Kinh hoàng. Những nạn nhân còn sống sót, những người chứng kiến và những ai biết tin đều cùng chung cảm giác này khi nhớ về vụ tai nạn thảm khốc xảy ra chiều 2/1/2019, tại cầu Bến Lức (Long An).
15 giờ chiều tại ngã tư Bình Nhật, trước vạch sơn kẻ đường, xe đầu kéo (container) BKS 62C - 04348 bất ngờ tông vào hàng loạt xe gắn máy đang dừng chờ đèn đỏ. Đa số các phương tiện không kịp né tránh, nhiều người bị kéo lê hàng chục mét. 3 người tử vong ngay tại hiện trường, 21 xe gắn máy bị vỡ hỏng, thậm chí nát bét, 17 người được đưa đi cấp cứu tại các bệnh viện, trong đó có 1 tử vong. Cột ghi tình trạng bệnh nhân khi vào viện là những chấn thương khủng khiếp: gãy dập chân tay, đa chấn thương, chấn thương sọ não, chấn thương cột sống cổ, chấn thương đầu mặt…
.jpg)
Hiện trường vụ tai nạn.
Nạn nhân của vụ tai nạn, gồm những người đã qua đời và những người đang tiếp tục vật lộn với thần chết để giành sự sống, chủ yếu là những ở độ tuổi ngoài đôi mươi, độ tuổi đang căn tràn sức sống. Họ là hy vọng và trụ cột của các gia đình. Những mất mát, đau thương không thể nào bù đắp.
Đây không phải lần đầu xe container gây ra những tai nạn thảm khốc. Tuần trước, vào 27/12, vụ đối đầu giữa xe tải và container trên Quốc lộ 1 đoạn qua địa bàn xã Hàm Cường, huyện Hàm Thuận Nam (Bình Thuận), đã kéo theo tai nạn liên hoàn với 1 xe máy và 1 xe du lịch 7 chỗ ngồi. Ngày 10/12, tại Quảng Ninh, một xe container bất ngờ mất lái, lao vào dải phân cách lao sang phía đường ngược chiều, đâm liên tiếp vào 3 ô tô con khác đang lưu thông ở chiều ngược lại. Ngày 16/11, lại xe container lưu thông trên quốc lộ 70, hướng từ Lào Cai về Yên Bái, khi xuống dốc thì đột nhiên mất phanh quay ngang đường, cuốn theo 4 xe máy đi khoảng 50 mét. Vụ va chạm nghiêm trọng này khiến 6 người thương vong, trong đó có 2 vợ chồng, 2 bố con đi chung xe. Ngày 19/10, tại Quảng Ninh, một xe container va chạm với 1 xe tải, rồi mất lái lao sang bên đường đâm vào xe tải khác, va quệt tiếp vào xe khách …Vụ tai nạn liên hoàn này khiến 1 người tử vong tại chỗ và 3 người khác bị thương nặng.. .
Hầu như bất cứ vụ tai nạn nào do container gây ra đều có hậu quả vô cùng thảm khốc với hàng chuỗi liên hoàn các phương tiện bị cuốn theo. Đặc thù của loại xe “siêu trường siêu trọng” này là kích thước lớn, thùng chứa dài, tài xế khó quan sát hết các góc, nhất là các “điểm mù’. Kích thước và trọng lượng lớn khiến xe di chuyển không thể nhanh như các phương tiện khác, và trong các tình huống chuẩn bị va chạm thì rất khó để thay đổi hướng kịp thời. Quán tính của xe khiến mỗi va chạm đều kéo theo nhiều phương tiện khác. Trọng lượng lớn khiến đoạn đường và thời gian “ăn” phanh cũng dài hơn, việc phanh gấp hầu như khó khả thi, hoặc nếu phanh gấp cũng có thể gây nên những tai nạn thảm khốc (lật xe, dồn thùng sau lên cabin…).
Với những đặc thù như vậy, việc điều khiển các loại xe “hạng nặng” như container đòi hỏi người lái xe phải rất có kinh nghiệm và được đào tạo bài bản. Tuy nhiên, trên thực tế, công tác đào tạo, cấp bằng lái xe không phải khi nào, ở đâu cũng hoàn toàn nghiêm túc. Vì nhu cầu nhân lực, không phải doanh nghiệp nào cũng khắt khe với tay nghề, đạo đức của lái xe khi tuyển dụng và sử dụng. Và kể cả khi công tác đào tạo và tuyển dụng lái xe đều đảm bảo yêu cầu, thì áp lực của việc làm và thu nhập cũng khiến không ít lái xe tự ý “xé rào”, không đảm bảo thực hiện theo đúng quy định (hai lái luân phiên, số giờ nghỉ…). Thậm chí, trên thực tế, để đối phó với mệt mỏi, căng thẳng do làm việc quá sức, nhiều lái xe container đã tìm tới ma tuý, chất kích thích…, như những “liều thuốc” để có thể cầm lái suốt ngày đêm. Tình trạng này phổ biến tới mức dư luận không hề ngạc nhiên khi lái xe trong vụ tai nạn kinh hoàng ngày 2/1 khi tới trình diện với cơ quan công an đã được xác định là dương tính với ma tuý và có nồng độ cồn trong máu. Cũng vì vậy mà bên cạnh việc lên án lái xe container đã coi thường tính mạng con người, sử dụng rượu bia, ma tuý, xử lý tính huống kém gây nên những mất mát đau thương, thì không thiếu những ý kiến chê trách chính chủ doanh nghiệp đã lơ là việc kiểm tra, kiểm soát về tay nghề lái xe cũng như sức khoẻ và tình trạng sử dụng chất kích thích.
Bên cạnh đó, một trong những nguyên nhân gây nên những tai nạn liên hoàn với hậu quả nghiêm trọng của các xe container nói chung chính là công tác tổ chức phân luồng giao thông. Một chiếc xe tải trọng lớn, tầm nhìn khuất, thời gian và quãng đường phanh dài, có khả năng gây nhiều thiệt hại khi xảy ra va chạm…, cần một tuyến đường riêng, không chạy xuyên các khu dân cư, đô thị. Trên những trục đường vẫn sử dụng chung các loại xe, thì việc phân làn cần được thực hiện nghiêm túc hơn, không để hỗn hợp như hiện nay. Việc tổ chức giao thông, hạn chế tuyến đường, giờ di chuyển… của loại hình vận tải cũng cần được nghiên cứu và thực thi ở từng địa phương một cách nghiêm túc.
Đến giờ này, lái xe container gây ra tai nạn tại cầu Bến Lức đã bị cơ quan công an tạm giữ để điều tra. Vụ án đã được khởi tố. Pháp luật sẽ dành cho những kẻ coi thường tính mạng người khác một bản án nghiêm khắc. Nhưng dù là mức án nào được tuyên cũng không thể bù lại được nỗi đau của thân nhân những nạn nhân đã tử vong hoặc những nạn nhân suốt đời sống trong tàn tật. Chính vì vậy, việc nhanh chóng có những giải pháp quyết liệt và sát sao nhằm kiểm soát các phương tiện vận tải “siêu trường siêu trọng” này là đòi hỏi vô cùng bức thiết. Song song với việc nghiêm khắc hơn trong đào tạo, cấp giấy phép lái xe của các trung tâm đào tạo, là những chế tài đối với chính các chủ doanh nghiệp vận tải, trong việc thường xuyên, định kỳ kiểm tra tay lái, sức khoẻ và đạo đức của lái xe. Các chủ doanh nghiệp cũng cần có cam kết và thực thi nghiêm túc việc bảo đảm sức khoẻ, giờ làm và thu nhập hợp lý cho lái xe, không để tình trạng quá tải dẫn tới lạm dụng chất kích thích như thời gian qua. Đặc biệt, các địa phương cần có các quy hoạch và tổ chức giao thông một cách hợp lý, để hạn chế tới mức thấp nhất việc các xe “siêu trường, siêu trọng” như container lưu thông song hành với các phương tiện khác, nhằm hạn chế tai nạn có thể xảy ra.
Và hơn ai hết, khi để xảy ra tai nạn, chính những người cầm lái sẽ đối mặt với nguy hiểm cũng như với những án phạt nghiêm khắc. Trước mặt lái xe là những người đi đường vô tội, sau lưng lái xe là người thân của chính mình. Tự kiểm soát bản thân, không ngừng trau đồi về bản lĩnh tay lái và đạo đức nghề nghiệp, đó chính là cách để tránh những “nghiệp” oan trái của nghề ngồi trước vô lăng.