Hướng đi mới
2019 là một năm u ám với ngành truyền thông khi có trên 3.000 việc làm bị mất. Dịch COVID-19 cũng tác động không nhỏ tới lĩnh vực này. Các trang tin từ Vice, Quartz, BuzzFeed, The Atlanta Journal-Constitution tới Sports Illustrated và The Atlantic đều cắt giảm số lượng lớn nhân viên.
Báo, đài địa phương tại Mỹ chịu tác động mạnh không kém, trong đó nhiều tờ báo nhỏ hoặc báo tuần phải đình bản. Cách đây hai thập niên, tờ The Cleveland Plain-Dealer từng có 350 nhân viên, nay số nhân viên bị cắt giảm chỉ còn 14 người.
Các báo, đài, kể cả mới hay cũ, đều không thể “miễn nhiễm” trước tình trạng này. Tờ The Atlantic có gần 100.000 lượt độc giả đặt mua dài hạn từ tháng 3 nhưng tờ báo này đã giảm 1/5 tổng số nhân sự. Nhiều tờ báo như The Atlantic ngày càng phụ thuộc vào lượng độc giả đăng ký đặt mua dài hạn để lấy doanh thu, bên cạnh đó là tổ chức các sự kiện bên lề.
Trong bối cảnh đó, xuất hiện một hình mẫu nhiều tiềm năng mới: Substack - nền tảng đăng ký trả phí để nhận bản tin (newsletter) qua email. Trong hai năm rưỡi, Substack đã chứng minh có thể đem lợi ích đến các cá nhân trong ngành truyền thông.
Người thành lập Substack, ông Hamish McKenzie trong tháng 5 nhận định: “Có những dấu hiệu ban đầu cho thấy chúng ta đang chứng kiến sự hình thành của kinh tế truyền thông mới”. Nhiều cây bút của Substack đã mang về hàng nghìn USD mỗi năm. Nhưng ông Hamish McKenzie cũng thận trọng nhận định đây không phải hướng đi duy nhất mà là phương pháp thay thế.
Thành công ban đầu của Substack dựa trên nội dung về biến đổi khí hậu, tài chính và chính trị. Substack cung cấp các nhóm tin tức, tương tự như dịch vụ truyền hình trực tuyến Netflix. Khi đăng ký trả phí để đọc báo, độc giả đôi khi gặp nhiều đề tài họ không quan tâm hoặc cây bút họ không thích. Nhưng qua Substack, độc giả có thể lựa chọn người viết và đề tài họ quan tâm.
Giám đốc nội dung kỹ thuật số của tờ The Washington Post – ông David Beard - năm 2014 nhận định: “Tôi từng cho rằng việc đăng ký nhận bản tin qua email là công nghệ lỗi thời, đôi khi chỉ dành cho người cao tuổi. The Washington Post khá nổi tiếng trên Facebook nhưng đột nhiên họ thay đổi thuật toán khiến chúng ta mất nhiều người đọc. Tôi nhận ra cần phải tìm được biện pháp có thể kiểm soát phương tiện sản xuất. Đăng ký nhận tin tức qua email có thể là phương án thực hiện”.
Vị thế của email trong tin tức
Email từng được coi là hình thức lỗi thời khi mạng xã hội và ứng dụng điện thoại ngày càng phát triển và chiếm ưu thế. Nhưng trong thế giới công nghệ, mọi thứ thay đổi liên tục. Khi cuộc tấn công khủng bố ở Paris (Pháp) xảy ra vào tháng 11/2015, tờ The New York Times lần đầu tiên quyết định cập nhật thông tin qua email cho độc giả.
Theo Trung tâm Nghiên cứu Pew năm 2015, có tới 88% người sử dụng điện thoại thông minh tại Mỹ dùng thư điện tử một lần/tuần, 75% trong số này có sử dụng mạng xã hội. Từ đây, Trung tâm nghiên cứu Pew kết luận rằng email vẫn đóng vai trò quan trọng trong thời đại điện thoại thông minh.
Một nghiên cứu của Thụy Sĩ cũng có kết quả tương tự với 94% người có điện thoại thông minh sử dụng email và 70% trong số này dùng Facebook. Tất nhiên, không phải tất cả những người dùng email đều đăng ký nhận tin tức nhưng thực tế cho thấy tiềm năng to lớn này.
Nhiều đơn vị truyền thông đã thử nghiệm xu hướng bản tin. Hai cựu nhà báo của NBC News thành lập The Skimm vào năm 2014 chuyên về tin tức dành cho lứa tuổi từ 18-35. Đến năm 2019, The Skimm đã có 7 triệu người đăng ký.
Tờ Quartz cũng thành lập bản tin Quartz Daily Brief, chuyên tổng hợp tin tức về kinh doanh toàn cầu và gửi đến người đăng ký vào buổi sáng. Đã có trên 700.000 người đăng ký nhận bản tin của Quartz Daily Brief. Tháng 11/2015, The Washington Post có 61 loại bản tin khác nhau. Thống kê cho thấy độc giả đăng ký nhận bản tin của The New York Times có khả năng sẽ trở thành người đăng ký trả tiền đọc báo dài hạn.
Một lý do khiến bản tin quay trở lại là do sự phát triển của điện thoại thông minh. Email là ứng dụng số một với đa số người sử dụng điện thoại di động. Đây là thời kỳ gặp nhiều khó khăn để thu hút sự chú ý của người sử dụng bởi có quá nhiều thứ để làm trên điện thoại. Các công ty truyền thông nên hướng tới chuyển nội dung sang mạng xã hội và email.
Việc dùng bản tin đồng nghĩa với việc độc giả không phải tìm đến các trang báo để đọc nội dung, mà nội dung sẽ tự đi đến hộp thư điện tử của họ.
Với dòng thông tin liên tục trên các trang mạng và ứng dụng, mọi người bắt đầu cảm thấy quá tải. Họ muốn được hỗ trợ để lựa chọn thể loại họ muốn. Vì vậy, nhiều hãng tin truyền thông đã tìm đến bản tin để truyền tải những câu chuyện quan trọng nhất trong ngày. Nhiều người sử dụng thường kiểm tra email trước cả khi họ mở trang mạng xã hội vào buổi sáng.
Facebook cũng là một kênh truyền tải tin tức tiềm năng, nhưng các tờ báo nhận ra rằng ngay cả khi người đọc ấn nút “like” trang của họ thì bài viết đôi khi cũng khó tiếp cận người đọc.
Email là công nghệ được nhóm người lớn tuổi sử dụng, nhưng giới trẻ cũng sử dụng phương tiện này trong học tập, công việc. Một điều chắc chắn là email sẽ không bị “khai tử”. Email thậm chí còn thịnh hành hơn kể từ khi điện thoại thông minh xuất hiện.