Đây là chuyến thăm chính thức Vương quốc Campuchia và CHDCND Lào lần đầu tiên của đồng chí Nguyễn Xuân Phúc trên cương vị Thủ tướng Chính phủ, cũng là hoạt động đối ngoại quan trọng chào mừng Năm hữu nghị Việt Nam - Campuchia 2017 và Năm đoàn kết hữu nghị Việt Nam - Lào 2017.
Thúc đẩy hợp tác toàn diện Việt Nam - Campuchia
Việt Nam - Campuchia thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 24/6/1967. Hoạt động trao đổi đoàn giữa hai bên được duy trì ở cả cấp cao và các bộ, ngành, địa phương, củng cố thêm sự tin cậy giữa lãnh đạo và nhân dân hai nước.
Năm 2016, hai bên tích cực trao đổi đoàn các cấp, trong đó đáng chú ý: Phía Việt Nam có Chủ tịch nước Trần Đại Quang thăm cấp Nhà nước Campuchia (tháng 6/2016); Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân thăm chính thức Campuchia (tháng 9/2016), Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc dự Hội nghị cấp cao Campuchia - Lào - Việt Nam về khu vực Tam giác phát triển lần thứ 9 (CLV-9) tại Xiêm Riệp, Campuchia.
Phía Campuchia có Chủ tịch Quốc hội Heng Samrin dự Lễ kỷ niệm 70 năm ngày Tổng tuyển cử đầu tiên của Quốc hội Việt Nam (tháng 1/2016); Thủ tướng Hun Sen dự Hội nghị cấp cao chiến lược hợp tác kinh tế Ayeyawady - Chao Phraya - Mê Công lần thứ 7 (ACMECS-7), Hội nghị cấp cao hợp tác Campuchia - Lào - Myanmar - Việt Nam lần thứ 8 (CLMV-8), Diễn đàn Kinh tế thế giới về khu vực Mê Công (WEF-Mekong) vào tháng 10/2016 và thăm chính thức Việt Nam (tháng 12/2016).
Việt Nam hiện có 190 dự án đầu tư sang Campuchia với tổng vốn đăng ký đạt 2,89 tỷ USD, tập trung chủ yếu trong lĩnh vực nông lâm nghiệp. Đầu tư của Campuchia vào Việt Nam cũng tăng lên, đến nay có 18 dự án với tổng số vốn 58,125 triệu USD.
Kim ngạch thương mại hai nước năm 2016 đạt trên 2,9 tỷ USD; quý I/2017 ước đạt 936 triệu USD (tăng 11,6% so với cùng kỳ năm 2016), trong đó Việt Nam xuất sang Campuchia ước đạt 582 triệu USD (tăng 8,9%), nhập khẩu từ Campuchia ước đạt 354 triệu USD (tăng 16,2% so với cùng kỳ năm 2016).
Khách du lịch Việt Nam đến Campuchia năm 2016 đạt 960.000 lượt người, đứng thứ nhất trong thị trường gửi khách đến Campuchia. Khách du lịch Campuchia đến Việt Nam đạt 212.000 lượt người, đứng thứ 13 trong thị trường gửi khách đến Việt Nam.
Hợp tác giữa các bộ, ngành, địa phương, đoàn thể tiếp tục được quan tâm thúc đẩy thông qua trao đổi đoàn, hỗ trợ lẫn nhau về phát triển kinh tế, tăng cường giao lưu văn hóa, hợp tác y tế và giao lưu nhân dân, góp phần duy trì và bảo vệ đường biên giới hòa bình, ổn định, hữu nghị và hợp tác.
Mới đây, Kỳ họp lần thứ 15 Ủy ban Hỗn hợp Việt Nam - Campuchia; Hội nghị Hợp tác và Phát triển các tỉnh biên giới Việt Nam - Campuchia lần thứ 9 được tổ chức tại Phnom Penh từ ngày 13 - 15/3/2017 đạt kết quả tốt. Hợp tác giữa các bộ, ngành, địa phương, giao lưu nhân dân được thúc đẩy. Hai nước đang tích cực phối hợp kỷ niệm 50 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao (24/6/1967 - 24/6/2017).
Bên cạnh đó, hợp tác an ninh - quốc phòng được tăng cường, hai bên phối hợp chặt chẽ trong trao đổi thông tin, giải quyết tốt các vụ việc phát sinh trên biên giới, tăng cường, duy trì tuần tra chung trên biển, hợp tác chặt chẽ trong công tác tìm kiếm, cất bốc và hồi hương hài cốt liệt sỹ quân tình nguyện Việt Nam hy sinh trong các thời kỳ chiến tranh tại Campuchia; tiếp tục khẳng định nguyên tắc không cho phép bất cứ lực lượng thù địch sử dụng lãnh thổ nước này chống phá an ninh, ổn định của nước kia.
Hai bên phấn đấu hoàn thành công tác phân giới cắm mốc biên giới trên đất liền vào thời gian sớm nhất nhằm xây dựng đường biên giới hai nước thành đường biên giới hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển bền vững.
Hợp tác toàn diện Việt Nam - Lào tiếp tục phát triển tốt đẹp
Việt Nam - Lào thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 5/9/1962. Đến nay, quan hệ hữu nghị truyền thống, đoàn kết đặc biệt, hợp tác toàn diện Việt Nam - Lào tiếp tục phát triển tốt đẹp. Hai bên duy trì tốt các cơ chế hợp tác song phương như cơ chế họp thường niên của Ủy ban liên Chính phủ về hợp tác song phương, mới đây ngày 8/2/2017 đã họp Kỳ thứ 39.
Hai bên thường xuyên trao đổi nhiều đoàn cấp cao và các cấp, năm 2016 trao đổi 370 đoàn. Hai bên tiếp tục tăng cường hợp tác về đối ngoại, lập mới cơ chế đối thoại thường niên cấp Bộ trưởng Ngoại giao từ tháng 12/2014 (đã họp được 2 kỳ), Tham khảo chính trị cấp Thứ trưởng Ngoại giao (tháng 7/2015). Tính đến tháng 2/2017, Việt Nam đầu tư sang Lào 408 dự án, tổng vốn khoảng 3,7 tỷ USD.
Nhiều dự án đầu tư phát huy hiệu quả, sản xuất kinh doanh có lãi, đóng góp tích cực vào công cuộc phát triển của hai nước, tạo công ăn việc làm, phúc lợi xã hội… giúp Lào thực hiện tốt chính sách xóa nghèo, được bạn ghi nhận và đánh giá cao.
Hai bên đã ký Hiệp định Thương mại mới vào tháng 3/2015 và Hiệp định Thương mại biên giới vào tháng 6/2015. Kim ngạch thương mại Việt Nam - Lào năm 2016 đạt 823 triệu USD. Để thúc đẩy trao đổi thương mại, Bộ Công Thương hai nước đã phối hợp tổ chức Hội nghị phổ biến Hiệp định Thương mại và Hiệp định Thương mại biên giới Việt Nam - Lào tại tỉnh Savannakhet và Thủ đô Vientiane (5 - 6/7/2016).
Trong những năm qua, hợp tác an ninh, quốc phòng giữa hai nước không ngừng được tăng cường trên tất cả các lĩnh vực, đặc biệt về huấn luyện, đào tạo. Hai bên tiếp tục phối hợp triển khai tốt các thỏa thuận hợp tác an ninh, quốc phòng; đã tổ chức thành công Lễ tổng kết hoàn thành Dự án Tăng dày và tôn tạo hệ thống mốc quốc giới Việt Nam - Lào tại Hà Nội ngày 16/3/2016, với sự tham dự của hai Thủ tướng Chính phủ.
Hai bên ký Nghị định thư về đường biên giới và mốc quốc giới Việt Nam - Lào; tiếp tục đẩy mạnh triển khai Thỏa thuận giữa hai Chính phủ về giải quyết vấn đề người di cư tự do và kết hôn không giá thú ở vùng biên giới Việt Nam - Lào. Công tác tìm kiếm và quy tập hài cốt liệt sĩ, quân tình nguyện Việt Nam được triển khai tốt. Mùa khô 2015 - 2016, hai bên đã tìm kiếm, cất bốc và hồi hương 233 bộ hài cốt liệt sĩ, quân tình nguyện Việt Nam hy sinh tại Lào.
Hai bên đẩy mạnh triển khai các dự án kết nối về giao thông vận tải trong khuôn khổ hợp tác song phương, cũng như tiểu vùng; đã ký Bản Ghi nhớ giữa hai Chính phủ về Chiến lược hợp tác trong lĩnh vực giao thông vận tải giai đoạn 2016-2025, tầm nhìn đến năm 2030 (9/2015); tiếp tục nghiên cứu, nhân rộng mô hình kiểm tra “một cửa, một lần dừng” sang các cặp cửa khẩu quốc tế khác giữa hai nước.
Về giáo dục, năm học 2015 - 2016, Việt Nam tiếp tục dành cho Lào 1.000 suất học bổng, ngược lại Lào dành cho Việt Nam 60 suất học bổng. Lần đầu tiên, Bộ Giáo dục và Thể thao Lào tổ chức “Triển lãm giáo dục đại học Việt Nam” tại Thủ đô Vientiane (tháng 5/2016) để thu hút lưu học sinh Lào sang học tại các trường đại học của Việt Nam theo diện tự túc. Quan hệ hợp tác về y tế tiếp tục phát triển, nhất là giữa các tỉnh giáp biển.
Hai bên phối hợp chặt chẽ, ủng hộ lẫn nhau tại các diễn đàn hợp tác khu vực và quốc tế; tiếp tục tăng cường hợp tác, phối hợp với các nước thành viên khác trong việc xây dựng Cộng đồng ASEAN, duy trì đoàn kết, đồng thuận của ASEAN trong các vấn đề chiến lược ở khu vực.
Chuyến thăm thể hiện sự coi trọng và thúc đẩy quan hệ láng giềng hữu nghị, hợp tác toàn diện Việt Nam - Campuchia, quan hệ hữu nghị truyền thống, đoàn kết đặc biệt, hợp tác toàn diện Việt Nam - Lào ngày càng phát triển sâu rộng, thiết thực và hiệu quả.