê Đê Adham. |
Đan lát cũng là một trong những nghề thể hiện sự khéo léo của đồng bào Ê Đê. Gùi, mẹt, giỏ... với kỹ thuật đan nan dọc, ngang... kết hợp tre nứa với mây rừng nhuộm màu tạo nên các sản phẩm độc đáo, có giá trị thẩm mỹ cao.
Nghề thủ công truyền thống của người Ê Đê chủ yếu là trồng bông dệt vải. Nghề rèn không phát triển lắm. Tuy nhiên, một số công cụ lao động và vũ khí của người Ê Đê vẫn được tìm thấy, chứng tỏ người Ê Đê rất khéo léo khi chế tạo các sản phẩm phục vụ đời sống, sinh hoạt.
Bài: Hà Linh - Ảnh: ST