Cách đây 50 năm, ngay tại mảnh đất này, vào ngày 24/7/1968, 10 nữ thanh niên xung phong Tiểu đội 4 thuộc Đại đội 552, Tổng đội Thanh niên xung phong 55 tỉnh Hà Tĩnh đã anh dũng hy sinh trong lúc đang đào, lấp hố bom thông đường.
Nhân kỷ niệm 71 năm Ngày Thương binh - Liệt sỹ (27/7/1947 – 27/7/2018) và 50 năm Chiến thắng Đồng Lộc (1968 – 2018), tối 21/7, một chương trình nghệ thuật đặc biệt mang tựa đề “Bài ca bất tử” do tỉnh Hà Tĩnh phối hợp cùng Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh đã diễn ra trọng thể tại Khu di tích Ngã ba Đồng Lộc.
Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã tới dự và có bài phát biểu tri ân công lao các Anh hùng liệt sỹ tại Lễ kỷ niệm.
Tới dự buổi lễ còn có nguyên Chủ tịch nước Trương Tấn Sang; nguyên Chủ tịch Quốc hội nguyễn Sinh Hùng; nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư Lê Hồng Anh. Dự lễ có các Ủy viên Bộ Chính trị: Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng; Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tổ chức Trung ương Phạm Minh Chính; Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh Nguyễn Thiện Nhân và nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh Lê Thanh Hải.
Tới dự còn có các đồng chí Bí thư Trung ương Đảng: Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Trần Thanh Mẫn; Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương Trần Cẩm Tú; Trưởng ban Nội chính Trung ương Phan Đình Trạc; Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình. Dự lễ còn có Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu, lãnh đạo các ban, bộ, ngành Trung ương và các địa phương cùng các Mẹ Việt Nam Anh hùng, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, các cựu thanh niên xung phong, dân công hỏa tuyến từng sống, chiến đấu tại chiến trường Đồng Lộc, thân nhân 10 nữ thanh niên xung phong.
Diễn văn buổi lễ do Bí thư Tỉnh ủy Hà Tĩnh Lê Đình Sơn trình bày đã ôn lại những ngày này cách đây 50 năm khi cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước bước vào thời điểm ác liệt. Tại “yết hầu giao thông” Ngã ba Đồng Lộc, trên 16 ngàn người thuộc các lực lượng kiên cường bám trụ, mưu trí dũng cảm, chiến đấu với quyết tâm sắt đá “Sống bám cầu, bám đường, chết kiên cường dũng cảm”, “Tim có thể ngừng đập, nhưng đường phải thông”, “Xe chưa qua nhà không tiếc”, “Tất cả vì miền Nam ruột thịt”.
50 năm đã trôi qua nhưng ý nghĩa của Chiến thắng Đồng Lộc vẫn còn vẹn nguyên giá trị, khẳng định ý chí kiên cường bất khuất, mãi mãi là niềm tự hào của Nhân dân ta và Nhân dân yêu chuộng hòa bình trên thế giới. Những chiến sỹ dũng cảm hy sinh tại Ngã ba Đồng Lộc là biểu tượng thiêng liêng, cao cả của chủ nghĩa anh hùng cách mạng. Những tấm gương nghĩa liệt đó không chỉ trong cuộc chiến tranh ái quốc mà còn sáng mãi muôn đời để Nhân dân ta, nhất là thế hệ trẻ noi theo.
Mồ hôi, xương máu của 10 nữ thanh niên xung phong Ngã ba Đồng Lộc đã hòa quyện cùng xương máu, mồ hôi của hàng ngàn Anh hùng, liệt sĩ làm nên một Ngã ba Đồng Lộc bất tử, một huyền thoại về ý chí bất khuất kiên cường chủ nghĩa anh hùng cách mạng của quân và dân ta trong cuộc kháng chiến vĩ đại chống đế quốc Mỹ xâm lược. Đảng bộ, chính quyền các cấp, cùng nhân dân tỉnh Hà Tĩnh đã chung tay xây dựng để có Hà Tĩnh phát triển như hiện nay, trong đó xã Đồng Lộc được Ban Thường vụ Quốc hội công nhận là thị trấn trực thuộc huyện Can Lộc.
Phát biểu tại buổi lễ, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc trân trọng gửi đến các đồng chí lão thành, các Mẹ Việt Nam Anh hùng, các Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, các cựu chiến binh, thương binh, bệnh binh, cựu thanh niên xung phong và thân nhân các gia đình thương binh, liệt sĩ cùng toàn thể đồng bào, đồng chí lời thăm hỏi ân cần và những tình cảm tri ân sâu sắc.
Thủ tướng nêu rõ, vì độc lập, vì tự do và thống nhất đất nước, trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, toàn dân ta đã dành “tất cả cho tiền tuyến, tất cả vì miền Nam ruột thịt”, quyết tâm “xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước”. Biết bao hy sinh, gian khổ, biết bao chiến công hiển hách của quân và dân cả nước đã đi vào huyền thoại gắn với những tên đất, tên người. Trong đó, địa danh Đồng Lộc đã đi vào lịch sử với sự hy sinh to lớn trên từng tấc đất thân yêu của hàng trăm Anh hùng liệt sỹ, đặc biệt là 10 cô gái thanh niên xung phong tuổi mới mười tám, đôi mươi – những người đã mãi mãi nằm lại trên mảnh đất này, mảnh đất mà cách đây 50 năm “bữa ăn cuối cùng 10 chị em không có gạo/ Nắm mì luộc chia nhau rồi vác cuốc ra đường”.
Thủ tướng nhấn mạnh, sự hy sinh oanh liệt của 10 nữ thanh niên xung phong - 10 đóa hoa trinh liệt vào ngày 24/7/1968 đã viết thêm một câu chuyện huyền thoại bất tử của dân tộc ta. Với tuổi đời còn rất trẻ, chưa ai lập gia đình, dù không kịp bước chân về phía hòa bình nhưng máu xương của các chị đã hòa tan vào non sông, tô thắm thêm màu cờ Tổ quốc. Sự hy sinh anh dũng của các chị đã trở thành biểu tượng cao đẹp của chủ nghĩa anh hùng cách mạng, thể hiện sự cống hiến to lớn, không tiếc tuổi xuân của tầng tầng, lớp lớp thế hệ trẻ Việt Nam cho sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, như lời Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu đã từng nói: “Máu đào của các liệt sĩ đã nhuộm lá cờ cách mạng càng thêm đỏ chói. Sự hy sinh của các liệt sĩ đã chuẩn bị cho đất nước ta nở hoa độc lập, kết quả tự do”.
Thủ tướng khẳng định, Chiến thắng Đồng Lộc là chiến thắng của lòng yêu nước nồng nàn, ý chí bất khuất, kiên cường của dân tộc Việt Nam được hun đúc qua hàng nghìn năm lịch sử; là chiến thắng của ngọn cờ cách mạng độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội; của đường lối kháng chiến trường kỳ, toàn dân, toàn diện, phát huy sức mạnh đoàn kết toàn dân tộc, kết hợp với sức mạnh thời đại của Đảng ta.
Tại buổi lễ, Thủ tướng đề nghị các cấp ủy, chính quyền và nhân dân tỉnh Hà Tĩnh và cả nước, với trách nhiệm lớn lao và nghĩa tình sâu nặng, phải thực hiện thật tốt phong trào đền ơn đáp nghĩa, tri ân các gia đình liệt sỹ, thương binh, bệnh binh, cựu chiến binh, cựu thanh niên xung phong…, giúp đồng chí, đồng bào vượt qua mọi khó khăn để vươn lên, có cuộc sống ngày càng đầy đủ và tốt đẹp hơn.
Thủ tướng đề nghị các bộ, ngành và địa phương, các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp và nhân dân cả nước cùng chung tay chăm lo tốt hơn đời sống vật chất, tinh thần cho các gia đình thương binh, bệnh binh, liệt sỹ, cựu chiến binh, cựu thanh niên xung phong và người có công với cách mạng. “Chúng ta xác định việc thực hiện công tác thương binh liệt sỹ, chính sách ưu đãi, chăm sóc người có công là bổn phận, trách nhiệm thường xuyên, lâu dài của cả hệ thống chính trị, của toàn xã hội, của mỗi người chúng ta”, Thủ tướng nói.
Tại Lễ kỷ niệm Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng đã trân trọng trao Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội công nhận xã Đồng Lộc là thị trấn trực thuộc huyện Can Lộc.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã trân trọng trao tặng 10 căn nhà tình nghĩa cho các hộ gia đình có công với cách mạng gặp hoàn cảnh khó khăn. Ban Tổ chức đã trân trọng trao quà tặng thân nhân 10 nữ liệt sỹ, các Anh hùng, thân nhân các Anh hùng chiến đấu tại Ngã Ba Đồng Lộc.
Sau phần lễ là chương trình nghệ thuật đặc biệt với 3 chương: Mạch nguồn, Chiến trường, Bất tử bao gồm các phần hợp ca, tạp kỹ, trình diễn thơ ngợi ca chủ nghĩa anh hùng cách mạng, tôn vinh sự hy sinh của các Anh hùng liệt sỹ vì độc lập tự do cho Tổ quốc.
* Trước đó, nằm trong chuỗi hoạt động kỷ niệm 50 năm Chiến thắng Đồng Lộc, tối cùng ngày, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc tới dự lễ khánh thành, đưa vào sử dụng đường tránh phía Đông Khu di tích Ngã ba Đồng Lộc (Can Lộc - Hà Tĩnh). Công trình có chiều dài hơn 700m, bề rộng hơn 15m với tổng mức đầu tư gần 40 tỷ đồng, được triển khai thi công vào đầu năm 2018. Công trình do cán bộ, nhân viên Công ty Xi măng Việt Nam đóng góp kinh phí xây dựng. Việc hoàn thành và đưa vào sử dụng tuyến đường có ý nghĩa hết sức quan trọng nhằm đảm bảo an toàn giao thông, hạn chế ô nhiễm khói bụi, tiếng ồn tại Khu di tích Ngã ba Đồng Lộc.